Ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ πέτυχε προσωρινή δικαστική επιτυχία υπέρ της εμπορικής του στρατηγικής, καθώς εφετείο ανέστειλε την ισχύ απόφασης που ακύρωνε τους εκτεταμένους δασμούς που είχαν επιβληθεί σε κινεζικά και άλλα εισαγόμενα αγαθά.
Η απόφαση του Ομοσπονδιακού Εφετείου επιτρέπει στον Τραμπ – ο οποίος έχει επιστρέψει στον Λευκό Οίκο από τον Ιανουάριο – να διατηρήσει τα επίμαχα μέτρα τελωνειακής πολιτικής μέχρι να ολοκληρωθεί η διαδικασία της έφεσης.
Το μέτρο αυτό ακολούθησε την απόφαση του Δικαστηρίου Διεθνούς Εμπορίου που έκρινε ότι ο πρόεδρος υπερέβη τις συνταγματικές του αρμοδιότητες, ακυρώνοντας τους περισσότερους από τους δασμούς που είχε θεσπίσει στη διάρκεια της πρώτης του προεδρικής θητείας.
Κατά τη διάρκεια της αρχικής του θητείας, ο Τραμπ προσπάθησε να επαναπροσδιορίσει τις διεθνείς εμπορικές σχέσεις των Ηνωμένων Πολιτειών, εφαρμόζοντας δασμούς σε φιλικά και ανταγωνιστικά κράτη με στόχο την αναδιαπραγμάτευση συμφωνιών. Ωστόσο, η απουσία συνέπειας στην εφαρμογή αυτών των πολιτικών προκάλεσε έντονες αντιδράσεις στις αγορές και σοβαρές δυσλειτουργίες στην εφοδιαστική αλυσίδα.
Η κυβέρνηση Τραμπ χαρακτήρισε την απόφαση του πρώτου βαθμού «βαθιά εσφαλμένη» και εξέφρασε την πεποίθηση ότι θα ακυρωθεί στη συνέχεια της νομικής διαδικασίας.
Η Καρολάιν Λέβιτ, εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου, επέκρινε έντονα το δικαστικό σώμα για «υπέρβαση αρμοδιοτήτων», κατηγορώντας τους δικαστές ότι προσπαθούν να «υπονομεύσουν τις προεδρικές εξουσίες». Ζήτησε την παρέμβαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου για να αποκατασταθεί η ισχύς των μέτρων και υποστήριξε πως ο πρόεδρος έχει επιπλέον νομικά εργαλεία για να συνεχίσει την πολιτική των δασμών.
Οικονομικές συνέπειες και επόμενα βήματα
Ο επικεφαλής του Εθνικού Οικονομικού Συμβουλίου, Κέβιν Χάσετ, δήλωσε στο Fox Business πως οι «παρεμβάσεις» των δικαστών δεν θα εμποδίσουν τις διαπραγματεύσεις με εμπορικούς εταίρους. Ανέφερε πως τρεις εμπορικές συμφωνίες βρίσκονται κοντά στην ολοκλήρωση.
Ο εμπορικός σύμβουλος Πίτερ Ναβάρο σημείωσε ότι αρκετές κυβερνήσεις έχουν ήδη επικοινωνήσει με την Ουάσιγκτον για να συνεχίσουν τις συνομιλίες με καλή θέληση.
Το ιστορικό των δασμών
Η προσέγγιση της κυβέρνησης βασίστηκε στη θέση ότι τα εμπορικά ελλείμματα και η διακίνηση παράνομων ουσιών αποτελούν «απειλή για την εθνική ασφάλεια», γεγονός που – κατά την ίδια – νομιμοποιεί την επιβολή τελωνειακών φραγμών. Το επιχείρημα αυτό δεν έγινε δεκτό από το δικαστήριο.
Οι δασμοί της τάξης του 10% που ανακοινώθηκαν τον Απρίλιο αφορούσαν σχεδόν κάθε εμπορικό εταίρο, ενώ επιπλέον περιορισμοί επιβλήθηκαν μεμονωμένα σε Κίνα και ΕΕ. Η δικαστική απόφαση ακύρωσε τόσο τους γενικούς δασμούς όσο και αυτούς που βασίστηκαν σε εξουσίες «έκτακτης ανάγκης», επιβληθέντες σε χώρες όπως ο Καναδάς και το Μεξικό.
Παρά ταύτα, διατηρήθηκαν σε ισχύ οι επιβαρύνσεις 25% σε εισαγόμενα αυτοκίνητα, χάλυβα και αλουμίνιο.
Η Κίνα, που αντιμετώπισε πρόσθετους δασμούς έως 145%, κάλεσε τις ΗΠΑ να αποσύρουν τα «λανθασμένα μονομερή μέτρα».
Το ζήτημα της συνταγματικότητας
Το δικαστήριο εξέτασε δύο ανεξάρτητες προσφυγές – από εταιρείες και πολιτειακές αρχές – οι οποίες υποστήριξαν ότι ο πρόεδρος παραβίασε τη συνταγματικά καθορισμένη αρμοδιότητα του Κογκρέσου. Η νομική εστίαση στράφηκε στον νόμο περί Διεθνών Οικονομικών Εξουσιών Έκτακτης Ανάγκης του 1977 και στο κατά πόσον επιτρέπει στον πρόεδρο να εφαρμόζει αόριστους και καθολικούς δασμούς σε εισαγωγές.
Οι δικαστές έκριναν πως μια τέτοια ερμηνεία του νόμου αντίκειται στο Σύνταγμα.
Κατά την ανάλυση της Capital Economics, η υπόθεση αναμένεται να φτάσει στο Ανώτατο Δικαστήριο, ωστόσο η διένεξη σε επίπεδο εμπορικής πολιτικής ενδέχεται να συνεχιστεί ανεξαρτήτως της τελικής κρίσης.