Ο Ντόναλντ Τραμπ και ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι ενημέρωσαν τους δημοσιογράφους σε κοινή συνέντευξη Τύπου, μετά από περίπου τρεις ώρες διαδοχικών και εντατικών διαβουλεύσεων στο Μαρ-α-Λάγκο της Φλόριντα, ότι η συμφωνία για την ειρήνευση στην Ουκρανία και τον τερματισμό του πολέμου με τη Ρωσία απέχει πλέον μόλις κατά 5%.
Κατά την ενημέρωση προς τα μέσα ενημέρωσης, οι ηγέτες των Ηνωμένων Πολιτειών και της Ουκρανίας ανέφεραν πως σημειώθηκε ουσιαστική πρόοδος σε όλα τα κρίσιμα ζητήματα που αφορούν το υπό διαμόρφωση ειρηνευτικό σχέδιο.
Και οι δύο επισήμαναν ότι, σε σύγκριση με την κατάσταση πριν από τη συνάντηση, στα δύο πλέον ευαίσθητα σημεία του σχεδίου των 20 σημείων για την ειρήνη στην Ουκρανία –το εδαφικό ζήτημα των ανατολικών περιοχών που τελούν υπό ρωσικό έλεγχο και τις εγγυήσεις ασφαλείας– υπήρξε σαφής σύγκλιση. Όπως ανέφεραν, το επίπεδο συμφωνίας από το 90% έφτασε πλέον στο 95%, ενώ σε ό,τι αφορά τις εγγυήσεις ασφαλείας, σύμφωνα με τον Ζελένσκι, πρακτικά έχει επιτευχθεί πλήρης συμφωνία, σε ποσοστό 100%.
Σε σχέση με το θέμα του πυρηνικού σταθμού της Ζαπορίζια, ο Τραμπ ανέφερε, μεταξύ άλλων, ότι κατά τη συνομιλία που είχε νωρίτερα με τον Βλαντίμιρ Πούτιν, ο Ρώσος πρόεδρος εμφανίστηκε θετικός στο ενδεχόμενο συνεργασίας με την Ουκρανία, ώστε η εγκατάσταση να καταστεί ξανά προσβάσιμη.
Παρότι και οι δύο ηγέτες εμφανίστηκαν ικανοποιημένοι από την έκβαση της συνάντησης, από τις τοποθετήσεις τους κατέστη σαφές ότι οι διαπραγματεύσεις θα συνεχιστούν, καθώς δεν έχει ακόμη επιτευχθεί πλήρης συμφωνία. Σε αυτό το πλαίσιο, ο Τραμπ εξέφρασε την εκτίμηση ότι η τελική συμφωνία θα μπορούσε να ολοκληρωθεί μέσα στις επόμενες εβδομάδες.
Οι συνομιλίες μεταξύ του Τραμπ και του Ζελένσκι, με την παρουσία των διαπραγματευτικών τους ομάδων, διήρκεσαν περισσότερες από δυόμισι ώρες, ενώ για περίπου μία επιπλέον ώρα ακολούθησε τηλεδιάσκεψη με Ευρωπαίους ηγέτες, στους οποίους παρουσιάστηκαν τα αποτελέσματα των επαφών.
Τι προηγήθηκε – Το χρονικό της συνάντησης
Στην τραπεζαρία του Μαρ-α-Λάγκο βρέθηκαν αρκετά υψηλόβαθμα στελέχη και υπουργοί της αμερικανικής κυβέρνησης. Μεταξύ αυτών ήταν ο υπουργός Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο, ο υπουργός Άμυνας Πιτ Χέγκσεθ, η προσωπάρχης του προέδρου Σούζι Γουάιλς και ο στρατηγός Νταν Κέιν, πρόεδρος του Μικτού Επιτελείου Ενόπλων Δυνάμεων.
Παρόντες στη συνάντηση ήταν επίσης ο Στιβ Γουίτκοφ, ειδικός απεσταλμένος του προέδρου για την ειρήνη, ο Τζάρεντ Κούσνερ, γαμπρός του Τραμπ, καθώς και ο Στίβεν Μίλερ, βασικός σύμβουλος του Αμερικανού προέδρου. Από την ουκρανική πλευρά, κεντρικά πρόσωπα της αποστολής του Ζελένσκι ήταν ο γραμματέας του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας και Άμυνας Ρουστέμ Ουμέροφ και ο αρχηγός του Γενικού Επιτελείου Αντρίι Γνάτοφ. Και οι δύο είχαν διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στις συνομιλίες που πραγματοποιήθηκαν το προηγούμενο Σαββατοκύριακο στο Μαϊάμι με τον Γουίτκοφ και τον Κούσνερ, ανοίγοντας τον δρόμο για τα τελικά στάδια στα οποία, σύμφωνα με τον Τραμπ, έχουν πλέον φτάσει οι διαπραγματεύσεις.
Παρόντα ήταν ακόμη τρία μέλη της κυβερνητικής ομάδας του Ζελένσκι: ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών Σερχίι Κισλίτσια, ο υπουργός Οικονομίας Ολεξίι Σομπόλεφ και ο σύμβουλος του προεδρικού γραφείου Ολεξάντρ Μπεβζ.
