Η περικοπή ή μη των συντάξεων χηρείας μετά την τριετία παραμένει ένα από τα πιο ακανθώδη ζητήματα του ασφαλιστικού συστήματος. Παρά το γεγονός ότι ο νόμος 4387/2016 («νόμος Κατρούγκαλου») προβλέπει πως μετά τα τρία χρόνια το ποσοστό πρέπει να μειώνεται από το 70% στο 35% εφόσον ο δικαιούχος εργάζεται ή λαμβάνει άλλη σύνταξη, η ρύθμιση εφαρμόστηκε μόνο στο Δημόσιο, αφήνοντας τον ιδιωτικό τομέα εκτός.
Αποτέλεσμα είναι χιλιάδες δικαιούχοι να συνεχίζουν να λαμβάνουν το 70% της σύνταξης, ενώ σε άλλες περιπτώσεις –όπως στους συνταξιούχους του ΟΓΑ– ζητήθηκε η επιστροφή χρημάτων μετά από χρόνια. Η άνιση μεταχείριση προκαλεί έντονες αντιδράσεις, ιδιαίτερα από τους δικαιούχους του Δημοσίου που ήδη υφίστανται την περικοπή.
Τα σενάρια που εξετάζονται
Το υπουργείο Εργασίας καλείται να αποφασίσει πώς θα αντιμετωπίσει το ζήτημα, με όλα τα σενάρια να έχουν σημαντικό πολιτικό και κοινωνικό κόστος:
- Διατήρηση στο 70%: Καμία μείωση μετά την τριετία, ανεξαρτήτως εργασίας ή ύπαρξης δεύτερης σύνταξης. Το ερώτημα είναι τι θα γίνει με όσους έχουν ήδη δει τις αποδοχές τους να μειώνονται.
- Επιλογή σύνταξης: Οι δικαιούχοι που λαμβάνουν και προσωπική σύνταξη να αποφασίζουν αν θα μειωθεί η δική τους ή η χηρείας, ώστε η απώλεια να περιοριστεί.
- Μερική περικοπή: Να μειώνεται μόνο η εθνική και όχι η αναλογική σύνταξη, με παράλληλη ακύρωση αναδρομικών μειώσεων.
- Εφαρμογή του νόμου με αναδρομικά: Επιβολή περικοπών και επιστροφή ποσών που θεωρούνται αχρεωστήτως καταβληθέντα, πιθανότατα σε δόσεις.
- Δίχτυ ασφαλείας: Θέσπιση κατώτατου ορίου, ώστε η σύνταξη να μην πέφτει κάτω από ένα ελάχιστο επίπεδο διαβίωσης.
Το αδιέξοδο
Η εκκρεμότητα παραμένει, καθώς κάθε λύση συνεπάγεται είτε δημοσιονομικό βάρος είτε κοινωνικές αντιδράσεις. Το πρόβλημα συνδέεται και με το γενικότερο ερώτημα αν ένας συνταξιούχος δικαιούται δύο εθνικές συντάξεις ή μόνο μία.
Μέχρι στιγμής, κανένας υπουργός Εργασίας δεν έχει τολμήσει να αγγίξει το ζήτημα, με αποτέλεσμα η «καυτή πατάτα» να παραμένει στο τραπέζι και οι δικαιούχοι να ζουν με την αβεβαιότητα για το τι θα ισχύσει στο μέλλον.