Ο Αλέξης Τσίπρας, κατά τη διάρκεια εκδήλωσης του ινστιτούτου του για την οικονομία, προειδοποίησε με σαφήνεια ότι αν δεν υπάρξει μια αλλαγή πορείας, η Ελλάδα κινδυνεύει να βρεθεί ξανά αντιμέτωπη με σοβαρές οικονομικές δυσκολίες, και μάλιστα συντομότερα από ό,τι πολλοί ενδεχομένως να υποθέτουν. Χρησιμοποιώντας αυτή την προειδοποίηση ως βάση για την ομιλία του, ο πρώην πρωθυπουργός έδωσε έμφαση στην επείγουσα ανάγκη για μια νέα στρατηγική προκειμένου να αποφευχθεί μια μελλοντική οικονομική καταστροφή.
Κατά τη διάρκεια της παρουσίασής του, ανέπτυξε ένα σχέδιο για την ανασυγκρότηση της ελληνικής οικονομίας, το οποίο βασίζεται σε τέσσερις κύριους άξονες: Ανάπτυξη, Αναδιανομή, Ανθεκτικότητα και Ασφάλεια. Αυτοί οι τέσσερις άξονες, όπως τόνισε, είναι το θεμέλιο πάνω στο οποίο πρέπει να στηριχθεί η μελλοντική στρατηγική της χώρας, προκειμένου να επιτευχθεί βιώσιμη ανάπτυξη και οικονομική σταθερότητα. Ο Αλέξης Τσίπρας υπογράμμισε ότι η Ελλάδα πρέπει να επιταχύνει τη διαδικασία σύγκλισης με την υπόλοιπη Ευρώπη, με κοινωνική δικαιοσύνη και συνοχή, δίνοντας έμφαση στα λαϊκά στρώματα που στήριξαν τη χώρα στις δυσκολότερες περιόδους.
Μιλώντας για τον νέο εθνικό στόχο, ο Αλ. Τσίπρας ανέφερε ότι αυτός θα πρέπει να είναι αντίστοιχος με τα σημαντικά γεγονότα της πρόσφατης ελληνικής ιστορίας, όπως η ένταξη στην ΕΟΚ τη δεκαετία του 1970, η είσοδος στην ευρωζώνη τη δεκαετία του 1990, αλλά και η έξοδος από τα μνημόνια τη δεκαετία του 2010. Υπογράμμισε ότι ο στόχος πρέπει να είναι η αναστροφή της πορείας φτωχοποίησης και η επαναφορά της Ελλάδας σε τροχιά σύγκλισης με την υπόλοιπη Ευρώπη, και όχι να συνεχίζει να βασίζεται μόνο στον τουρισμό και το real estate.
Ειδικότερα, τόνισε ότι η Ελλάδα χρειάζεται επειγόντως ένα μεγάλο αναπτυξιακό σοκ, εφάμιλλο με εκείνα που είχαν λάβει χώρα στις περιόδους του Χαρίλαου Τρικούπη και του Ελευθερίου Βενιζέλου. Χωρίς μια τέτοια αναπτυξιακή ώθηση, σημείωσε ο πρώην πρωθυπουργός, η χώρα κινδυνεύει να χάσει οριστικά το “τρένο” της οικονομικής σύγκλισης με την υπόλοιπη Ευρώπη και να συνεχίσει να αποκλίνει.
Πέρα από την οικονομία, ο Αλέξης Τσίπρας έκανε αναφορά και στις κοινωνικές διεργασίες και πολιτικές συνεργασίες, απευθύνοντας μήνυμα στα κόμματα του προοδευτικού χώρου. Υπενθύμισε τις δηλώσεις που είχε κάνει τον Ιούνιο για την ανάγκη προγραμματικών συγκλίσεων και επεσήμανε ότι πρέπει να μάθουμε να προσθέτουμε και να πολλαπλασιάζουμε αντί να διαιρούμε και να αφαιρούμε. Τόνισε, μάλιστα, ότι ίσως πλέον δεν είναι αρκετή η απλή πρόσθεση, υπογραμμίζοντας ότι οι μεγάλες μεταρρυθμίσεις και ρήξεις που απαιτούνται μπορούν να υλοποιηθούν μόνο αν στηριχθούν από μια μεγάλη κοινωνική πλειοψηφία, η οποία θα αντικατοπτρίζεται και στους πολιτικούς συσχετισμούς.
