Η φυτική ρίζα με τη λατινική ονομασία Euphrasia officinalis, γνωστή και ως Ευφρασία η φαρμακευτική, έχει πολύ ενδιαφέρουσες θεραπευτικές ιδιότητες για την υγεία. Το όνομά της προέρχεται από την ελληνική λέξη “ευφροσύνη,” που σημαίνει “καλή διάθεση,” παραπέμποντας έτσι στις ευεργετικές της επιδράσεις.
Γνωστή και ως Eyebright στην αγγλική γλώσσα λόγω των ιδιοτήτων της που συνδέονται με τα μάτια, αυτή η φυτική ρίζα ανήκει στην οικογένεια των Σκροφουλαριδών.
Περιγραφή του φυτού: Η Euphrasia officinalis είναι ένα πολυετές βότανο με αυγοειδή, οδοντωτά φύλλα που βρίσκονται αντιμέτωπα το ένα με το άλλο. Το στέλεχος διακλαδίζεται στο πάνω μέρος του φυτού. Τα άνθη της είναι λευκά με μακριές φλέβες που παρουσιάζουν βιολέ χρώμα. Στο κάτω μέρος του άνθους υπάρχει ένα κίτρινο στίγμα. Το ύψος της μπορεί να φτάσει τα 20 πόντους (περίπου 50 εκατοστά). Είναι ιθαγενές της Ελλάδας και έχει αναφερθεί ότι βρίσκεται στην Πίνδο και τον Παρνασσό.
Η Euphrasia κάποτε χρησιμοποιούνταν για να θεραπεύσει προβλήματα με τα μάτια, και η σύγχρονη έρευνα έχει επιβεβαιώσει τις ευεργετικές της ιδιότητες για αυτήν τη χρήση. Το έγχυμά της χρησιμοποιούνταν συχνά μαζί με χαμομήλι ως αποστειρωτικό και ως ζεστός κομπρέσα πάνω σε κουρασμένα μάτια για να ανακουφίσει από το καψίματα.
Κατά τον μεσαίωνα, η Euphrasia χρησιμοποιήθηκε ως τονωτικό.
Συστατικά και χαρακτήρας: Η Euphrasia περιέχει γλυκοσίδια, περιλαμβανομένης της αουκουβίνης, τανίνες, ρητίνες και πτητικό έλαιο. Είναι πλούσια σε βιταμίνες A, C, καθώς και σε σύμπλεγμα βιταμινών Β, βιταμίνες D και E, πυρίτιο, ίχνη χαλκού και ψευδαργύρου.
Το φυτό περιέχει επίσης οξέα, όπως το καφεϊκό και φερουλικό οξύ, αλκαλοειδή, φλαβονοειδή, φυτοστερόλες και υδατάνθρακες, όπως η αραβινόζη, γλυκόζη και γαλακτόζη.
Θεραπευτικές ιδιότητες και ενδείξεις: Η Euphrasia δρα ως αντικαταρροϊκό, στυπτικό και αντιφλεμονώδες. Είναι ιδανική για προβλήματα με βλεννογόνες μεμβράνες και οι αντιφλεγμονώδες και στυπτικά της ιδιότητες την καθιστούν χρήσιμη για πολλές παθήσεις.
Συγκεκριμένα, εσωτερικά, αποτελεί ισχυρό αντικαταρροϊκό, ιδανικό για τη ρινική καταρροή, την παραρινοκολπίτιδα (ιγμορίτιδα) και άλλες συμφορητικές καταστάσεις. Στις παθήσεις των ματιών, βοηθά σε οξείες ή χρόνιες φλεγμονές, το τσούξιμο και το δάκρυσμα, καθώς και στην υπερευαισθησία στο φως. Σε μορφή κομπρέσας και με εσωτερική λήψη, χρησιμοποιείται για περιπτώσεις επιπεφυκίτιδας και βλεφαρίτιδας.
Για να παρασκευαστεί το έγχυμα, ρίχνουμε ένα φλιτζάνι βραστό νερό πάνω σε 1 κουταλιά του τσαγιού ξηρό βότανο και το αφήνουμε να ξεκουραστεί για 10-15 λεπτά πριν το σουρώσουμε και το πιούμε. Η συνιστώμενη δοσολογία είναι τρεις φορές την ημέρα.
Για κομπρέσες, ρίχνουμε μία κουταλιά του τσαγιού ξηρό βότανο σε μισό λίτρο νερό και το βράζουμε για 10 λεπτά. Το αφήνουμε να κρυώσει λίγο και μετά υγραίνουμε την κομπρέσα (από βαμβάκι, γάζα ή μουσελίνα) στο χλιαρό υγρό. Στη συνέχεια, την τοποθετούμε πάνω στα μάτια και την αφήνουμε για 15 λεπτά. Αυτή τη διαδικασία μπορούμε να επαναλάβουμε αρκετές φορές την ημέρα.
Για ομοιοπαθητική χρήση, η Euphrasia χρησιμοποιείται για προβλήματα βλεννογόνων, ειδικά στους οφθαλμούς και τη μύτη, ενώ βοηθά επίσης σε περιπτώσεις επιπεφυκίτιδας, δακρύρροιας, κρυολογημάτων και βήχα με έντονη δακρύρροια.
Συνιστάται να τηρούνται προφυλάξεις και να μην χρησιμοποιηθεί υπερβολική ποσότητα του φυτού εξωτερικά. Παρατηρήθηκαν παρενέργειες σε περιπτώσεις υπερδοσολογίας, όπως νοητική σύγχυση, κεφαλαλγία, αυξημένη πίεση στα μάτια με δακρύρροια, θολή όραση, φαγούρα, ερυθρότητα, δύσπνοια, αμνησία, πολυουρία και εφίδρωση.