Η Ύπατη Εκπρόσωπος του ΟΗΕ για τον Αφοπλισμό, Ιζούμι Νακαμίτσου, ενημέρωσε το Συμβούλιο Ασφαλείας σχετικά με τον φάκελο της εξάλειψης του προγράμματος χημικών όπλων της Συρίας, επισημαίνοντας ότι η νέα πολιτική πραγματικότητα στη χώρα δημιουργεί μια ιστορική ευκαιρία για συμμόρφωση με τη Σύμβαση για τα Χημικά Όπλα.
Η κ. Νακαμίτσου υπογράμμισε την ανησυχία για την πιθανή ύπαρξη μη δηλωθέντων ή μη επαληθευμένων χημικών όπλων στη Συρία, καθώς και την τεκμηρίωση χρήσης χημικών όπλων από τον Οργανισμό για την Απαγόρευση των Χημικών Όπλων (OPCW). Ο οργανισμός έχει καταλήξει στο συμπέρασμα ότι οι προηγούμενες συριακές αρχές δεν είχαν δηλώσει το πλήρες εύρος του προγράμματος χημικών όπλων τους και ότι συνέχισαν την παραγωγή και χρήση τους ακόμα και μετά το 2013.
Νέα συνεργασία με τον OPCW
Παρά το ιστορικό της Συρίας στη χρήση χημικών όπλων, η κ. Νακαμίτσου ανέφερε πως υπάρχει αισιοδοξία για βελτίωση της συνεργασίας μεταξύ της de facto κυβέρνησης της Συρίας και του OPCW. Συγκεκριμένα:
- Στις 8 Φεβρουαρίου, ο Γενικός Διευθυντής του OPCW επισκέφθηκε τη Δαμασκό, ύστερα από πρόσκληση του υπηρεσιακού Υπουργού Εξωτερικών της Συρίας, Άσαντ Χασάν Αλ-Σαϊμπανί.
- Οι συριακές αρχές όρισαν υπεύθυνο για τα θέματα χημικών όπλων και ξεκίνησαν επαφές με τον OPCW στη Χάγη.
- Ο υπηρεσιακός Υπουργός Εξωτερικών δήλωσε ότι η Συρία δεσμεύεται να καταστρέψει οποιαδήποτε υπολείμματα του προγράμματος, να αποδοθεί δικαιοσύνη στα θύματα και να συμμορφωθεί με το διεθνές δίκαιο.
Η Τεχνική Γραμματεία του OPCW έχει ήδη ξεκινήσει συνεργασία με τη συριακή κυβέρνηση, ενώ μια ομάδα εμπειρογνωμόνων θα εγκατασταθεί μόνιμα στη Δαμασκό για επιθεωρήσεις σε εγκαταστάσεις χημικών όπλων.
Η κ. Νακαμίτσου κάλεσε το Συμβούλιο Ασφαλείας να στηρίξει την πρωτοβουλία αυτή, τονίζοντας ότι είναι ζωτικής σημασίας για τη σταθερότητα στη Συρία και την παγκόσμια ασφάλεια.
Εξελίξεις στις συγκρούσεις στη Συρία
Σχετικά με τις πρόσφατες συγκρούσεις στις παράκτιες περιοχές της Συρίας, ο Εκπρόσωπος του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ, Στεφάν Ντουζαρίκ, εξέφρασε ανησυχία και καταδίκασε τη βία. Ο Ειδικός Απεσταλμένος του ΟΗΕ, Γκίαρ Πέντερσεν, δήλωσε ότι υπάρχει άμεση ανάγκη για αυτοσυγκράτηση, ώστε να αποφευχθεί κλιμάκωση των εντάσεων, που θα μπορούσε να αποσταθεροποιήσει τη χώρα.
“Οι Σύροι αξίζουν βιώσιμη ειρήνη, ευημερία και δικαιοσύνη”, ανέφερε ο Ντουζαρίκ, υπογραμμίζοντας τη σημασία μιας ειρηνικής πολιτικής μετάβασης.
Ελληνικές θέσεις για τη Συρία
Ο Μόνιμος Αντιπρόσωπος της Ελλάδας στα Ηνωμένα Έθνη, πρέσβης Ευάγγελος Σέκερης, εξέφρασε τη σταθερή υποστήριξη της Ελλάδας στη Σύμβαση για την Απαγόρευση των Χημικών Όπλων και εξήρε τον ρόλο του OPCW στην τεκμηρίωση των παραβιάσεων από τη Συρία.
Η Ελλάδα, λόγω των ιστορικών και πολιτικών δεσμών της με τη Συρία, υποστηρίζει μια πολιτική συμπεριληπτική μετάβαση, σύμφωνα με το Ψήφισμα 2254 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Ο πρέσβης Σέκερης εξέφρασε σοβαρή ανησυχία για τις συγκρούσεις στη Λατάκια και κάλεσε την de facto κυβέρνηση να προστατεύσει τους αμάχους, συμπεριλαμβανομένων των θρησκευτικών και εθνοτικών μειονοτήτων.
Η ελληνική πλευρά τονίζει τη σημασία της ασφάλειας, της ευημερίας και της συμμόρφωσης της Συρίας με το διεθνές δίκαιο, συμπεριλαμβανομένου του Δικαίου της Θάλασσας (UNCLOS), κρίσιμου για τη σταθερότητα της Μέσης Ανατολής.
Ο πρέσβης Σέκερης τόνισε την ανάγκη για πλήρη καταστροφή των χημικών όπλων της Συρίας και κάλεσε τη Δαμασκό να συνεργαστεί με τον OPCW, προκειμένου να κλείσουν τα 19 εκκρεμή ζητήματα που αφορούν τις αναφορές για τη χρήση χημικών όπλων.
Αργή πρόοδος στην καταστροφή των χημικών όπλων
Σύμφωνα με τις τελευταίες εκθέσεις του OPCW (Δεκέμβριος 2024 – Φεβρουάριος 2025):
- Η πρόοδος στην καταστροφή των χημικών όπλων της Συρίας παραμένει αργή.
- Η Συρία δεν έχει παραδώσει τις μηνιαίες αναφορές σχετικά με τις δραστηριότητες καταστροφής χημικών όπλων.
- Δεν έχει συμμορφωθεί με την απόφαση EC-94/DEC.2 του OPCW, ιδιαίτερα όσον αφορά τη δήλωση όλων των χημικών όπλων που διατηρεί, συμπεριλαμβανομένων του σαρίν και των πρόδρομων ουσιών του χλωρίου.
Η Ελλάδα καλεί το Συμβούλιο Ασφαλείας να διατηρήσει την πίεση στη Συρία για να επιτευχθεί πλήρης διαφάνεια και να διασφαλιστεί η τήρηση του Ψηφίσματος 2118 (2013).
Ο Έλληνας πρέσβης Σέκερης έκλεισε την τοποθέτησή του υπογραμμίζοντας: “Η Ελλάδα καταδικάζει κάθε χρήση χημικών όπλων, από οποιονδήποτε, οπουδήποτε και υπό οποιεσδήποτε συνθήκες. Οι υπεύθυνοι πρέπει να λογοδοτήσουν.”