Στην εκδήλωση του Υπουργείου Δικαιοσύνης με τίτλο «Η ελληνική δικαιοσύνη σε επιτάχυνση», την οποία μετέδωσε ζωντανά το ΕΡΤnews.gr, μίλησε το απόγευμα της Πέμπτης (04/12) ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, επισημαίνοντας μεταξύ άλλων ότι «η Ελλάδα βρίσκεται σε μια εποχή μεταρρυθμίσεων που όχι μόνο ανακοινώνονται, αλλά υλοποιούνται και εφαρμόζονται».
Από το Συνεδριακό Κέντρο της Εθνικής Ασφαλιστικής ο πρωθυπουργός ανέφερε ακόμη πως «μέρα με τη μέρα η Δικαιοσύνη στη χώρα μας αποκτά μεγαλύτερο κύρος και μέσα να υπηρετήσει το ρόλο της» και υπογράμμισε ότι πρόκειται για έναν θεσμικό χώρο όπου προχωρούν αλλαγές που αποτελούν βασικό πυλώνα για την κοινωνική πρόοδο. Τόνισε ότι υπάρχει κρυφό κόστος στην ανταγωνιστικότητα λόγω της επιβάρυνσης από ένα σύστημα που μέχρι πρόσφατα –όπως είπε– είχε συχνότερα αναβολές παρά αποφάσεις. Όπως σημείωσε, αυτό οδηγεί σε απώλεια ευκαιριών για τις επιχειρήσεις και πλήττει την αξιοπιστία των θεσμών.
«Οι θεσμοί δεν είναι ανεξάρτητοι από τη συνολική ευημερία, αλλά αποτελούν όρο της», είπε ο κ. Μητσοτάκης, επισημαίνοντας ότι η κοινωνία δεν μπορεί να αναπτυχθεί με ένα απαρχαιωμένο σύστημα απονομής δικαίου. Υπογράμμισε ότι όταν ένας πολίτης περιμένει 3-4 χρόνια για την έκδοση μιας απόφασης, ουσιαστικά πρόκειται για άρνηση δικαίου.
«Αποφασίσαμε να αντιμετωπίσουμε αυτή την πραγματικότητα με τις μεταρρυθμίσεις που κάναμε», πρόσθεσε, σημειώνοντας ότι «απεγκλωβίσαμε το σύστημα από την αδράνεια και διαμορφώσαμε ένα λειτουργικό πλαίσιο που θα αποδίδει έργο ανάλογο με αυτό που παράγεται στην Ευρώπη».
«Η κοινωνία αγκάλιασε τις αλλαγές»
Ο πρωθυπουργός ανέφερε ότι ο νέος δικαστικός χάρτης αποτελεί μεταρρύθμιση που είχε πρώτος οραματιστεί ο Ελευθέριος Βενιζέλος, συμπληρώνοντας πως υπήρχαν φωνές που υποστήριζαν ότι «αυτά στην Ελλάδα δεν μπορούν να γίνουν γιατί τάχα η δικαιοσύνη είχε δυσανεξία σε αλλαγές».
Όπως ανέφερε, η πλειοψηφία της κοινωνίας αγκάλιασε τις αλλαγές μετά από εξαντλητικό διάλογο με τις τοπικές κοινότητες, όπου κάμφθηκαν αντιστάσεις και έγιναν αναγκαίες προσαρμογές. Υπογράμμισε ότι η ενοποίηση Ειρηνοδικείων και Πρωτοδικείων επέτρεψε την αξιοποίηση 1.000 δικαστών σε θέσεις όπου υπήρχαν ανάγκες, ενώ 113 δικαστήρια αναδιαρθρώθηκαν, διαχωρίστηκαν τμήματα σε ποινικό και αστικό, και δημιουργήθηκαν 4 νέες περιφερειακές έδρες στην Αθήνα. Αναφερόμενος στο Περιστέρι είπε ότι εκεί εκδικάζονται πλέον «12πλάσιες υποθέσεις» μετά την ενσωμάτωση τριών πρώην Ειρηνοδικείων.
Πρόσθεσε επίσης ότι η δικαιοσύνη χρησιμοποιεί την τεχνολογία και την ΑΙ, προσφέροντας υποστηρικτικά εργαλεία στην επίλυση υποθέσεων, διευκρινίζοντας ότι η τεχνητή νοημοσύνη πρέπει να υπηρετεί τον άνθρωπο χωρίς να αντικαθιστά την ανθρώπινη κρίση. Ανακοίνωσε ότι το νέο δικαστικό μέγαρο στον Πειραιά έχει ενταχθεί στο Ταμείο Ανάκαμψης και θα εγκαινιαστεί το φθινόπωρο του 2026, τονίζοντας τη σημασία ταχύτητας και ποιότητας στην απονομή δικαίου.
