Ο υπουργός Εξωτερικών της Δανίας κάλεσε τον ανώτερο Αμερικανό διπλωμάτη στην Κοπεγχάγη, έπειτα από αναφορές ότι πολίτες των ΗΠΑ πραγματοποιούν μυστικές επιχειρήσεις στη Γροιλανδία.
Σύμφωνα με το BBC, το δανικό δημόσιο δίκτυο DR, επικαλούμενο πηγές, μετέδωσε πως στόχος αυτών των κινήσεων ήταν η διείσδυση στην κοινωνία της Γροιλανδίας και η ενίσχυση ενός αποσχιστικού κινήματος υπέρ των ΗΠΑ, χωρίς όμως να αποσαφηνιστεί για λογαριασμό ποιας αμερικανικής αρχής δρούσαν.
Η δανική υπηρεσία πληροφοριών προειδοποίησε ότι η Γροιλανδία αποτελεί στόχο «διαφόρων ειδών εκστρατειών επιρροής».
Ο υπουργός Εξωτερικών, Λαρς Λέκκε Ράσμουσεν, δήλωσε ότι «κάθε απόπειρα παρέμβασης στις εσωτερικές υποθέσεις του Βασιλείου [της Δανίας] είναι φυσικά απαράδεκτη» και με αυτό το σκεπτικό κάλεσε τον Αμερικανό επιτετραμμένο Μαρκ Στρο, ο οποίος είναι ο επικεφαλής διπλωμάτης των ΗΠΑ στη Δανία, καθώς δεν υπάρχει πρέσβης αυτή τη στιγμή.
Το σχέδιο Τραμπ για τη Γροιλανδία
Ο πρώην πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ είχε εκφράσει ανοιχτά την πρόθεσή του να προσαρτήσει τη Γροιλανδία, που είναι ημιαυτόνομο τμήμα της Δανίας. Ο αντιπρόεδρος Τζ. Ντ. Βανς είχε κατηγορήσει την Κοπεγχάγη ότι αμελεί την περιοχή, χωρίς ουσιαστικές επενδύσεις, ενώ ταυτόχρονα «απομυζά» τον ορυκτό της πλούτο.
Κατά την επίσκεψή της στη Γροιλανδία πριν λίγους μήνες, η πρωθυπουργός της Δανίας Μέτε Φρεντέρικσεν είχε προειδοποιήσει τις ΗΠΑ ότι «δεν μπορείς να προσαρτήσεις μια άλλη χώρα».
Σε δήλωσή του στο BBC, ο Ράσμουσεν υπογράμμισε ότι η κυβέρνηση «γνωρίζει πως ξένοι παράγοντες εξακολουθούν να δείχνουν ενδιαφέρον για τη Γροιλανδία και τη θέση της στο Βασίλειο της Δανίας» και ότι «δεν θα αποτελέσει έκπληξη αν υπάρξουν νέες απόπειρες εξωτερικής επιρροής».
Η Δανία, μέλος του ΝΑΤΟ και της Ε.Ε., θεωρεί εδώ και δεκαετίες τις ΗΠΑ στενό σύμμαχο. Ωστόσο, οι Δανοί εμφανίζονται αιφνιδιασμένοι από την επιμονή Τραμπ να αποκτήσει τον έλεγχο της Γροιλανδίας, φτάνοντας μάλιστα στο σημείο να αφήσει ανοιχτό το ενδεχόμενο κατάληψης με τη βία.
Εκστρατείες επιρροής στη Γροιλανδία
Η δανική υπηρεσία ασφαλείας PET επεσήμανε ότι τέτοιες εκστρατείες στοχεύουν στη δημιουργία ρηγμάτων στις σχέσεις Δανίας–Γροιλανδίας, αξιοποιώντας «υπαρκτές ή κατασκευασμένες διαφωνίες», είτε με «παραδοσιακούς πράκτορες επιρροής» είτε μέσω παραπληροφόρησης. Η PET έχει ήδη ενισχύσει την παρουσία της στο νησί και συνεργάζεται στενότερα με τις τοπικές αρχές.
