Ιδιαίτερα έντονη είναι η πίεση που υφίστανται η Κρήτη και η Γαύδος από την αρχή του 2025, εξαιτίας της αυξημένης μεταναστευτικής δραστηριότητας, με τα κυκλώματα διακινητών να εντείνουν τα δρομολόγια από τη Λιβύη προς τα δύο νησιά.
Ο πρόεδρος της Ένωσης Προσωπικού Λιμενικού Σώματος Δυτικής Κρήτης, Βασίλης Κατσικανδαράκης, μιλώντας στο iEidiseis, υπογραμμίζει πως για πρώτη φορά η Κρήτη αναδεικνύεται ως βασικό σημείο εισόδου μεταναστών στη χώρα, καταγράφοντας εντυπωσιακή αύξηση ροών, που φτάνει το 350% σε σχέση με το 2024:
«Από τον Ιανουάριο έως και τον Μάιο, το Λιμενικό στην Κρήτη αντιμετώπισε περίπου 120 περιστατικά με περίπου 5.800 μετανάστες. Πέρυσι την ίδια περίοδο, οι αντίστοιχοι αριθμοί ήταν 35 περιστατικά και 1.400 άτομα. Η κατάσταση τον Ιούνιο δεν παρουσιάζει ύφεση — ήδη, την πρώτη εβδομάδα του μήνα σημειώθηκαν 22 περιστατικά. Αυτή η ραγδαία επιδείνωση δημιουργεί μια αφόρητη πίεση, την ώρα που το καλοκαίρι μόλις ξεκίνησε. Οι υπάρχουσες υποδομές και το προσωπικό δεν επαρκούν για να ανταποκριθούν σε έναν τέτοιο όγκο αφίξεων».
Η κατάσταση στη Γαύδο είναι ακόμη πιο δύσκολη, δεδομένου ότι στο νησί λειτουργεί μόνο ένα λιμενικό φυλάκιο χωρίς οργανωμένη λιμενική εγκατάσταση. Μέχρι πρόσφατα, το φυλάκιο λειτουργούσε περιορισμένα μόνο κατά την τουριστική περίοδο, με έναν λιμενικό να καλύπτει τις ανάγκες του καλοκαιριού.
«Μέχρι πριν δύο χρόνια, ήταν αδιανόητο να φανταστεί κανείς τη σημερινή εικόνα. Στη Γαύδο, το καλοκαίρι τοποθετούνταν ένας λιμενικός μόνο για τον Ιούλιο και τον Αύγουστο, με στόχο τη διαχείριση των τουριστικών ροών. Πλέον, υπηρετούν δύο άτομα μόνιμα καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους. Ειδοποιούν για τις αφίξεις, κάνουν τις πρώτες ενέργειες και εν συνεχεία παρεμβαίνει το Κεντρικό Λιμεναρχείο Χανίων», αναφέρει ο κ. Κατσικανδαράκης.
Σύμφωνα με τον ίδιο, τα δίκτυα διακινητών έχουν εστιάσει σταδιακά την προσοχή τους σε Κρήτη και Γαύδο από το 2023 και έπειτα: «Οι μεταφορείς από το Τομπρούκ της Λιβύης ξεκίνησαν να κινούν σκάφη προς την Κρήτη. Σε αντίθεση με τις βάρκες που φεύγουν από την Τουρκία και εντοπίζονται έγκαιρα, όταν ξεκινούν από τη Λιβύη δεν είναι εφικτό να ειδοποιηθούν οι αρμόδιες αρχές για αναχαίτιση. Οι βάρκες συχνά εγκαταλείπονται σε δυσπρόσιτα σημεία της Γαύδου, όπως στην παραλία Τρυπητή, θέτοντας σε κίνδυνο ζωές και δυσχεραίνοντας το έργο των λιμενικών».
Καθώς η Κρήτη δεν διαθέτει κατάλληλες υποδομές φιλοξενίας, οι αφιχθέντες μετανάστες μεταφέρονται άμεσα σε κέντρα της ηπειρωτικής χώρας, όπως αυτό της Μαλακάσας.
Ανησυχία για επανάληψη τραγωδιών στη θάλασσα
Ταυτόχρονα, οι αρχές εκφράζουν ανησυχία για τον κίνδυνο θαλάσσιων δυστυχημάτων με υψηλό αριθμό θυμάτων. Αξιωματούχοι του Λιμενικού επισημαίνουν ότι έχει αλλάξει ο τύπος των σκαφών που χρησιμοποιούνται:
«Παλαιότερα, τα κυκλώματα διακινούσαν ανθρώπους με μεγάλα πλοία από τη Λιβύη προς την Ιταλία. Από τη στιγμή που ξεκίνησαν τα δρομολόγια προς την Κρήτη, χρησιμοποιούνται μικρότερα σκάφη — συχνά ξύλινα — με εξωλέμβιους κινητήρες. Παρότι τα πλοία είναι πιο μικρά, οι διακινητές εξακολουθούν να ζητούν από κάθε άτομο το ίδιο ποσό που ζητούσαν για το ταξίδι προς την Ιταλία: γύρω στα 4.000 δολάρια. Το ταξίδι διαρκεί 24 με 48 ώρες, αναλόγως της ισχύος των μηχανών. Πρόκειται για διαδρομή δύσκολη στον εντοπισμό, με το παράνομο κέρδος ανά δρομολόγιο να αγγίζει τις 150.000 ευρώ».
Παρόμοια φαινόμενα καταγράφονται και σε άλλα ελληνικά νησιά. Όπως δείχνουν τα στοιχεία που παρουσιάζει το iEidiseis, οι διακινητές που επιχειρούν από τα τουρκικά παράλια, έχουν στραφεί σε πολυτελή σκάφη, όπως γιοτ και ιστιοφόρα, συστήνοντας στους μετανάστες να προσποιούνται τουρίστες. Οι τιμές για αυτές τις διαδρομές ξεκινούν από τις 3.000 ευρώ ανά άτομο.