Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, εκφώνησε λόγο στην Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στο Στρασβούργο, όπου συζητήθηκε πρόταση μομφής κατά της ίδιας και του Σώματος της Επιτροπής. Με ομιλία που διακρίθηκε για το συγκρουσιακό της ύφος αλλά και για την έκκληση προς ενότητα, υπερασπίστηκε σθεναρά το έργο της, τονίζοντας τη δέσμευσή της στη διαφάνεια, τη δημοκρατική λειτουργία και την προώθηση των ευρωπαϊκών προτεραιοτήτων.
Ανοίγοντας την τοποθέτησή της, υπογράμμισε τον ρόλο του Κοινοβουλίου ως κέντρου λήψης αποφάσεων για κρίσιμα ζητήματα, από την ακρίβεια και τη στήριξη των μικρών επιχειρήσεων έως τις διεθνείς απειλές ασφαλείας. Παρουσίασε την πρόταση μομφής ως απόπειρα εκτροπής από αυτά τα ουσιαστικά θέματα.
Κεντρικό σημείο της παρέμβασής της αποτέλεσε η στάση της Επιτροπής κατά την περίοδο της πανδημίας, απορρίπτοντας κατηγορηματικά τις μομφές για αδιαφάνεια στις διαπραγματεύσεις που αφορούσαν τις συμβάσεις προμήθειας εμβολίων. Επανέλαβε πως όλα τα κράτη μέλη είχαν πλήρη εικόνα των συμφωνιών και συμμετείχαν συνειδητά στη διαδικασία. «Οποιοσδήποτε ισχυρισμός ότι οποιοδήποτε κράτος μέλος δεν γνώριζε τις συμβάσεις… είναι ανέντιμος. Στην πραγματικότητα, ας το πούμε με το όνομά του – είναι απλώς ένα ψέμα», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Η φον ντερ Λάιεν μίλησε για τις συνθήκες πρωτόγνωρης πίεσης που επικρατούσαν, εξήρε τη συλλογική αντίδραση της Ευρώπης και ευχαρίστησε το Κοινοβούλιο για τη διατήρηση του δημοκρατικού διαλόγου καθ’ όλη τη διάρκεια της υγειονομικής κρίσης. Σχετικά με τις επαφές που διατηρούσε με στελέχη του φαρμακευτικού τομέα και διεθνείς οργανισμούς, υποστήριξε ότι ήταν επιβεβλημένες και έγιναν με αποκλειστικό γνώμονα το δημόσιο συμφέρον.
Πέρα από τον απολογισμό, περιέγραψε και το σχέδιο της Επιτροπής για το μέλλον, επιμένοντας στο στόχο της διαφάνειας. Ανέφερε χαρακτηριστικά τη συνεργασία της με τη Διάσκεψη των Προέδρων, στο πλαίσιο της ενεργοποίησης του Άρθρου 122 για αμυντικές δαπάνες μέσω του προγράμματος SAFE.
Απευθυνόμενη στις φιλοευρωπαϊκές και δημοκρατικές δυνάμεις του Κοινοβουλίου, προειδοποίησε για την ενίσχυση του αντιφιλελευθερισμού και της παραπληροφόρησης από ακραίους πολιτικούς σχηματισμούς, επισημαίνοντας ότι δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις όπου οι εν λόγω ομάδες λαμβάνουν στήριξη από εξωτερικούς παράγοντες, όπως η Ρωσία. Κάλεσε σε συστράτευση, λέγοντας πως η επιρροή της ΕΕ στις διεθνείς της σχέσεις εξαρτάται από την ενότητά της. «Αυτή η δύναμη προέρχεται μόνο μέσω της ενότητάς μας. Ας ενωθούμε λοιπόν. Και ας συνεχίσουμε να προσφέρουμε για την Ευρώπη», κατέληξε, απευθύνοντας τον χαιρετισμό «Ζήτω η Ευρώπη».
Πολιτική πόλωση ενόψει ψηφοφορίας
Η πρόταση μομφής εναντίον της προέδρου της Επιτροπής, που κατετέθη από βουλευτές ευρωσκεπτικιστικών και συντηρητικών παρατάξεων, έχει προκαλέσει μεγάλη πολιτική αναταραχή στις τάξεις του Κοινοβουλίου. Οι εμπνευστές της επικαλούνται λόγους αδιαφάνειας, ζητήματα διαχείρισης της πανδημίας και ενστάσεις για πολιτικές της Επιτροπής όπως η Πράσινη Συμφωνία.
Η στήριξη προς τη φον ντερ Λάιεν, ωστόσο, παραμένει ισχυρή μεταξύ των μεγάλων πολιτικών ομάδων. Το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα, στο οποίο ανήκει, την υπερασπίστηκε απερίφραστα, χαρακτηρίζοντας την πρόταση αβάσιμη και υποκινούμενη από πολιτικά κίνητρα.
