Το θέμα της εκτός σχεδίου δόμησης και της δυνατότητας χορήγησης οικοδομικών αδειών σε περιοχές εκτός σχεδίου στην Ελλάδα έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις, με πελάτες μεσιτικών γραφείων να ανησυχούν για την ακυρότητα των οικοδομικών αδειών που έχουν λάβει για αγορασμένα οικόπεδα σε τέτοιες περιοχές. Η ανησυχία τους αυξήθηκε μετά την απόφαση του Συμβουλίου Επικρατείας (176/2023), η οποία ακύρωσε οικοδομική άδεια σε γεωτεμάχιο στην Πάτμο, λόγω έλλειψης νομίμως υφιστάμενου δρόμου.
Αυτή η απόφαση είχε σοβαρές επιπτώσεις στους επενδυτές, ιδίως για εκείνους που προέρχονται από γερμανόφωνες χώρες, όπως οι Γερμανοί και Αυστριακοί, οι οποίοι έχουν αγοράσει ακίνητα στην Ελλάδα και περιμένουν να χτίσουν. Ο επικεφαλής του γραφείου GIS, Κρίστιαν Σάιερ, υπογράμμισε πως δεν πρόκειται για μεγάλα συμφέροντα, αλλά για πελάτες που έχουν αγοράσει ακίνητα με νόμιμη οικοδομική άδεια και πιστοποιήσεις από πολιτικούς μηχανικούς.
Η περίπτωση της Πάτμου, η οποία συνδέεται με τη συγκεκριμένη απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας, έχει προκαλέσει ιδιαίτερη ανησυχία, καθώς το Διοικητικό Εφετείο Πειραιά ακύρωσε την άδεια λόγω του ότι το γεωτεμάχιο δεν είχε πρόσβαση σε νομίμως υφιστάμενο δρόμο. Η απόφαση αυτή επιβεβαιώθηκε από το Συμβούλιο Επικρατείας, ενώ ο δικηγόρος Γιώργος Πολίτης τονίζει την ανάγκη να προσαρμοστεί η νομοθεσία και να μην αφήνονται κενά τα οποία οδηγούν στην παράκαμψη του θεσμικού πλαισίου.
Η Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού, μέσω της αρχιτέκτονα και πολεοδόμου Ειρήνης Φρεζάδου, αντέτεινε ότι η εκτός σχεδίου δόμηση αποτελεί μια στρεβλή πρακτική που παραβιάζει τον πολεοδομικό και χωροταξικό σχεδιασμό. Στην Ευρώπη, όπως στη Γερμανία και την Ελβετία, η εκτός σχεδίου δόμηση επιτρέπεται μόνο για λόγους δημοσίου συμφέροντος και υπό αυστηρούς περιορισμούς.
Οι συνέπειες της υπερβολικής και άναρχης δόμησης είναι ήδη εμφανείς, καθώς πολλές περιοχές στην ελληνική επαρχία παρουσιάζουν έντονη πίεση στο περιβάλλον λόγω της ανεξέλεγκτης οικοδόμησης. Ο δικηγόρος Γιώργος Πολίτης προτείνει μια συνολική απαγόρευση της εκτός σχεδίου δόμησης, εκτός από ορισμένες χρήσεις δημοσίου συμφέροντος.
Αυτή η συζήτηση υπογραμμίζει την ανάγκη για αυστηρότερη ρύθμιση και αναθεώρηση του νομικού πλαισίου γύρω από τη δόμηση εκτός σχεδίου, ώστε να προστατευθεί το περιβάλλον και να αποφευχθούν οι αρνητικές συνέπειες της ανεξέλεγκτης ανάπτυξης.