Κατά την υποδοχή του Βολοντίμιρ Ζελένσκι στην είσοδο του Μαρ-α-Λάγκο, ο Τραμπ φάνηκε να χαμηλώνει τον πήχη των προσδοκιών για τη συνάντηση, σκιαγραφώντας ταυτόχρονα το πλαίσιο των συνομιλιών. Μιλώντας στους δημοσιογράφους, ανέφερε ότι ο πόλεμος είτε θα «τελειώσει» είτε θα «συνεχιστεί για πολύ καιρό ακόμη», με πολύ περισσότερα θύματα.
Σε ερώτηση αν πιστεύει ότι ο Πούτιν είναι αυτή τη φορά σοβαρός ως προς την ειρήνη, ο Τραμπ απάντησε: «Ναι, το πιστεύω. Νομίζω ότι είναι — και νομίζω ότι και οι δύο είναι». Σε άλλη παρέμβασή του σημείωσε: «Πρέπει να κάνουμε μια συμφωνία, πρέπει να το ολοκληρώσουμε. Νομίζω ότι και οι δύο πρόεδροι θέλουν να καταλήξουν σε συμφωνία». Παράλληλα, ενημέρωσε τον Ζελένσκι ότι θα τον ενημερώσει για το τηλεφώνημα που είχε προηγουμένως με τον Πούτιν.
Πριν από την άφιξη του Ουκρανού προέδρου στο θέρετρο του Τραμπ, ο στενός σύμβουλος του Βλαντίμιρ Πούτιν, Γιούρι Ουσάκοφ, σε σχετική ενημέρωση για την τηλεφωνική συνομιλία Τραμπ – Πούτιν, ανέφερε ότι αυτή διήρκεσε πάνω από μία ώρα και ότι οι δύο πλευρές συμφώνησαν πως μια μακροπρόθεσμη ειρηνευτική διευθέτηση είναι προτιμότερη από μια προσωρινή κατάπαυση του πυρός, όπως αυτή που προωθούν Ουκρανοί και Ευρωπαίοι.
Το Κίεβο, όπως είπε, θα πρέπει να λάβει «θαρραλέες, υπεύθυνες πολιτικές αποφάσεις» για το Ντονμπάς, προσθέτοντας ότι «με δεδομένη την κατάσταση στην πρώτη γραμμή, δεν πρέπει να καθυστερεί να πάρει αυτή την απόφαση». Σύμφωνα με τον ίδιο, ο Πούτιν συμφώνησε επίσης με την αμερικανική πρόταση για τη δημιουργία δύο ομάδων εργασίας, εκ των οποίων η μία θα επικεντρώνεται σε ζητήματα ασφάλειας και η άλλη σε οικονομικά θέματα.
Στο τραπέζι των συνομιλιών αναμενόταν να τεθεί, μεταξύ άλλων, και η ειρηνευτική πρόταση των 20 σημείων του Ουκρανού προέδρου, η οποία –όπως έχει επανειλημμένα δηλωθεί– έχει συμφωνηθεί σε ποσοστό 90%. Οι μελλοντικές εγγυήσεις ασφαλείας τύπου Άρθρου 5 του ΝΑΤΟ, με στόχο την αποτροπή νέας ρωσικής επιθετικότητας, θεωρούνται ένα από τα βασικά σημεία στα οποία έχει επιτευχθεί τουλάχιστον μερική συμφωνία.
Αντίθετα, το ιδιαίτερα ευαίσθητο και σύνθετο ζήτημα των εδαφών αποτελούσε, μέχρι την έναρξη της συνάντησης στο Μαρ-α-Λάγκο, το βασικό εμπόδιο για την επίτευξη συμφωνίας, καθώς Μόσχα και Κίεβο διαφωνούν για το Ντονμπάς. Η συμβιβαστική πρόταση που εξετάζεται προβλέπει «πάγωμα» των μαχών στο Ντονέτσκ στα σημερινά μέτωπα, με αποχώρηση ουκρανικών και ρωσικών δυνάμεων και δημιουργία ουδέτερης, αποστρατιωτικοποιημένης ζώνης-μαξιλαριού, υπό την επίβλεψη διεθνών δυνάμεων.
Το σχέδιο περιλαμβάνει επίσης πακέτο οικονομικής βοήθειας ύψους 800 δισεκατομμυρίων δολαρίων για την ανοικοδόμηση των υποδομών και την ανασυγκρότηση της μεταπολεμικής οικονομίας της Ουκρανίας, καθώς και επιτάχυνση των συνομιλιών με τις Ηνωμένες Πολιτείες για τη σύναψη συμφωνίας ελεύθερου εμπορίου.
Στην πρόταση προβλέπεται ακόμη ο διαμοιρασμός του ελέγχου του πυρηνικού σταθμού της Ζαπορίζια, που βρίσκεται υπό ρωσική κατοχή, με τις ΗΠΑ, με την Ουκρανία να διατηρεί το 50% της παραγόμενης ενέργειας και τις Ηνωμένες Πολιτείες να διαχειρίζονται το υπόλοιπο όπως κρίνουν. Παράλληλα, ο Ουκρανός πρόεδρος έχει υπογραμμίσει τη σημασία της συνέχισης της στρατιωτικής βοήθειας προς την Ουκρανία και της διατήρησης της πίεσης προς τη Ρωσία, προκειμένου να τερματιστεί ο πόλεμος.