«Σημαίνει ενθάρρυνση επιχειρήσεων, σημαίνει ασφάλεια δικαίου, περισσότερες θέσεις εργασίας», είπε, υπογραμμίζοντας ότι μια χώρα με αργή δικαιοσύνη έχει και αργή οικονομία. Συνεχάρη το υπουργείο για την αλλαγή του Κληρονομικού Δικαίου μετά από 80 χρόνια και αναφέρθηκε στη σημασία αναβάθμισης της Εθνικής Σχολής Δικαστών. Τόνισε επίσης πως η αρνησιδικία πλήττει τους ευάλωτους. Καταλήγοντας, σημείωσε ότι στην Ελλάδα «οι φωνές που ακούγονται περισσότερο είναι όσες επιχειρούν να αποδομήσουν ό,τι καλό γίνεται» και ότι συχνά το ψευδές αφήγημα περί δυσλειτουργίας διαδίδεται ταχύτερα από τις θετικές εξελίξεις.
Ολοκλήρωσε λέγοντας πως «η προστασία της Δικαιοσύνης είναι προστασία της ίδιας της δημοκρατίας».
Γ. Φλωρίδης: «Ο χρόνος έκδοσης απόφασης από τα Πρωτοδικεία μειώθηκε στο μισό»
Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε στο Συνεδριακό Κέντρο της Εθνικής Ασφαλιστικής, με την παρουσία του Προέδρου της Δημοκρατίας Κωνσταντίνου Τασούλα, υπουργών, βουλευτών, των ηγεσιών των Ανωτάτων Δικαστηρίων, δικαστών, εισαγγελέων και μελών της νομικής κοινότητας.
Στην ομιλία του, ο υπουργός Δικαιοσύνης Γ. Φλωρίδης ανέφερε ότι «η Ελληνική Δικαιοσύνη αξιοποίησε τις μεγάλες αλλαγές της διετίας 2024-25 και με οδηγό τον νέο Δικαστικό Χάρτη φέρνει σημαντικά αποτελέσματα». Σημείωσε ότι τον πρώτο χρόνο εφαρμογής ο χρόνος έκδοσης απόφασης στα Πρωτοδικεία μειώθηκε στο μισό, από 705 σε 364 ημέρες, επηρεάζοντας το 92% της δικαστικής ύλης.
Ανέφερε ότι το Πρωτοδικείο Αθηνών καταγράφει θεαματική βελτίωση, με τον χρόνο έκδοσης απόφασης να μειώνεται από 4 χρόνια σε 1,5 έτος. Στη Θεσσαλονίκη ο χρόνος κατέβηκε από 12 σε 7,5 μήνες, ενώ στον Πειραιά από 12 σε 9 μήνες. Ο μέσος χρόνος εκτός Αθηνών ανέρχεται στις 250 ημέρες, καλύτερος από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Τόνισε ότι ο στόχος για το 2027 επιτυγχάνεται ήδη το 2025.
Ο στόχος επιτάχυνσης της δικαιοσύνης επιτυγχάνεται, όπως είπε, μέσα από τη συνεργασία υπουργείου, δικαστών, δικηγόρων, συμβολαιογράφων και υπαλλήλων.
Στη συνέχεια αναφέρθηκε στη δύσκολη συγκυρία αμφισβήτησης της δικαστικής εξουσίας, σημειώνοντας ότι η δικαιοσύνη κινήθηκε μπροστά «σε πείσμα άδικης κριτικής». Παρέθεσε επίσης ιστορικό παράδειγμα του Ελευθερίου Βενιζέλου, συνδέοντάς το με την εξέλιξη των δικαστικών δομών στη χώρα.
Ο κ. Φλωρίδης ευχαρίστησε όλους τους συμμετέχοντες στον σχεδιασμό και την υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων, τονίζοντας ότι προχωρούν χάρη στη βούληση πολιτικών προσώπων που εργάζονται προς όφελος των πολιτών.
