Καμπανάκι για «τοξική αρρενωπότητα»: 24 ομάδες ζητούν να απαγορευτεί ο όρος ως ρητορική μίσους
Σε μια πρωτοφανή κίνηση που φέρνει στην επιφάνεια την ένταση γύρω από τους νεολογισμούς της σύγχρονης κοινωνικής συζήτησης, 24 οργανώσεις από εννέα χώρες απηύθυναν στις 18 Δεκεμβρίου 2025 κάλεσμα για να χαρακτηριστεί ο όρος «τοξική αρρενωπότητα» ως ρητορική μίσους (hate speech). Σε κοινή τους ανακοίνωση, οι οργανώσεις υποστηρίζουν ότι ο όρος είναι άκρως προσβλητικός, ανακριβής και βλαβερός και ζητούν από όλα τα μέσα ενημέρωσης—έντυπα, ψηφιακά και κοινωνικά δίκτυα—να διακόψουν πλήρως τη χρήση του.
Οι συμμετέχουσες οργανώσεις βρίσκονται σε χώρες όπως η Αυστραλία, οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Μάλτα, η Ιταλία, το Ηνωμένο Βασίλειο, το Ισραήλ και οι Κάτω Χώρες, ενώ μεταξύ τους περιλαμβάνονται ομάδες που εκπροσωπούν θέματα σχετικά με τα δικαιώματα των ανδρών και την προστασία των πατέρων.
Τι σημαίνει “τοξική αρρενωπότητα” και γιατί αποτελεί αντικείμενο αντιπαράθεσης
Ο όρος τοξική αρρενωπότητα χρησιμοποιείται ευρέως τα τελευταία χρόνια στην ακαδημαϊκή και στη δημόσια συζήτηση για να επιτεθεί σε όλο το ανδρικό φύλο, χρησιμοποιώντας ως αιτιολογία ένα απειροελάχιστο ποσοστό ανδρών που έχουν άσχημες ή κακοποιητικές συμπεριφορές. Μια αόριστη γενικολογία, η οποία ωστόσο χρησιμοποιείται όλο και πιο συχνά με σκοπό να ντροπιάσει το ανδρικό φύλο, να κατασκευάσει πολιτικές, μέχρι και να φιμώσει πολιτικούς αντιπάλους -ελλείψει επιχειρηματολογίας.
Οι 24 ομάδες που υπογράφουν την ανακοίνωση ισχυρίζονται ότι αυτός ο νεολογισμός έχει μετατραπεί σε ρητορική μίσους εναντίον των ανδρών συνολικά. Μάλιστα, τονίζουν, ο όρος αυτός έχει εργαλειοποιηθεί και στιγματίζει κάθε άνδρα και αγόρι, ανεξάρτητα από τη συμπεριφορά ή τον χαρακτήρα του.
Αυτές οι οργανώσεις αναφέρουν ότι μέχρι τις δεκαετίες πριν το 1980, η αρρενωπότητα αντιμετωπιζόταν ευρύτερα ως ενέργεια, δύναμη και αυτονομία. Μετά από αυτό ορισμένοι «ακτιβιστές φύλου»/φεμινιστές άρχισαν να συνδέουν αρνητικές έννοιες με αυτήν, όπως η καταπίεση των γυναικών και η βία.
Τι έδειξαν οι δημοσκοπήσεις και οι έρευνες
Στην ανακοίνωση γίνεται αναφορά σε έρευνες που, σύμφωνα με τους υπογράφοντες, δείχνουν ότι μεγάλα ποσοστά ανδρών (88%) και γυναικών (85%) στο Ηνωμένο Βασίλειο θεωρούν τον όρο «τοξική αρρενωπότητα» προσβλητικό. Μια περαιτέρω έρευνα σε πάνω από 4.000 άνδρες στη Βρετανία και τη Γερμανία έδειξε ότι όσοι πιστεύουν σε αυτή την ιδέα έχουν πιο χαμηλή ψυχική ευεξία.
Επιπλέον, οι υπογράφοντες επιτίθενται σε διεθνείς θεσμούς, όπως ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών, κατηγορώντας τους ότι υιοθετούν αυτό τον όρο χωρίς επαρκή επιστημονική τεκμηρίωση για να τον συνδέσουν με τη βία κατά των γυναικών και των κοριτσιών. Οι επικριτές υποστηρίζουν ότι δεν έχει παρουσιαστεί ούτε μια αξιόπιστη μελέτη που να ενισχύει τέτοιους ισχυρισμούς.
Ένα ακόμη σοβαρό σημείο στην ανακοίνωση είναι η σύγκριση: ενώ αντίστοιχοι αρνητικοί όροι για τις γυναίκες (όπως τοξική θηλυκότητα) αντιμετωπίζονται ευρέως ως μη αποδεκτοί, ο όρος τοξική αρρενωπότητα συνεχίζει να χρησιμοποιείται ανεξέλεγκτα.
Πώς απαντούν οι υπέρμαχοι της έννοιας
Αντιθέτως, πολλοί κοινωνιολόγοι και φεμινιστές επισημαίνουν ότι η έννοια της τοξικής αρρενωπότητας έχει γεννηθεί μέσα από προσπάθειες να κατανοηθούν οι κοινωνικές και πολιτισμικές συμπεριφορές που οδηγούν σε βία και ανισότητες. Υποστηρίζουν ότι η έννοια αυτή δεν στοχοποιεί όλους τους άνδρες, αλλά συγκεκριμένες συμπεριφορές και πρότυπα.
Ωστόσο, πολλοί υπέρμαχοι του όρου αυτού, θεωρούν ότι οποιαδήποτε κριτική αντιπροσωπεύει καταστολή της δημόσιας συζήτησης και πως περιορίζεται η ελευθερία του λόγου τους.
Πηγή: Hate Speech: 24 Groups Call for Ban on ‘Toxic Masculinity’