«Δεν μπορείς να χαρακτηρίσεις Δίκαιο κάτι που προκύπτει από την ισχύ του πιο δυνατού», τόνισε ο υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης, κατά την ομιλία του σε εκδήλωση του ΕΚΠΑ με θέμα «Η Ελλάδα απέναντι στις Σύγχρονες Διεθνείς Προκλήσεις».
Ο κ. Γεραπετρίτης επισήμανε ότι οποιαδήποτε αλλαγή συνόρων μέσω βίας είναι αδιανόητη στη σημερινή εποχή, ενώ αναγνώρισε ότι το Διεθνές Δίκαιο συχνά στερείται αποτελεσματικότητας, κυρίως σε ό,τι αφορά τη λογοδοσία και την εφαρμογή του. «Το Δίκαιο πρέπει να εφαρμόζεται», υπογράμμισε, προσθέτοντας πως «ζούμε σε έναν μεταβαλλόμενο κόσμο», όπου, όπως είπε, «βιώνουμε φαινόμενα πρωτοφανή τόσο στην Ευρώπη όσο και παγκοσμίως».
Αναφερόμενος στη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, ο υπουργός τόνισε ότι «η αρχή πως η Ευρώπη είναι απρόσβλητη και δεν μπορεί να υπάρξει αλλαγή συνόρων με τη βία έχει πλέον καταρρεύσει». Παράλληλα, σημείωσε πως η Ευρωπαϊκή Ένωση «βάλλεται τόσο εκ των έσω όσο και από τους ίδιους τους πολίτες της», εξαιτίας της δυσκολίας της να λαμβάνει αποφάσεις και να διαχειρίζεται κρίσεις.
Ο κ. Γεραπετρίτης χαρακτήρισε το Διεθνές Δίκαιο «ισχυρό όπλο» για χώρες που βρίσκονται «σε δύσκολη γειτονιά», ωστόσο παρατήρησε ότι η διεθνής πολιτική τείνει πλέον προς μια «συναλλακτική» λογική. Όπως είπε, «αντί να αναζητούμε λύσεις βάσει κανόνων, έχουμε πρώτα τη λύση και ύστερα ψάχνουμε το νομικό υπόβαθρο που θα τη δικαιολογήσει». Κατά τον ίδιο, αυτή η πρακτική «υπονομεύει το κύρος του Δικαίου και πλήττει κυρίως τους αδύναμους».
Ο υπουργός επεσήμανε επίσης το παράδοξο ότι, παρά τη γενική εντύπωση πως η δημοκρατία ενισχύεται παγκοσμίως, «στην πραγματικότητα συμβαίνει το αντίθετο». Όπως ανέφερε, σύμφωνα με τον Democracy Index του Economist για το 2024, «υπάρχουν 74 δημοκρατίες, ενώ 93 κράτη δεν θεωρούνται δημοκρατικά».
Αναφερόμενος στους «τρεις κινδύνους για την Ευρώπη», ο κ. Γεραπετρίτης μίλησε πρώτα για το «σύνδρομο της Αθήνας», λέγοντας πως, όπως στην αρχαία Αθήνα, «ο λαϊκισμός μπορεί να οδηγήσει σε παρακμή θεσμών και δημοκρατίας». Ο δεύτερος κίνδυνος, κατά τον υπουργό, είναι «η έλλειψη ανθεκτικών θεσμών και ηγεσίας», ενώ ο τρίτος αφορά «την απειλή των ιδεολογιών που διαβρώνουν τις αξίες και αποδυναμώνουν τους θεσμούς».
Ο κ. Γεραπετρίτης τόνισε ότι η Ελλάδα διαθέτει σήμερα ισχυρό διπλωματικό κεφάλαιο επειδή «στηρίζεται σε αρχές και κανόνες και όχι στη συναλλαγή». Όπως ανέφερε, η χώρα «διατηρεί σχέσεις με όλους, ακόμη και με κράτη που δεν συνομιλούν μεταξύ τους», υπογραμμίζοντας τις παράλληλες σχέσεις της Ελλάδας με το Ισραήλ, τον αραβικό κόσμο και την Παλαιστινιακή Αρχή.
Παράλληλα, αναφέρθηκε στα επιτεύγματα της ελληνικής διπλωματίας, όπως ο Θαλάσσιος Χωροταξικός Σχεδιασμός, που, όπως είπε, «καθιέρωσε τα όρια της ελληνικής υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ ως ευρωπαϊκό κεκτημένο», καθώς και τη δημιουργία θαλάσσιων πάρκων σε περιοχές ελληνικής κυριαρχίας, που «αποδυναμώνουν επιχειρήματα εναντίον της χώρας».
Επισήμανε επίσης ότι οι επενδύσεις αμερικανικών εταιρειών στην έρευνα και εξόρυξη υδρογονανθράκων αποτελούν «απτή αναγνώριση των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων».
Τέλος, αναφερόμενος στα Δυτικά Βαλκάνια, προειδοποίησε για την άνοδο του εθνικισμού, τονίζοντας πως «ένας λανθάνων εθνικισμός που αναδύεται σε ένα εύφλεκτο περιβάλλον αποτελεί τη μεγαλύτερη απειλή» και υπογράμμισε ότι «ο μοναδικός δρόμος για τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων είναι η ένταξή τους στην ευρωπαϊκή οικογένεια».