Η South Western Railway, σιδηροδρομική εταιρεία που δραστηριοποιείται στη νοτιοδυτική Αγγλία, επανήλθε την Κυριακή (25 Μαΐου) σε δημόσιο έλεγχο, αποτελώντας την πρώτη εταιρεία που περνά εκ νέου στο κράτος στο πλαίσιο του σχεδίου επανεθνικοποίησης του σιδηροδρομικού δικτύου που εφαρμόζει η κυβέρνηση Στάρμερ.
Το υπουργείο Μεταφορών της Βρετανίας χαρακτήρισε την εξέλιξη αυτή ως «μια νέα εποχή για τους σιδηροδρόμους», ενώ η αρμόδια υπουργός Χάιντι Αλεξάντερ, κατά τη διάρκεια επίσκεψής της σε αμαξοστάσιο στη νότια Αγγλία, τόνισε: «Θα πούμε αντίο σε 30 χρόνια αναποτελεσματικότητας, σπατάλης και απογοήτευσης του επιβατικού κοινού». Υπογράμμισε ακόμη ότι η κυβέρνηση προχωρά «με αυτοπεποίθηση σε ένα νέο κεφάλαιο για τον σιδηρόδρομο».
Η ιδιωτικοποίηση των σιδηροδρόμων στο Ηνωμένο Βασίλειο πραγματοποιήθηκε στα μέσα της δεκαετίας του ’90, επί πρωθυπουργίας Τζον Μέιτζορ, συνεχίζοντας τη φιλελεύθερη οικονομική πολιτική της Μάργκαρετ Θάτσερ. Παρότι τότε είχαν δοθεί υποσχέσεις για ποιοτικότερες υπηρεσίες και λιγότερο βάρος στα δημόσια οικονομικά, το εγχείρημα αντιμετωπίστηκε με σκεπτικισμό, καθώς επικρίθηκε από τα συνδικάτα, την αντιπολίτευση αλλά και μέρος των Συντηρητικών.
Αν και τα πρώτα χρόνια καταγράφηκε αύξηση στον αριθμό των επιβατών και των επενδύσεων, η εικόνα γρήγορα αντιστράφηκε. Το δυστύχημα του Οκτωβρίου 2000, όπου από εκτροχιασμό τρένου σκοτώθηκαν τέσσερις άνθρωποι και τραυματίστηκαν 70, προκάλεσε σοκ στη χώρα. Έκτοτε, οι καθυστερήσεις και οι ακυρώσεις δρομολογίων έγιναν σύνηθες φαινόμενο, ενώ οι διαμαρτυρίες για υψηλές τιμές εισιτηρίων εντάθηκαν.
Το μεγαλύτερο μέρος του σιδηροδρομικού δικτύου έχει επιστρέψει σε δημόσιο έλεγχο μέσω της διαχείρισης από τη Network Rail. Τα τελευταία χρόνια, τέσσερις από τις δεκατέσσερις εταιρείες σιδηροδρόμων της Αγγλίας πέρασαν εκ νέου στο κράτος λόγω χαμηλών επιδόσεων, αν και το αρχικό πλάνο προέβλεπε επαναφορά τους στον ιδιωτικό τομέα.
Από τον Ιούλιο, οπότε και ανέλαβαν οι Εργατικοί, εγκρίθηκε νομοθεσία που επιτρέπει την κρατικοποίηση των ιδιωτικών φορέων εκμετάλλευσης σιδηροδρόμων είτε με τη λήξη των συμβάσεών τους είτε νωρίτερα σε περιπτώσεις κακοδιαχείρισης. Οι εταιρείες που επιστρέφουν στο Δημόσιο θα ενσωματωθούν στον νέο εθνικό οργανισμό με την επωνυμία Great British Railways. Με αυτόν τον τρόπο, η κυβέρνηση αποφεύγει την καταβολή αποζημιώσεων, καθώς όλα τα συμβόλαια ολοκληρώνονται έως το 2027.
Η απόφαση χαιρετίστηκε από τα συνδικάτα του κλάδου, που τα προηγούμενα χρόνια είχαν προβεί σε απεργιακές κινητοποιήσεις εξαιτίας των πιέσεων που δημιούργησε ο πληθωρισμός και η μείωση της αγοραστικής δύναμης. Ο Μικ Γουίλαν, γενικός γραμματέας του συνδικάτου ASLEF, δήλωσε: «Όλοι στον σιδηροδρομικό τομέα γνωρίζουν πως η ιδιωτικοποίηση (…) δεν έχει λειτουργήσει και εξακολουθεί να μην λειτουργεί».
Η υπουργός Μεταφορών επισήμανε ότι η κρατικοποίηση θα φέρει υπηρεσίες προσανατολισμένες στο επιβατικό κοινό και όχι στους μετόχους, ωστόσο προειδοποίησε ότι η επίλυση βαθύτερων προβλημάτων του τομέα θα απαιτήσει χρόνο.
Μετά τη South Western Railway, σειρά να περάσουν στο Δημόσιο έχουν η c2c στις 20 Ιουλίου και η Greater Anglia στις 12 Οκτωβρίου.