Η μετριοπαθής κομμουνίστρια Γιανέτ Χάρα θα αναμετρηθεί με τον υποψήφιο της άκρας δεξιάς Χοσέ Αντόνιο Καστ σε λιγότερο από έναν μήνα, στον δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών στη Χιλή, σύμφωνα με τα έως τώρα μερικά αποτελέσματα του πρώτου γύρου που διεξήχθη την Κυριακή, σε μια αναμέτρηση που διεξάγεται υπό τη σκιά της αυξανόμενης εγκληματικότητας και της παράτυπης μετανάστευσης.
Η υποψήφια της κεντροαριστερής κυβερνητικής συμμαχίας συγκέντρωνε ποσοστό 26,58%, με τον υπερσυντηρητικό Καστ να ακολουθεί με 24,32%, βάσει των στοιχείων της SERVEL μετά την καταμέτρηση σχεδόν του 53% των ψήφων.
Εφόσον δεν υπάρξει κάποια ανατροπή στα τελικά αποτελέσματα, οι δύο υποψήφιοι οδεύουν σε μονομαχία στις 14 Δεκεμβρίου.
Ωστόσο, οι δημοσκοπήσεις υποδεικνύουν ότι η κ. Χάρα ενδέχεται να αντιμετωπίσει σοβαρές δυσκολίες απέναντι στον ακροδεξιό αντίπαλό της, λόγω της κατανομής των ψήφων.
«Τα αποτελέσματα αυτά είναι πολύ κακή είδηση για τη Γιανέτ Χάρα», σχολίασε ο Ροδρίγο Αρεγιάνο στο Γαλλικό Πρακτορείο, σημειώνοντας πως «οι προβλέψεις της ομάδας της τη ήθελαν πάνω από το 30%», ενώ υπογράμμισε ότι «οι υποψήφιοι της αντιπολίτευσης αθροιστικά προηγούνται σχεδόν με το διπλάσιο ποσοστό».
Για πρώτη φορά μετά το τέλος της δικτατορίας Πινοτσέτ το 1990, η άκρα δεξιά ενδέχεται να επιστρέψει στην εξουσία. «Θα ανοικοδομήσουμε» τη χώρα, δήλωσε ο Καστ μετά τον πρώτο γύρο.
Στην ακροδεξιά δύναμη συγκαταλέγεται και ο Γιοχάνες Κάισερ, έντονα φιλελεύθερος βουλευτής, ο οποίος κατέγραψε εντυπωσιακή άνοδο στις δημοσκοπήσεις και έχει συχνά παρομοιαστεί με τον πρόεδρο της Αργεντινής Χαβιέρ Μιλέι. Συγκέντρωσε 13,92% και έσπευσε να στηρίξει τον Καστ αμέσως μετά την ανακοίνωση των πρώτων αποτελεσμάτων.
Παρότι η Χιλή, πλούσια σε χαλκό και λίθιο, εξακολουθεί να θεωρείται μια από τις ασφαλέστερες χώρες της περιοχής, η εγκληματικότητα παρουσιάζει δραματική αύξηση. Οι ανθρωποκτονίες ανέβηκαν από 2,5 το 2004 σε 6 ανά 100.000 κατοίκους, ενώ καταγράφηκαν 868 απαγωγές πέρσι, αύξηση 76% σε σύγκριση με το 2021.
Η πρωτοφανής όξυνση της βίας φαίνεται να έχει παραγκωνίσει τις προσδοκίες για αλλαγές που οδήγησαν τον Γκαμπριέλ Μπόριτς στην προεδρία το 2022 και την εξαγγελία –που δεν υλοποιήθηκε– για νέο Σύνταγμα, αντί του ισχύοντος που προέρχεται από την εποχή Πινοτσέτ.
Η ανησυχία των πολιτών μεγαλώνει εξαιτίας της εμφάνισης μορφών οργανωμένου εγκλήματος «άγνωστων μέχρι πρόσφατα στη χώρα», όπως δολοφονίες από πληρωμένους εκτελεστές, σύμφωνα με τον Γκονσάλο Μίλερ.
«Λείπει πυγμή στη Χιλή, είμαστε υπερβολικά χαλαροί (…) Πρέπει να κλείσουμε τα σύνορα και να διώξουμε όλους τους (μετανάστες) χωρίς χαρτιά», ανέφερε ο 64χρονος εργάτης Ραούλ Λουέισα πριν από την ψηφοφορία.
Το ζήτημα της ασφάλειας κυριάρχησε στην προεκλογική εκστρατεία, με τη Χάρα να ανακοινώνει μέτρα, χωρίς ωστόσο να καταφέρει να πείσει. Μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος από τα νεανικά της χρόνια, η 51χρονη πρώην υπουργός Εργασίας υποστήριξε πως δεν έχει «κανένα κόμπλεξ όσον αφορά την ασφάλεια» και τάχθηκε υπέρ αυστηρότερων ελέγχων στη μετανάστευση. «Το να επιτείνεται ο φόβος δεν αρκεί για να κυβερνήσει κανείς τη χώρα», σημείωσε στην κάλπη.
Ο Καστ, 59 ετών, γιος γερμανού στρατιώτη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου που εγκαταστάθηκε στη Χιλή, διεκδικεί την προεδρία για τρίτη φορά. Στην πολιτική του ρητορική στοχοποιεί τους περίπου 337.000 παράτυπους μετανάστες –κυρίως από τη Βενεζουέλα–, σε μια περίοδο όπου πολλές φωνές συνδέουν την εγκληματικότητα με το μεταναστευτικό. «Χρειαζόμαστε ενότητα για να αντιμετωπίσουμε τα προβλήματα (…) που συνδέονται με την ασφάλεια», δήλωσε ψηφίζοντας.
Ο Καστ εξαγγέλλει μαζικές απελάσεις, την ανέγερση τείχους στα σύνορα, ενίσχυση του οπλισμού της αστυνομίας και ανάπτυξη στρατιωτικών δυνάμεων σε περιοχές όπου η εγκληματικότητα βρίσκεται στο ζενίθ.
Περισσότεροι από 15,6 εκατομμύρια πολίτες κλήθηκαν στις κάλπες, για να διαλέξουν ανάμεσα σε οκτώ υποψηφίους για την προεδρία, ενώ παράλληλα ανανεώθηκαν η σύνθεση ολόκληρης της κάτω Βουλής και της μισής Γερουσίας της Χιλής.