Οι Σοσιαλιστές και Δημοκράτες, καθώς και οι Φιλελεύθεροι, τάχθηκαν επίσης κατά, παρότι ορισμένα στελέχη τους εξέφρασαν προβληματισμό για επιμέρους πτυχές του έργου της Επιτροπής. Οι Πράσινοι δεν ακολούθησαν ενιαία στάση, με μερίδα τους να ζητά πιο τολμηρή προσέγγιση στην κλιματική πολιτική.
Αντίθετα, οι ομάδες ID και ECR προωθούν την αποπομπή της προέδρου, κατηγορώντας την για συγκεντρωτισμό και ανεπαρκή λογοδοσία. Η ψηφοφορία στην Ολομέλεια έχει οριστεί για την Πέμπτη 10 Ιουλίου. Για να περάσει, απαιτείται αυξημένη πλειοψηφία δύο τρίτων – σενάριο που θεωρείται απίθανο υπό τις παρούσες ισορροπίες.
Ευθεία απάντηση στο σκάνδαλο Pfizergate
Στην αρχή της παρέμβασής της, απευθύνθηκε απευθείας στους ευρωβουλευτές, λέγοντας πως «σήμερα μπορούμε όλοι να κάνουμε τις δικές μας κρίσεις σχετικά με την αξία της πρότασης που έχουμε μπροστά μας. Και ο καθένας μας μπορεί να βγάλει τα δικά του συμπεράσματα για τις πραγματικές προθέσεις της.»
Δεν παρέλειψε να απαντήσει στον Ρουμάνο ευρωβουλευτή Γκέοργκε Πιπερέα, από τον οποίο προήλθε η πρόταση μομφής, απορρίπτοντας ως ανυπόστατους τους υπαινιγμούς περί σκανδάλου στην υπόθεση των εμβολίων. «…είναι παρμένα κατευθείαν από το παλαιότερο εγχειρίδιο των εξτρεμιστών», είπε χαρακτηριστικά, προσθέτοντας πως επιχειρείται διαστρέβλωση των γεγονότων για τη διαχείριση της πανδημίας και το πρόγραμμα NexGenEU.
Υπενθύμισε ότι η ανάπτυξη του εμβολίου βασίστηκε στην ταχύτητα και στην επιστημονική καινοτομία της Ευρώπης και εξασφάλισε ίσες ευκαιρίες σε όλους τους πολίτες, ανεξαρτήτως γεωγραφικής προέλευσης. «Αυτή είναι η Ευρώπη της αλληλεγγύης που αγαπώ – και αυτή είναι η Ευρώπη που μισεί ο κ. Πιπερέα», σημείωσε.
Αναφερόμενη στις συνθήκες λήψης αποφάσεων, εξήγησε ότι διαβουλεύσεις με ειδικούς, ΟΗΕ και ΜΚΟ ήταν αναγκαίες και ποτέ δεν παραβίασαν το ευρωπαϊκό συμφέρον. Τόνισε ότι οι συμβάσεις για τα εμβόλια αποτέλεσαν προϊόν συλλογικών διαδικασιών και εξετάστηκαν εξονυχιστικά από τις κυβερνήσεις των 27 χωρών-μελών πριν από κάθε υπογραφή.
Η φον ντερ Λάιεν διαβεβαίωσε πως θα συνεχίσει να στηρίζει τη διαφάνεια και τη συνεργασία με τις δημοκρατικές δυνάμεις του Σώματος. Επισήμανε τη δράση εχθρικών και ριζοσπαστικών στοιχείων που επιχειρούν να αποσταθεροποιήσουν την Ένωση και σημείωσε πως «ας μην παίξουμε λοιπόν το παιχνίδι των εξτρεμιστών. Ας υπερασπιστούμε την Ευρώπη».
Ολοκλήρωση με μήνυμα ισχύος
Ολοκληρώνοντας την ομιλία της, η πρόεδρος της Επιτροπής έστειλε σαφές μήνυμα για τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η ΕΕ, συνδέοντας τη γεωπολιτική της βαρύτητα με την εσωτερική της συνοχή. «Όταν η Επιτροπή κάτσει μαζί με τις ΗΠΑ για να διαπραγματευτεί το εμπόριο και τους δασμούς, η Ευρώπη πρέπει να δείξει δύναμη. Όταν υπερασπιζόμαστε το μέλλον της Ουκρανίας, η Ευρώπη πρέπει να δείξει δύναμη. Ή όταν πηγαίνουμε στην Κίνα για να υπερασπιστούμε τα συμφέροντά μας – η Ευρώπη πρέπει να δείξει δύναμη. Αυτή η δύναμη έρχεται μόνο μέσα από την ενότητά μας. Ας έρθουμε λοιπόν μαζί. Και ας συνεχίσουμε να προσφέρουμε για την Ευρώπη.»
Η φράση αυτή καταχειροκροτήθηκε από τους ευρωβουλευτές, με όλα τα μέλη της Κομισιόν να παρίστανται στην αίθουσα σε ένδειξη στήριξης προς την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.