Οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης διαθέτουν χρονικό περιθώριο πέντε ετών για να προετοιμαστούν απέναντι στο ενδεχόμενο πολεμικής σύγκρουσης, σύμφωνα με στρατιωτικό σχέδιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, το οποίο αναμένεται να παρουσιαστεί την Πέμπτη, όπως αποκαλύπτει το Politico.
«Μέχρι το 2030, η Ευρώπη χρειάζεται μια επαρκώς ισχυρή αμυντική ετοιμότητα ώστε να αποτρέπει τους αντιπάλους της και να μπορεί να ανταποκρίνεται σε κάθε επίθεση», τονίζει το προσχέδιο του σχεδίου, το οποίο επρόκειτο να εξεταστεί από τους υπουργούς Άμυνας το βράδυ της Τετάρτης, πριν φτάσει στο Σώμα των Επιτρόπων την επόμενη ημέρα. Στη συνέχεια, το έγγραφο θα τεθεί υπόψη των Ευρωπαίων ηγετών την προσεχή εβδομάδα.
Η εκπόνηση του «Οδικού Χάρτη Αμυντικής Ετοιμότητας έως το 2030» («Defence Readiness Roadmap 2030») «αντικατοπτρίζει τον αναβαθμισμένο ρόλο της Ευρωπαϊκής Ένωσης στα στρατιωτικά ζητήματα και αποτελεί άμεση απάντηση στον πόλεμο του Βλαντιμίρ Πούτιν στην Ουκρανία, αλλά και στη θολή στάση του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ απέναντι στις δεσμεύσεις του για την ευρωπαϊκή ασφάλεια», αναφέρει το Politico.
Ο Μαρκ Ρούτε δήλωσε πως «Ε.Ε. και ΝΑΤΟ συνεργάζονται στενά», ενώ το έγγραφο προειδοποιεί ότι «μια στρατιωτικοποιημένη Ρωσία αποτελεί μόνιμη απειλή για την ευρωπαϊκή ασφάλεια στο προβλέψιμο μέλλον».
Παρότι οι ευρωπαϊκές χώρες αυξάνουν σημαντικά τους αμυντικούς τους προϋπολογισμούς, μεγάλο μέρος των δαπανών «παραμένει σε εθνικό επίπεδο, οδηγώντας σε κατακερματισμό, υψηλότερο κόστος και έλλειψη διαλειτουργικότητας», αναφέρει το 16σέλιδο σχέδιο.
Η Κομισιόν καλεί τα κράτη-μέλη να προχωρήσουν σε κοινές αγορές οπλικών συστημάτων, με στόχο το 40% των αμυντικών προμηθειών να προέρχεται από συλλογικές συμβάσεις έως το τέλος του 2027. Ωστόσο, το ποσοστό αυτό σήμερα φτάνει μόλις στο 20%.
Το σχέδιο καθορίζει τις κύριες προτεραιότητες της Ε.Ε. για την ενίσχυση της άμυνας και την κάλυψη κενών σε εννέα κρίσιμους τομείς:
– αεράμυνα και αντιπυραυλική προστασία,
– στρατιωτική κινητικότητα,
– υποστήριξη και υποδομές,
– συστήματα πυροβολικού,
– τεχνητή νοημοσύνη και κυβερνοάμυνα,
– πυραύλους και πυρομαχικά,
– drones και αντι-drone τεχνολογίες,
– χερσαίες μάχες και
– ναυτικές επιχειρήσεις.
Το έγγραφο επισημαίνει ειδικά τη σημασία της Ουκρανίας, η οποία «πρέπει να διατηρηθεί ισχυρά εξοπλισμένη και υποστηριζόμενη», ώστε να μετατραπεί σε έναν «ατσάλινο σκαντζόχοιρο» ικανό να αποτρέπει τη ρωσική επιθετικότητα.
Περιλαμβάνονται επίσης χρονοδιαγράμματα για τρία κομβικά έργα:
την Ανατολική Πτέρυγα του ΝΑΤΟ, που θα ενοποιεί τα συστήματα εδάφους, αεράμυνας και drones στα ανατολικά σύνορα της Ε.Ε.,
την Ευρωπαϊκή Αντιαεροπορική Ασπίδα, για τη δημιουργία πολυεπίπεδου συστήματος άμυνας, και
τη Διαστημική Αμυντική Ασπίδα, που θα προστατεύει τις δορυφορικές και διαστημικές υποδομές της Ένωσης.
