Η κυβέρνηση σχεδιάζει αλλαγές στη φορολογική κλίμακα με στόχο την ελάφρυνση της μεσαίας τάξης, απορρίπτοντας τελικά την επιλογή της πλήρους τιμαριθμικής προσαρμογής, καθώς θεωρείται ότι θα είχε υψηλό δημοσιονομικό κόστος και θα δημιουργούσε κινδύνους για τον προϋπολογισμό.
Οι ανακοινώσεις των νέων μέτρων αναμένονται στη ΔΕΘ και θα επικεντρωθούν σε τρεις βασικούς άξονες: αναμόρφωση της φορολογικής κλίμακας για τα φυσικά πρόσωπα, ενίσχυση των οικογενειών και παρεμβάσεις για το στεγαστικό ζήτημα και τα ενοίκια.
Το ακριβές ύψος των παροχών θα καθοριστεί στα τέλη Αυγούστου, ανάλογα με τον διαθέσιμο δημοσιονομικό χώρο. Η κεντρική κατεύθυνση προβλέπει αύξηση των διαθέσιμων εισοδημάτων μέσω φοροελαφρύνσεων, με το αρχικό εκτιμώμενο κονδύλι να διαμορφώνεται στα 1,5 δισ. ευρώ.
Η αναθεώρηση των φορολογικών συντελεστών κρίνεται καθοριστικής σημασίας, καθώς η κυβέρνηση έχει δεσμευτεί να μειώσει τη φορολογική επιβάρυνση της μεσαίας τάξης, η οποία επλήγη ιδιαίτερα από την περίοδο των μνημονίων και μετά.
Έρευνα της Eurobank Research με τίτλο «Πληθωρισμός και Φορολογική Επιβάρυνση των Νοικοκυριών» υπογραμμίζει ότι η απουσία τιμαριθμικής αναπροσαρμογής λειτουργεί σαν έμμεσος φόρος, μειώνοντας την αγοραστική δύναμη λόγω πληθωρισμού.
Σύμφωνα με τη μελέτη, οι μισθωτοί της μεσαίας τάξης θα κατέβαλαν 19% έως 32% λιγότερους φόρους εάν η κλίμακα είχε πλήρως τιμαριθμοποιηθεί. Το 37% της πρόσθετης φορολογικής επιβάρυνσης την τριετία 2021–2023 οφείλεται αποκλειστικά στη μη προσαρμογή των κλιμακίων.
Η επιβάρυνση, ωστόσο, δεν είναι ίδια για όλους: μισθωτοί και συνταξιούχοι φέρουν το μεγαλύτερο βάρος, ενώ για τα εισοδήματα από επιχειρηματική δραστηριότητα η αύξηση περιορίζεται στο 16%. Όσο υψηλότερο είναι το εισόδημα, τόσο μεγαλύτερη η μετατόπιση σε ανώτερο φορολογικό συντελεστή.
Επιπλέον, οι οικογένειες με παιδιά υφίστανται μεγαλύτερη φορολογική πίεση σε σχέση με άλλες χώρες του ευρωπαϊκού νότου, γεγονός που, όπως επισημαίνει η Eurobank, μπορεί να λειτουργήσει αποτρεπτικά για την επιστροφή ή παραμονή εξειδικευμένων επαγγελματιών.
Η μελέτη παρουσιάζει τρία εναλλακτικά σενάρια τιμαριθμοποίησης με διαφορετικές συνέπειες για τα δημόσια οικονομικά:
- Πλήρης τιμαριθμοποίηση: Μείωση εσόδων κατά 0,4% του ΑΕΠ το 2025, με διατήρηση πρωτογενούς πλεονάσματος άνω του 2%.
- Μερική τιμαριθμοποίηση με βάση τον δομικό πληθωρισμό: Μέτριο δημοσιονομικό κόστος, με στοχευμένη στήριξη της μεσαίας τάξης.
- Μοντέλο Πορτογαλίας: Ήπια αναπροσαρμογή που περιορίζει την επιβάρυνση για μεσαία και χαμηλά εισοδήματα, με απώλεια 0,2% του ΑΕΠ, αλλά εντός των δημοσιονομικών στόχων.