Ο πρώην πρωθυπουργός προειδοποίησε επίσης για την άνοδο της ακροδεξιάς, επισημαίνοντας ότι η πολιτική ανισορροπία που παρατηρείται σήμερα, αν δεν αποκατασταθεί από την αριστερά, κινδυνεύει να αποκατασταθεί ακόμη πιο δεξιά, με την άνοδο της ακροδεξιάς. Υπογράμμισε ότι αυτό είναι ένα φαινόμενο που ήδη βλέπουμε σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, και αποτελεί έναν σοβαρό κίνδυνο για την πολιτική σταθερότητα και κοινωνική συνοχή.
Σε άλλο σημείο της ομιλίας του, ο Αλέξης Τσίπρας σημείωσε ότι, παρά την πολιτική αδυναμία αντιπολίτευσης, αρχίζει να αναδύεται μια κοινωνική αντιπολίτευση. Αυτό το φαινόμενο, όπως είπε, δεν προέρχεται από πολιτικά κέντρα, αλλά από την ίδια την κοινωνία, στις γειτονιές, τα συνδικάτα, τα πανεπιστήμια και τους χώρους δουλειάς. Αναφέρθηκε στις εκλογές στη Γαλλία ως παράδειγμα κοινωνικής αντιπολίτευσης που δημιουργήθηκε από τα κάτω και όχι μέσω πολιτικών μηχανισμών.
Στη συνέχεια της ομιλίας του, ο πρώην πρωθυπουργός παρουσίασε δύο συγκεκριμένες προτάσεις για την αντιμετώπιση της ακρίβειας. Η πρώτη αφορά τη θεσμοθέτηση της κοινωνικής κατοικίας, μέσω της δημιουργίας ενός ειδικού δημόσιου φορέα, ο οποίος θα προσφέρει οικονομικά προσιτή στέγαση σε όλους όσοι έχουν ανάγκη, και όχι μόνο στις πιο ευάλωτες ομάδες. Ο φορέας αυτός θα χρηματοδοτείται από το Ταμείο Ανάκαμψης και θα αξιοποιεί δημόσια ακίνητα, ακίνητα που ανήκουν σε τοπικές αυτοδιοικήσεις, αλλά και ακίνητα που βρίσκονται υπό τον έλεγχο των τραπεζών. Η δεύτερη πρόταση αφορά τη δημιουργία μιας εξωχρηματιστηριακής αγοράς ενέργειας, στην οποία οι τιμές θα καθορίζονται με βάση διμερή συμβόλαια, όπως συμβαίνει στην υπόλοιπη Ευρώπη, και όχι από τις μεγάλες εταιρείες που σήμερα ελέγχουν πλήρως την αγορά ενέργειας.
Επιπλέον, ο Αλέξης Τσίπρας ανέλυσε τέσσερις άξονες αλλαγών που θεωρεί ότι πρέπει να γίνουν στην Ελλάδα για να αντιμετωπιστούν τα υπάρχοντα προβλήματα. Ο πρώτος άξονας είναι η καλύτερη αξιοποίηση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης, το οποίο, όπως είπε, μέχρι σήμερα διαχειρίζεται η κυβέρνηση Μητσοτάκη με αδιαφάνεια και έλλειψη συνοχής. Ο δεύτερος αφορά τη ριζική μεταρρύθμιση της δημόσιας διοίκησης και του κράτους, τα οποία, σύμφωνα με τον ίδιο, απέτυχαν να ανταποκριθούν στις ανάγκες της εποχής. Ο τρίτος άξονας αφορά την αναμόρφωση των θεσμών, με έμφαση στη δικαιοσύνη και τις ανεξάρτητες αρχές. Ο τέταρτος και τελευταίος άξονας είναι η επένδυση στο ανθρώπινο κεφάλαιο, στις υποδομές, στην πράσινη μετάβαση και στην υγεία, με στόχο τη δημιουργία προϋποθέσεων για έναν μακροπρόθεσμο οικονομικό μετασχηματισμό.
Κατά την ολοκλήρωση της ομιλίας του, ο Αλέξης Τσίπρας υπερασπίστηκε το έργο της κυβέρνησής του, αναφέροντας ότι η διόρθωση των μακροοικονομικών ανισορροπιών και η δημιουργία ταμειακού αποθέματος κατά τη διάρκεια της θητείας του ήταν καθοριστικά για την ανάκαμψη της χώρας μετά το 2019. Επιπλέον, τόνισε ότι η ελάφρυνση του δημόσιου χρέους το 2018 αποτέλεσε έναν σημαντικό παράγοντα που επέτρεψε στη χώρα να σταθεί στα πόδια της, ενώ άφησε αιχμές για την κριτική που δέχτηκε τότε από τη Νέα Δημοκρατία.