«Η πράξη της 5ης Οκτωβρίου 1944 ήταν ηρωική, όχι μόνο διότι έσπασε αιώνες υποδούλωσης, αιώνες απόστασης από τον Ελληνισμό, από τη Μητρόπολη. Ήταν ηρωική, διότι ήλθε σε μια στιγμή, στην οποία τα υπόλοιπα Δωδεκάνησα βρίσκονταν ακόμη υπό τον ζυγό της δουλείας», ανέφερε ο υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης σε ομιλία του κατά την πρώτη ημέρα των εορταστικών εκδηλώσεων για τη συμπλήρωση 80 ετών από το Επαναστατικό Απελευθερωτικό Κίνημα Καρπάθου.
Στα Δωδεκάνησα, όπως υπενθύμισε, υπήρχε μια σκληρή ιταλική κυριαρχία, η οποία «ακολούθησε το υπόδειγμα των Νεότουρκων του 1909, επιβάλλοντας μια στρατηγική εξανδραποδισμού των Ελλήνων των Δωδεκανήσων, με στόχο να μετατραπούν οι Δωδεκανήσιοι σε γνήσιους Ιταλούς στην συνείδηση τους».
«Η ιταλική κυριαρχία είχε εμπεδωθεί με πολύ σκληρή βία», ανέφερε ο υπουργός.
Ο κ. Γεραπετρίτης εξήγησε ότι η Ιταλία, μετά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο και τη νίκη των Συμμάχων, υπέγραψε δύο φορές συμφωνίες για να παραδώσει τα Δωδεκάνησα στην Ελλάδα, αλλά υπαναχώρησε, αποδεικνύοντας τη στρατηγική της να κρατήσει τα νησιά.
Ακόμη και κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, η Τουρκία εποφθαλμιούσε τα Δωδεκάνησα, με τον Στάλιν και τον Τσόρτσιλ να υπονοούν ότι ίσως τα νησιά θα μπορούσαν να καταλήξουν σε τουρκική κυριαρχία. Αυτό, κατά τον κ. Γεραπετρίτη, αναδεικνύει την τεράστια σημασία της εξέγερσης της 5ης Οκτωβρίου 1944.
Η επανάσταση ξεκίνησε στις Μενετές, με στρατηγική θέση και ισχυρά οχυρωματικά έργα, που έκαναν την περιοχή σχεδόν απροσπέλαστη. Το μήνυμα της επανάστασης εξαπλώθηκε γρήγορα σε άλλες περιοχές της Καρπάθου, οδηγώντας στη διακήρυξη της ενσωμάτωσης του νησιού με την υπόλοιπη Ελλάδα.
Ο υπουργός τόνισε ότι στις 17 Οκτωβρίου, δύο βρετανικά πολεμικά πλοία κατέφθασαν στο λιμάνι της Καρπάθου για να πιστοποιήσουν το «θαύμα» της απελευθέρωσης, κάτι που μάλιστα αναγνωρίστηκε και από το BBC την ίδια μέρα.
Η Κάρπαθος υποδέχθηκε πολλούς Δωδεκανήσιους που ήθελαν να ξεφύγουν από την ιταλική κατοχή και το 1946 η Συνδιάσκεψη των Παρισίων επικύρωσε την ένταξη των νησιών στην Ελλάδα.
«Το υπόδειγμα της Επανάστασης της Καρπάθου είναι ζωντανό και μας οδηγεί», σημείωσε ο υπουργός, τονίζοντας ότι η ασφάλεια και ευημερία των νησιών είναι πάντα προτεραιότητα για την ελληνική πολιτεία.
Η 5η Οκτωβρίου, πλέον, θα λογίζεται ως τοπική αργία, σύμφωνα με απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών, για να τιμηθούν οι αγωνιστές της ελευθερίας.
Ο κ. Γεραπετρίτης ανέφερε ακόμη τη θυσία των κατοίκων της Αρκάσας, οι οποίοι, σε μια σχεδόν αυτοκτονική αποστολή, μετέφεραν το μήνυμα της επανάστασης στο Συμμαχικό Στρατηγείο του Καΐρου, παρά τις αντίξοες συνθήκες.
Καταλήγοντας, ο υπουργός ανέφερε τα λόγια του Λάζαρου Κοσμά, ενός από τους ήρωες της επανάστασης: «Εμπρός, μόνο εμπρός είναι ο σκοπός μας», λόγια που συμβολίζουν την αφοσίωση και το θάρρος των επαναστατών.