Η Ρωσία ανέλαβε την προεδρία του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ παρά το γεγονός ότι η Ουκρανία προέτρεψε τα μέλη να εμποδίσουν την κίνηση. Καθένα από τα 15 μέλη του συμβουλίου αναλαμβάνει την προεδρία για ένα μήνα, εκ περιτροπής.
Την τελευταία φορά που η Ρωσία είχε την προεδρία, τον Φεβρουάριο του 2022, εξαπέλυσε μια πλήρους κλίμακας εισβολή στην Ουκρανία. Σύμφωνα με την Ουκρανία, μία τέτοια κίνηση σημαίνει ότι το Συμβούλιο Ασφαλείας θα διευθύνεται από μια χώρα της οποίας ο Πρόεδρος υπόκειται σε διεθνές ένταλμα σύλληψης για φερόμενα εγκλήματα πολέμου.
Το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο – που δεν είναι όργανο του ΟΗΕ – εξέδωσε το ένταλμα για τον Βλαντιμίρ Πούτιν τον περασμένο μήνα. Παρά τις καταγγελίες της Ουκρανίας, οι Ηνωμένες Πολιτείες δήλωσαν ότι δεν μπορούν να εμποδίσουν τη Ρωσία – μόνιμο μέλος του Συμβουλίου – να αναλάβει την προεδρία. Τα άλλα μόνιμα μέλη του συμβουλίου είναι το Ηνωμένο Βασίλειο, οι ΗΠΑ, η Γαλλία και η Κίνα.
Ο ρόλος είναι ως επί το πλείστον διαδικαστικός, αλλά ο πρεσβευτής της Μόσχας στον ΟΗΕ, Βασίλι Νεμπένζια, είπε στο ρωσικό πρακτορείο ειδήσεων Tass ότι σχεδίαζε να επιβλέπει αρκετές συζητήσεις, συμπεριλαμβανομένης μιας για τον έλεγχο των όπλων. Είπε ότι θα συζητήσει μια «νέα παγκόσμια τάξη» που, όπως είπε, έρχεται να «αντικαταστήσει τη μονοπολική».
Ο υπουργός Εξωτερικών της Ουκρανίας Ντμίτρο Κουλέμπα χαρακτήρισε τη ρωσική προεδρία «το χειρότερο αστείο για την Πρωταπριλιά» και μια «καθαρή υπενθύμιση ότι κάτι δεν πάει καλά με τον τρόπο λειτουργίας της διεθνούς αρχιτεκτονικής ασφάλειας».
Ο προεδρικός σύμβουλος της Ουκρανίας, Mykhaylo Podolyak, είπε ότι η κίνηση είναι «ένας ακόμη βιασμός του διεθνούς δικαίου… μια οντότητα που διεξάγει επιθετικό πόλεμο, παραβιάζει τους κανόνες του ανθρωπιστικού και ποινικού δικαίου, καταστρέφει τον Χάρτη του ΟΗΕ, παραμελεί την πυρηνική ασφάλεια, δεν μπορεί ο βασικός φορέας ασφαλείας στον κόσμο».
Ο Πρόεδρος Volodymyr Zelensky ζήτησε πέρυσι το Συμβούλιο Ασφαλείας να μεταρρυθμιστεί ή να «διαλυθεί εντελώς», κατηγορώντας το ότι δεν έλαβε αρκετά μέτρα για να αποτρέψει τη ρωσική εισβολή. Ζήτησε επίσης να αφαιρεθεί η Ρωσία από το καθεστώς μέλους της.
Ωστόσο, οι ΗΠΑ είπαν ότι τα χέρια τους ήταν δεμένα καθώς ο καταστατικός χάρτης του ΟΗΕ δεν επιτρέπει την απομάκρυνση ενός μόνιμου μέλους.
«Δυστυχώς, η Ρωσία είναι μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας και δεν υπάρχει εφικτός διεθνής νομικός δρόμος για να αλλάξει αυτή η πραγματικότητα», δήλωσε η εκπρόσωπος Τύπου του Λευκού Οίκου Καρίν Ζαν-Πιερ σε συνέντευξη Τύπου αυτή την εβδομάδα.
Πρόσθεσε ότι οι ΗΠΑ αναμένουν από τη Μόσχα «να συνεχίσει να χρησιμοποιεί τη θέση της στο συμβούλιο για να διαδώσει παραπληροφόρηση» και να δικαιολογήσει τις ενέργειές της στην Ουκρανία. Το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ είναι ένα διεθνές όργανο υπεύθυνο για τη διατήρηση της ειρήνης. Πέντε έθνη εκπροσωπούνται μόνιμα στο Συμβούλιο Ασφαλείας. Αντικατοπτρίζουν τη μεταπολεμική δομή εξουσίας που κυριαρχούσε όταν σχηματίστηκε το συμβούλιο.
Τα μέλη αυτής της ομάδας εργάζονται μαζί με 10 μη μόνιμα κράτη μέλη. Η παρουσία της Ρωσίας ως μόνιμου μέλους στο Συμβούλιο Ασφαλείας σημαίνει ότι μπορεί να ασκήσει βέτο σε ψηφίσματα. Για να περάσει μια ψηφοφορία στο Συμβούλιο Ασφαλείας, πρέπει να υπάρχουν εννέα ψήφοι υπέρ, χωρίς κανένα από τα πέντε μόνιμα μέλη να καταψηφίσει.
Τον Φεβρουάριο του περασμένου έτους η Ρωσία άσκησε βέτο σε ένα ψήφισμα που αποσκοπούσε στον τερματισμό της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία (η Κίνα, η Ινδία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα απείχαν όλες). Τον Σεπτέμβριο άσκησε βέτο σε ψήφισμα που ζητούσε την ανατροπή της παράνομης προσάρτησης τεσσάρων περιοχών της Ουκρανίας. Η Βραζιλία, η Κίνα, η Γκαμπόν και η Ινδία απείχαν.