Το νέο ρεπορτάζ της DR ανέφερε ότι Αμερικανός εμφανίστηκε στην πρωτεύουσα της Γροιλανδίας, Νουούκ, όπου συνέλεγε λίστα Γροιλανδών που στήριζαν την αμερικανική προσπάθεια ελέγχου του νησιού, με σκοπό τη στρατολόγησή τους σε αποσχιστικό κίνημα.
Η προηγούμενη αποκάλυψη της Wall Street Journal τον Μάιο έκανε λόγο για συλλογή πληροφοριών γύρω από το κίνημα ανεξαρτησίας της Γροιλανδίας και τις θέσεις για την αμερικανική εξόρυξη ορυκτών. Η τότε επικεφαλής των μυστικών υπηρεσιών των ΗΠΑ, Τούλσι Γκάμπαρντ, δεν διέψευσε ευθέως το δημοσίευμα, αλλά κατηγόρησε την εφημερίδα ότι «υπονομεύει την εθνική μας ασφάλεια και δημοκρατία».
Γροιλανδία – Δανία: μια περίπλοκη σχέση
Η Γροιλανδία έχει εκτεταμένη αυτονομία από το 1979, ωστόσο η εξωτερική πολιτική και η άμυνα εξακολουθούν να ασκούνται από την Κοπεγχάγη. Τα περισσότερα πολιτικά κόμματα της Γροιλανδίας υποστηρίζουν την ανεξαρτησία, με διαφορετικές απόψεις όμως για το χρονοδιάγραμμα. Από το 2009 υπάρχει το δικαίωμα δημοψηφίσματος, αν και οι δημοσκοπήσεις δείχνουν πως η πλειοψηφία δεν επιθυμεί να γίνει το νησί αμερικανικό έδαφος.
Ο αντιπρόεδρος Βανς, επισκεπτόμενος στρατιωτική βάση στη Γροιλανδία τον Μάρτιο, είχε κατηγορήσει τη Δανία ότι «δεν φροντίζει επαρκώς τον λαό της Γροιλανδίας». Ο ηγέτης της Γροιλανδίας, Γενς-Φρεντερίκ Νίλσεν, είχε απαντήσει τον Μάιο: «Δεν ανήκουμε σε κανέναν άλλο. Εμείς αποφασίζουμε για το μέλλον μας».
Διπλωματική «κίτρινη κάρτα»
Η νέα κλήση του Αμερικανού επιτετραμμένου από τον Ράσμουσεν θεωρείται από ειδικούς ως «διπλωματική κίτρινη κάρτα», μια πρωτοφανής εξέλιξη στις σχέσεις Δανίας–ΗΠΑ. Ο Γενς Λάντεφογκεν Μόρτενσεν, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Κοπεγχάγης, δήλωσε στο BBC: «Αυτή η εχθρική στάση της κυβέρνησης Τραμπ απέναντι στη Δανία είναι σοκαριστική. Ως φιλοαμερικανική χώρα αναρωτιόμαστε γιατί μας το κάνετε αυτό».
Στο στόχαστρο και δανική εταιρεία
Παράλληλα, στο στόχαστρο της αμερικανικής κυβέρνησης βρέθηκε και η Ørsted, η μεγαλύτερη εταιρεία αιολικής ενέργειας της Δανίας, μετά την εντολή διακοπής του έργου Revolution Wind, ενός μεγάλου αιολικού πάρκου ανοιχτά του Ρόουντ Άιλαντ, που έχει ήδη ολοκληρωθεί κατά 80%.
Το δανικό κράτος κατέχει το 50,1% της Ørsted. Η εντολή του Τραμπ προκάλεσε κατάρρευση της μετοχής της εταιρείας κατά 16% τη Δευτέρα, αν και στη συνέχεια σημειώθηκε μερική ανάκαμψη. Η εταιρεία έχει ήδη τοποθετήσει 45 από τις 65 ανεμογεννήτριες του έργου, το οποίο προορίζεται να καλύψει τις ανάγκες 350.000 νοικοκυριών.