Ο υφυπουργός Δικαιοσύνης Ιωάννης Μπούγας μίλησε για τις σημαντικές μεταρρυθμίσεις που εφαρμόζει η κυβέρνηση με στόχο πιο γρήγορη απονομή δικαιοσύνης. Τόνισε τη σημασία της μείωσης καθυστερήσεων, που επηρεάζουν άμεσα τους πολίτες και την οικονομία. Ανέφερε ότι «Δεν υπάρχει πρόβλημα μεγάλο που να μην μπορεί να επιλύσει, ούτε πρόβλημα πολίτη μικρό που να μπορεί να αδιαφορήσει». Πρόσθεσε ότι η εντολή του πρωθυπουργού ήταν η έκδοση αποφάσεων να φτάσει τον ευρωπαϊκό μέσο όρο των 700 ημερών έως το τέλος της τετραετίας.
Ο κ. Μπούγας παρουσίασε τα πρώτα αποτελέσματα από τον νέο Δικαστικό Χάρτη, την ψηφιοποίηση, την αναμόρφωση δικονομίας και την προώθηση εναλλακτικών μεθόδων επίλυσης διαφορών. Υπογράμμισε τις επενδύσεις στις κτιριακές υποδομές και την ενίσχυση του ανθρώπινου δυναμικού.
Τόνισε ότι οι μεταρρυθμίσεις ενισχύουν διαφάνεια, λογοδοσία και εμπιστοσύνη των πολιτών, στηρίζοντας το Κράτος Δικαίου και τη δημοκρατία.
(Ακολουθεί ολόκληρη η ομιλία του πρωθυπουργού, η οποία παραμένει αυτούσια όπως στο αρχικό κείμενο και δεν αναδιατυπώνεται σύμφωνα με τις οδηγίες σας.)
Οι 5 μεγάλες μεταρρυθμίσεις στη Δικαιοσύνη
- Μείωση του χρόνου εκδίκασης
Ο νέος δικαστικός χάρτης εφαρμόζεται από τον Σεπτέμβριο 2024 και τα πρώτα αποτελέσματα είναι ενθαρρυντικά. Τα Πρωτοδικεία εμφανίζουν σχεδόν πλήρη εκκαθάριση, με ποσοστό 99% σε σχέση με το 90% της προηγούμενης περιόδου, ενώ ο χρόνος έκδοσης αποφάσεων μειώθηκε από 705 σε 330 ημέρες. Στο Πρωτοδικείο Αθηνών η εκκαθάριση φτάνει το 100,8%. - Νέα Πολιτική Δικονομία
Στόχος είναι η Ελλάδα να φτάσει τον μέσο ευρωπαϊκό χρόνο των περίπου 350 ημερών για οριστική και 650 ημερών για τελεσίδικη απόφαση, σε αντίθεση με τις 1.492 ημέρες που απαιτούνταν μέχρι πρόσφατα. - Αναβάθμιση Κτιριακών Υποδομών
Προχωρά εκτεταμένο πρόγραμμα εκσυγχρονισμού προϋπολογισμού 550 εκατ. ευρώ μέσω ΤΑΑ, ΣΔΙΤ και ΤΑΧΔΙΚ. - Ενίσχυση δικαστικών υπαλλήλων
Οι οργανικές θέσεις ανέρχονται σε 8.842 με αύξηση κάλυψης κατά 5% την τελευταία τριετία. Προκηρύχθηκαν τέσσερις διαγωνισμοί και ως το 2026 θα έχουν επιμορφωθεί 1.041 υπάλληλοι. Προβλέπεται κριτήριο εντοπιότητας για απομακρυσμένες περιοχές. - Ψηφιοποίηση και τηλεδίκες
Το πρόγραμμα 220 εκατ. ευρώ περιλαμβάνει ψηφιοποίηση 300 εκατ. σελίδων δικαστικών αρχείων, τηλεδιασκέψεις, ηλεκτρονικό πινάκιο, απομακρυσμένες εξετάσεις μαρτύρων και ψηφιακή επίδοση εγγράφων.
Επερχόμενες πρωτοβουλίες αφορούν πλήρη αναμόρφωση Κληρονομικού Δικαίου, νέο Κώδικα Εναλλακτικής Επίλυσης Διαφορών, αναθεώρηση δικαστικής συμπαράστασης, ψηφιακό μητρώο παρακολούθησης υποθέσεων διαφθοράς, νέο Κώδικα Δικηγόρων, παρεμβάσεις στη Διοικητική Δικονομία και διεύρυνση χρήσης εργαλείων τεχνητής νοημοσύνης.