Νέες ποινικές εξελίξεις φαίνεται πως διαμορφώνονται γύρω από το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ, καθώς θεωρείται πλέον πιθανό η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία να ασκήσει απευθείας ποινικές διώξεις σε πολιτικά πρόσωπα, παρακάμπτοντας το άρθρο 86 του Συντάγματος, το οποίο προβλέπει ότι η Βουλή είναι η μόνη αρμόδια να κινήσει τέτοιες διαδικασίες.
Σύμφωνα με πληροφορίες, η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία, που συνεχίζει την έρευνα για την υπόθεση των αγροτικών επιδοτήσεων, ενδέχεται να αποστείλει κατηγορητήρια σε πολιτικά πρόσωπα που φαίνεται, βάσει της δικογραφίας, να εμπλέκονται ποινικά, χωρίς να ακολουθήσει την προηγούμενη πρακτική αποστολής στη Βουλή – όπως είχε γίνει με τους πρώην υπουργούς Μάκη Βορίδη και Λευτέρη Αυγενάκη.
Κατά την ίδια εκδοχή, αυτός ίσως είναι και ο λόγος που δεν έχει σταλεί δεύτερη δικογραφία στη Βουλή, καθώς εκτιμάται ότι το γραφείο των Ευρωπαίων Εισαγγελέων, επικαλούμενο την Αρχή της υπεροχής του ενωσιακού δικαίου, μπορεί να επιλέξει να προχωρήσει αυτόνομα, ανεξάρτητα από τα εμπόδια του άρθρου 86 περί ευθύνης υπουργών.
Το προμήνυμα της Λάουρα Κοβέσι για το άρθρο 86
Κατά την επίσκεψή της στην Ελλάδα τον Οκτώβριο, η Γενική Ευρωπαία Εισαγγελέας Λάουρα Κοβέσι είχε σταθεί ιδιαίτερα στο άρθρο 86, επισημαίνοντας πως η συγκεκριμένη συνταγματική διάταξη έχει ήδη παρεμποδίσει δύο έρευνες —την τραγωδία των Τεμπών και την υπόθεση του ΟΠΕΚΕΠΕ. «Το άρθρο 86 είναι αντίθετο με το ευρωπαϊκό δίκαιο. Εμείς δεν μπορούμε να παραβιάσουμε το Σύνταγμα, αλλά η λύση είναι να αλλάξει», είχε υπογραμμίσει.
Πηγές από την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία ανέφεραν ότι, αν και οφείλουν να σέβονται την εθνική νομοθεσία, δεν απαιτείται άδεια για την άσκηση δίωξης. Τόνιζαν ότι η ανεξαρτησία της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας σημαίνει πως δεν λαμβάνει εντολές από εθνικές αρχές και μπορεί να κινήσει νέα υπόθεση ή να αναλάβει ήδη υπάρχουσα.
Οι ίδιες πηγές άφηναν να εννοηθεί ότι δεν αποκλείεται η παρακαμπτήρια του άρθρου 86 και η απευθείας άσκηση διώξεων.
Τι προβλέπει απόφαση του ΣτΕ για το άρθρο 86
Με απόφαση της Ολομέλειας του ΣτΕ (1918/2025) τονίζεται ότι η υπεροχή του ενωσιακού δικαίου δεσμεύει ακόμη και συνταγματικής ισχύος διατάξεις. Συγκεκριμένα:
– Η τήρηση του ενωσιακού δικαίου αφορά και διατάξεις συνταγματικού επιπέδου, με τα κράτη μέλη να οφείλουν να διασφαλίζουν την αποτελεσματικότητά του, ακόμη και κατά τη διαδικασία συνταγματικής αναθεώρησης.
– Τα εθνικά δικαστήρια οφείλουν να προσαρμόζουν την πάγια νομολογία τους, αν αυτή βασίζεται σε ερμηνεία που δεν συμβιβάζεται με το δίκαιο της ΕΕ.
– Το ενωσιακό δίκαιο μπορεί να επηρεάσει την ερμηνεία ακόμη και συνταγματικών ρυθμίσεων, ακόμη και όταν αυτές συνδέονται με ζητήματα δημοκρατικής παράδοσης.
– Οι εσωτερικές διατάξεις πρέπει να ερμηνεύονται σε αρμονία με τους κανόνες της Ένωσης.
Βάσει αυτών προκύπτει ότι ο περιορισμός του άρθρου 86 ως προς την αρμοδιότητα της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας έρχεται σε αντίθεση με το ευρωπαϊκό δίκαιο και, κατά συνέπεια, θεωρείται ανίσχυρος.