Τα σχέδια της Τουρκίας για ενδεχόμενο στρατιωτικό χτύπημα κατά της Ελλάδας — με έμφαση στη Δυτική Θράκη και τα νησιά του Αιγαίου — έχουν δεχτεί ισχυρό πλήγμα εξαιτίας της ενισχυμένης παρουσίας στρατιωτικών δυνάμεων των Ηνωμένων Πολιτειών και της Γαλλίας στο πλευρό της ελληνικής άμυνας, γεγονός που έχει προκαλέσει δυσαρέσκεια και επικρίσεις από την τουρκική πολιτική ηγεσία και προσωπικά από τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Αυτό επισημαίνεται σε αποκάλυψη που δημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα Nordic Monitor.
Σύμφωνα με την έρευνα, η Τουρκία είχε καταστρώσει σχέδιο ταχείας επίθεσης σε ελληνικό έδαφος, κυρίως στη Δυτική Θράκη, με σκοπό να εκμεταλλευτεί ένα μικρό χρονικό παράθυρο πριν αντιδράσουν οι ΗΠΑ και η Ευρώπη.
Τα σχέδια αυτά ήρθαν στο φως για πρώτη φορά στη διάρκεια της δίκης «Βαριοπούλα» το 2010, κατά την οποία αποκαλύφθηκαν απόρρητα έγγραφα, ηχητικά ντοκουμέντα και εκθέσεις του τουρκικού Γενικού Επιτελείου που κατέγραφαν τον σχεδιασμό εισβολής.
Κατά τη διάρκεια στρατιωτικής άσκησης που πραγματοποιήθηκε από τις 5 έως τις 7 Μαρτίου 2003, υπό την καθοδήγηση του τότε επικεφαλής του 1ου Σώματος Στρατού Τσετίν Ντογάν, συζητήθηκαν αναλυτικά σχέδια επιθετικών επιχειρήσεων. Στο σεμινάριο συμμετείχαν περίπου 30 ανώτατοι στρατιωτικοί, καθώς και στελέχη του Γενικού Επιτελείου.
Η κύρια επιχείρηση αφορούσε το Αιγαίο, ενώ υπήρχε πρόβλεψη για υποστηρικτική δράση στη Θράκη, με σκοπό όχι την κατάληψη περιοχών, αλλά τη φθορά των ελληνικών δυνάμεων. Η τελική αναφορά έκανε λόγο για «καταστροφή εχθρικών δυνάμεων» αντί για εδαφικά κέρδη.
Αντίγραφο παρουσίασης PowerPoint, που συνοψίζει την απόρρητη έκθεση, περιήλθε στα χέρια της Nordic Monitor και αποκάλυψε τις προθέσεις των τότε στρατιωτικών ηγετών, οι οποίοι είχαν αντιδυτικές θέσεις.
Παρότι ο Ερντογάν βρισκόταν τότε σε αντιπαράθεση με αυτό το μπλοκ, το 2014 συμμάχησε πολιτικά μαζί τους και με την ομάδα που αποκαλείται Ulusalcılar (νεοεθνικιστές).
Σύμφωνα με τις προβλέψεις των στρατηγών, μια τέτοια επιχείρηση θα έπρεπε να ολοκληρωθεί μέσα σε τρεις ή τέσσερις ημέρες, πριν υπάρξει επέμβαση από ΝΑΤΟ ή Ε.Ε., ώστε να επιτευχθούν σημαντικά πλήγματα στις ελληνικές δυνάμεις. Ο απώτερος στόχος ήταν ο έλεγχος νησιών του Αιγαίου.
Αν και πιθανόν τα σχέδια να έχουν επικαιροποιηθεί, η βασική δομή τους θεωρείται πως παραμένει αναλλοίωτη. Ωστόσο, η στρατηγική πραγματικότητα έχει αλλάξει σημαντικά προς όφελος της Ελλάδας, περιορίζοντας την ελευθερία δράσης της Άγκυρας.
Οι αμυντικές συνεργασίες της Ελλάδας με τις ΗΠΑ και τη Γαλλία, που περιλαμβάνουν διευρυμένη πρόσβαση σε βάσεις, έχουν ανατρέψει τα τουρκικά σχέδια. Η παρουσία αμερικανικών δυνάμεων σε ελληνικά εδάφη καθιστά επικίνδυνη οποιαδήποτε επιθετική ενέργεια, καθώς θα μπορούσε να επιφέρει αμερικανική εμπλοκή, κάτι που η Άγκυρα προσπαθεί να αποφύγει.