Η Επιτροπή ελπίζει, σύμφωνα με το Politico, ότι οι Ευρωπαίοι ηγέτες θα εγκρίνουν αυτά τα έργα μέχρι το τέλος του έτους. Για να είναι η Ε.Ε. επιχειρησιακά έτοιμη έως το 2030, το σχέδιο προβλέπει ότι τα προγράμματα σε όλους τους τομείς υψηλής προτεραιότητας θα πρέπει να έχουν ξεκινήσει το πρώτο εξάμηνο του 2026.
Σύμφωνα με το ίδιο χρονοδιάγραμμα, έως τα τέλη του 2028 θα πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί οι διαδικασίες για την αντιμετώπιση των πιο κρίσιμων αδυναμιών. Παράλληλα, η Κομισιόν σχεδιάζει να καθορίσει με ακρίβεια πόσο πρέπει να ενισχυθεί η αμυντική βιομηχανία, ώστε να προληφθούν τυχόν ελλείψεις σε εφοδιασμό και πρώτες ύλες.
Όσον αφορά τη χρηματοδότηση, το έγγραφο αναφέρει ότι η Ε.Ε. θα συνδράμει στην κινητοποίηση πόρων ύψους έως 800 δισ. ευρώ για στρατιωτικές δαπάνες, συμπεριλαμβανομένων:
α) του προγράμματος SAFE, αξίας 150 δισ. ευρώ, για δάνεια αγοράς οπλισμού,
β) του Ευρωπαϊκού Αμυντικού Βιομηχανικού Προγράμματος ύψους 1,5 δισ. ευρώ, που βρίσκεται υπό διαπραγμάτευση,
γ) του Ευρωπαϊκού Αμυντικού Ταμείου και
δ) του επόμενου πολυετούς προϋπολογισμού της Ε.Ε., ο οποίος θα εγκριθεί το 2027.
Το σχέδιο υπογραμμίζει πως τα κράτη-μέλη θα παραμείνουν κυρίαρχα στις αμυντικές τους αποφάσεις, αν και ορισμένες χώρες εκφράζουν αντιρρήσεις για τον αυξημένο ρόλο που επιχειρεί να αναλάβει η Ένωση στον τομέα της άμυνας.
«Ο υπέρτατος στόχος πρέπει να είναι η δημιουργία των συνθηκών ώστε τα κράτη-μέλη να μπορούν να εκπληρώνουν τους εθνικούς και διεθνείς στόχους των αμυντικών τους δυνατοτήτων», ανέφερε το Βερολίνο στη σχετική διαβούλευση, ενώ η Σουηδία επεσήμανε ότι «οι δείκτες πρέπει να είναι προσανατολισμένοι στα αποτελέσματα και να επικεντρώνονται στη μέτρηση απτών επιτευγμάτων», αντί να επιβάλλουν στα κράτη-μέλη συγκεκριμένα εργαλεία, όπως οι κοινές προμήθειες.
Το υπό διαμόρφωση στρατιωτικό σχέδιο, που προετοιμάζεται από το καλοκαίρι, στοχεύει να απαντήσει στις ανησυχίες όλων των χωρών της Ε.Ε., όχι μόνο όσων αισθάνονται περισσότερο εκτεθειμένες στη ρωσική απειλή. «Σε μια προσπάθεια να ανταποκριθεί και στα κράτη της Νότιας Ευρώπης, όπως η Ιταλία και η Ισπανία, το κείμενο σημειώνει ότι “η Ευρώπη δεν μπορεί να εθελοτυφλεί απέναντι στις απειλές που προέρχονται από άλλες περιοχές του κόσμου”, αναφερόμενο στη Μέση Ανατολή και την Αφρική», αναφέρει το Politico.
Το προσχέδιο τονίζει, τέλος, ότι η Ε.Ε. θα συνεχίσει να συνεργάζεται στενά με το ΝΑΤΟ, καθώς η Συμμαχία και αρκετές ευρωπαϊκές πρωτεύουσες εκφράζουν ανησυχία πως οι Βρυξέλλες θα μπορούσαν να δημιουργήσουν μια παράλληλη αμυντική δομή, δυσχεραίνοντας αντί να ενισχύουν τα κοινά σχέδια άμυνας.