Η Ελληνική Αστυνομία, σε συνεργασία με την Διεύθυνση Προστασίας Πολιτιστικής Κληρονομιάς, πραγματοποίησε επιχείρηση – παγίδα στους πρόποδες του όρους Χελμού, κατά την οποία συνελήφθη ο ηγούμενος της ιστορικής μονής «Μεγάλου Σπηλαίου», κοντά στα Καλάβρυτα, καθώς και ο βοηθός του. Η σύλληψη έγινε καθώς επιχειρούσαν να πωλήσουν μέσω παρασκηνίων επιχειρήσεων βυζαντινές εικόνες και χειρόγραφα Ευαγγέλια του 1737 και του 1761 στην τιμή των 200.000 ευρώ. Οι αρχές έκαναν χρήση επιχείρησης με μυστικούς αγοραστές.
Κατά τη διάρκεια της επιχείρησης, συνελήφθησαν συνολικά έξι άτομα — μεταξύ αυτών ιδιοκτήτης παλαιοπωλείου και άλλοι ενδιάμεσοι διακινητές — οι οποίοι φέρονται να εμπλέκονται στο δίκτυο εμπορίας εκκλησιαστικών κειμηλίων.
Μη δηλωμένα και αμφίβολης προέλευσης κειμήλια
Τα κειμήλια που επιχειρήθηκε η πώληση δεν περιλαμβάνονται στο επίσημο αρχείο της μονής, σύμφωνα με ανακοίνωση της αστυνομίας. Ο ηγούμενος υπερασπίστηκε ότι προέρχονται από προσωπική συλλογή, ισχυριζόμενος ότι «ξέχασε να τα δηλώσει».
Το αντικείμενο της υπόθεσης προκάλεσε μεγάλη αναστάτωση στο εκκλησιαστικό και τοπικό περιβάλλον. Η Μητρόπολη προχώρησε στην έκπτωση του ηγουμένου και στην αντικατάστασή του, ενώ διενεργείται έλεγχος στην ηγεσία της μονής.
Το δίκτυο διακίνησης και η έρευνα
Η έρευνα είχε ξεκινήσει πριν μήνες, με παρακολούθηση επαφών, ανταλλαγή μηνυμάτων και συναντήσεις σε απομακρυσμένες τοποθεσίες. Φαίνεται ότι στο δίκτυο συμμετείχαν άτομα με ρόλο μεσάζοντα, πωλητή, αλλά και συλλέκτες.
Σε έρευνες στον περιβάλλοντα χώρο της μονής αναζητήθηκε επίσης χάλκινο άγαλμα της Άρτεμης, το οποίο ο ηγούμενος υπέδειξε ότι είχε θαφτεί στον «κήπο του μοναστηριού», αξίας που κατ’ αυτόν υπερέβαινε τα 10 εκατομμύρια ευρώ. Ωστόσο, το άγαλμα δεν εντοπίστηκε.
Αντίκτυπος και διαστάσεις
Η σύλληψη του ηγουμένου σε μία τόσο ιστορική μονή — η Μονή Μεγάλου Σπηλαίου ιδρύθηκε ήδη από τον 4ο αιώνα — αναδεικνύει το πρόβλημα της λεηλασίας εκκλησιαστικών θησαυρών στην Ελλάδα. Μεταξύ 2015 και 2023, καταγράφηκαν σχεδόν 4.000 περιστατικά κλοπών ή φθορών σε εκκλησίες και μοναστήρια σε όλη τη χώρα.
Η υπόθεση τίθεται υπό διερεύνηση ως υπόθεση αρχαιοκαπηλίας και εμπορίας πολιτισμού. Η αξιολόγηση της προέλευσης των κειμηλίων, καθώς και πιθανές συνδέσεις με διεθνή κυκλώματα εμπορίας θρησκευτικών αντικειμένων, θα διαλευκανθούν στα επόμενα στάδια της δικογραφίας.