Ο ΟΗΕ σχεδιάζει τη μείωση του προσωπικού της Γραμματείας του κατά 20%, ποσοστό που αντιστοιχεί σε αρκετές χιλιάδες θέσεις εργασίας, σε μια προσπάθεια εξορθολογισμού του τακτικού προϋπολογισμού και αύξησης της αποτελεσματικότητας του οργανισμού. Το σχέδιο αυτό, το οποίο αποκαλύπτεται σε εσωτερικό έγγραφο με ημερομηνία 27 Μαΐου, επιβεβαιώνει τη σοβαρή και χρόνια κρίση ρευστότητας που αντιμετωπίζει ο ΟΗΕ.
Σύμφωνα με τον οικονομικό ελεγκτή Τσαντραμούλι Ραμανάθαν, ο γενικός γραμματέας Αντόνιο Γκουτέρες έχει θέσει ως στόχο τη μείωση κατά 15% έως 20% του τακτικού προϋπολογισμού για το 2026, περιλαμβάνοντας και την περικοπή αντίστοιχου ποσοστού θέσεων προσωπικού. Η σχετική οδηγία έχει ήδη αποσταλεί σε δεκάδες επικεφαλής τμημάτων, οι οποίοι καλούνται έως τις 13 Ιουνίου να παραδώσουν λίστες με θέσεις προς κατάργηση, δίνοντας προτεραιότητα σε εκείνες που αλληλεπικαλύπτονται, κρίνονται περιττές ή μη απολύτως αναγκαίες.
Ο τακτικός προϋπολογισμός του ΟΗΕ για το 2025 ανέρχεται στα 3,7 δισ. δολάρια, ενώ η Γραμματεία απασχολούσε περίπου 35.000 άτομα στα τέλη του 2023. Η μείωση προσωπικού, εφόσον εγκριθεί από τη Γενική Συνέλευση κατά την ψήφιση του προϋπολογισμού του 2026, θα εφαρμοστεί αρχικά στις κενές θέσεις από την 1η Ιανουαρίου 2026 και στη συνέχεια –με βάση τον κανονισμό προσωπικού– σε θέσεις με ενεργό προσωπικό.
Η πρωτοβουλία εντάσσεται στο πρόγραμμα «ΟΗΕ80», με στόχο την ενίσχυση της αποδοτικότητας του διεθνούς οργανισμού. Ο Αντόνιο Γκουτέρες έχει ήδη προειδοποιήσει ότι οι αλλαγές που σχεδιάζονται είναι «οδυνηρές», δεδομένων των σοβαρών δημοσιονομικών περιορισμών.
Οι υπηρεσίες που λαμβάνουν χρηματοδότηση από τον τακτικό προϋπολογισμό, όπως η Ύπατη Αρμοστεία για τους Πρόσφυγες, η UNRWA και ο οργανισμός ΟΗΕ Γυναίκες, θα ενημερωθούν με ξεχωριστές κατευθυντήριες οδηγίες.
Η ρευστότητα του ΟΗΕ έχει δεχθεί ισχυρό πλήγμα λόγω καθυστερήσεων ή μη καταβολής των υποχρεώσεων των κρατών-μελών. Οι ΗΠΑ, που καλύπτουν το 22% του προϋπολογισμού, είχαν ανεξόφλητες οφειλές ύψους 1,5 δισ. δολαρίων στις αρχές του έτους, ενώ και η Κίνα, με δεύτερη μεγαλύτερη συνεισφορά (20%), καθυστέρησε να εξοφλήσει τις δικές της υποχρεώσεις έως τα τέλη Δεκεμβρίου.
Παράλληλα, οι περικοπές στη χρηματοδότηση της διεθνούς βοήθειας επί κυβέρνησης Τραμπ έχουν επιδεινώσει την κατάσταση, επηρεάζοντας σημαντικά τη λειτουργία πολλών υπηρεσιών του ΟΗΕ.