Αυτή η νέα ισορροπία ενισχύει την αντίδραση της Τουρκίας απέναντι στη στρατιωτική σύμπραξη Αθήνας–Ουάσινγκτον–Παρισίων.
Κατά τη συνάντηση με τον Βίκτορ Όρμπαν τον Νοέμβριο του 2021, ο Ερντογάν διατύπωσε ενστάσεις λέγοντας: «Η ίδια η Ελλάδα έχει πλέον καταστεί βάση των Ηνωμένων Πολιτειών. Δεν μπορώ καν να μετρήσω τον αριθμό των αμερικανικών βάσεων στην Ελλάδα… Αν κοιτάξετε τον χάρτη, η ίδια η Ελλάδα μοιάζει με αμερικανική στρατιωτική βάση. Αυτή είναι η πραγματικότητα. Γιατί δημιουργούνται όλες αυτές οι βάσεις και για ποιο σκοπό; Έχουμε ρωτήσει… και συνεχίζουμε να λαμβάνουμε αόριστες απαντήσεις. Δεν είναι ειλικρινείς».
Παρόμοιες τοποθετήσεις έχουν γίνει και από άλλα στελέχη του τουρκικού κράτους. Οι ΗΠΑ διαψεύδουν οποιαδήποτε επιθετική πρόθεση απέναντι στην Τουρκία, με τον πρέσβη Τζεφ Φλέικ να δηλώνει τον Οκτώβριο του 2022: «Η αμυντική μας συνεργασία με την Ελλάδα ενισχύει την ανατολική πτέρυγα του ΝΑΤΟ… Ο κοινός μας στόχος με την Τουρκία και την Ελλάδα είναι η ειρήνη, η ασφάλεια και η σταθερότητα».
Η συνεργασία Ελλάδας–ΗΠΑ έχει αναβαθμιστεί με κοινές ασκήσεις, νέα εξοπλιστικά προγράμματα και διευρυμένη στρατιωτική υποστήριξη. Η Συμφωνία Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας (MDCA) ανανεώθηκε το 2019 και 2021, εξασφαλίζοντας αμερικανική πρόσβαση σε βάσεις όπως στην Αλεξανδρούπολη και τη Σούδα.
Οι ΗΠΑ επίσης ενισχύουν την Ελλάδα με προηγμένα οπλικά συστήματα και εκσυγχρονισμό F-16, ενώ διεξάγονται ετησίως περισσότερες από 15 κοινές στρατιωτικές ασκήσεις.
Η Αλεξανδρούπολη, μόλις 40 χιλιόμετρα από τα τουρκικά σύνορα, αποτελεί πλέον κέντρο μεταφοράς στρατιωτικού υλικού προς Ανατολική Ευρώπη, παρακάμπτοντας τον Βόσπορο. Η στρατιωτική παρουσία σε νησιά του Αιγαίου έχει επίσης προκαλέσει δυσαρέσκεια στην Άγκυρα.
Η Γαλλία συνεισφέρει με συμφωνία στρατιωτικής συνεργασίας του 2021, που προβλέπει κοινή υποστήριξη σε περίπτωση επίθεσης. Παράλληλα, προμηθεύει την Ελλάδα με προηγμένα οπλικά συστήματα, όπως Rafale, φρεγάτες και ελικόπτερα.
Αυτές οι εξελίξεις περιορίζουν την ευχέρεια της Τουρκίας να υλοποιήσει σχέδια επιθετικών επιχειρήσεων και εξηγούν την ένταση στην τουρκική ρητορική απέναντι στη συνεργασία Ελλάδας, ΗΠΑ και Γαλλίας.
Το συμπέρασμα της απόρρητης έκθεσης είναι ότι πίσω από τη σκληρή στάση της Τουρκίας απέναντι στην Ελλάδα δεν βρίσκεται απλώς μια στρατηγική προεκλογικής φύσης ή απόπειρα αποπροσανατολισμού της κοινής γνώμης, αλλά ένας δομημένος στρατιωτικός σχεδιασμός με πραγματική στρατηγική λογική, ο οποίος δεν μπορεί να υποτιμηθεί.