Η εμπορική συμφωνία που υπεγράφη μεταξύ του Ντόναλντ Τραμπ και της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν στη Σκωτία έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις και πολιτικό διχασμό στην Ευρώπη.
Η συμφωνία καθιερώνει ενιαίο δασμολογικό συντελεστή 15% για το μεγαλύτερο μέρος των εξαγωγών της Ε.Ε. προς τις Ηνωμένες Πολιτείες – μεταξύ αυτών και προϊόντα στρατηγικής σημασίας όπως αυτοκίνητα και ημιαγωγοί. Παράλληλα, θεσπίζονται μηδενικοί δασμοί για συγκεκριμένα προϊόντα, όπως αεροναυπηγικά εξαρτήματα, χημικά και γεωργικά αγαθά, καθώς και κρίσιμες πρώτες ύλες.
Στο πλαίσιο της συμφωνίας, η Ευρωπαϊκή Ένωση δεσμεύεται να αυξήσει τις εισαγωγές αμερικανικής ενέργειας κατά 750 δισ. δολάρια και να επενδύσει επιπλέον 600 δισ. για την αγορά στρατιωτικού εξοπλισμού από τις ΗΠΑ.
Ο επίτροπος Εμπορίου της Ε.Ε., Μάρος Σέφτσοβιτς, υπεραμύνθηκε της συμφωνίας δηλώνοντας πως «πρόκειται για μια καλύτερη λύση από την επιλογή του εμπορικού πολέμου», ενώ αρκετοί αναλυτές εκφράζουν προβληματισμό, χαρακτηρίζοντας το κείμενο ασύμμετρο προς όφελος της Ουάσιγκτον.
Επιπτώσεις στην Ελλάδα
Οι επιπτώσεις στις ελληνικές εξαγωγές θεωρούνται περιορισμένες. Όπως ανέφερε ο Γιάννης Τσουκαλάς, επικεφαλής του Γραφείου Προϋπολογισμού στη Βουλή, το ποσοστό εξαγωγών της Ελλάδας προς τις ΗΠΑ είναι μόλις 5%, γεγονός που περιορίζει τις άμεσες συνέπειες των δασμών. Παρόμοια άποψη εξέφρασε και ο πρόεδρος του ΕΒΕΠ, Βασίλης Κορκίδης, σημειώνοντας πως «το 15% είναι διαχειρίσιμο και αντιμετωπίσιμο».
Ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας, Κυριάκος Πιερρακάκης, χαρακτήρισε τη συμφωνία θετική, αν και ανέφερε ότι η ελληνική κυβέρνηση θα προτιμούσε χαμηλότερο ή και μηδενικό ποσοστό δασμών. Η Αθήνα φέρεται να παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις με στόχο να υπερασπιστεί προϊόντα ιδιαίτερης σημασίας για την εγχώρια παραγωγή.
Οι ελληνικές εξαγωγές προς τις ΗΠΑ φτάνουν τα 2,6 δισ. ευρώ, με βασικούς κλάδους τα ορυκτά καύσιμα, το αλουμίνιο, τις ελιές, το ελαιόλαδο, τη φέτα και το κρασί. Παράγοντες της αγοράς ζητούν ενίσχυση της Ελληνικής Εταιρείας Εξαγωγικών Πιστώσεων για χρηματοδοτικά εργαλεία και εγγυήσεις.
Αντιδράσεις στην Ευρώπη
Η συμφωνία έτυχε ανάμεικτης υποδοχής στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας, Κατερίνα Ράιχε, αναγνώρισε τις δυσκολίες αλλά επεσήμανε πως η συμφωνία «παρέχει σταθερότητα». Αντιθέτως, ο Γάλλος πρωθυπουργός Φρανσουά Μπαϊρού έκανε λόγο για «υποταγή» της Ευρώπης, ενώ ο Ούγγρος πρωθυπουργός Βίκτορ Όρμπαν προχώρησε σε δηκτική δήλωση, σχολιάζοντας ότι «ο Τραμπ έφαγε την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν για πρωινό».
Σε Ρώμη και Μαδρίτη, η στάση ήταν πιο επιφυλακτική. Η Ιταλίδα πρωθυπουργός Τζόρτζια Μελόνι έκανε λόγο για προκαταρκτική και μη δεσμευτική συμφωνία που απαιτεί περαιτέρω επεξεργασία, ενώ ο Ισπανός πρωθυπουργός Πέδρο Σάντσεθ εξέφρασε στήριξη «χωρίς ενθουσιασμό».
Το κείμενο της συμφωνίας αναμένεται να περάσει από τη βάσανο των ευρωπαϊκών θεσμών, ενώ πολλά κράτη-μέλη ζητούν τροποποιήσεις και διευκρινίσεις πριν δώσουν την τελική τους έγκριση.