Ομοσπονδιακό δικαστήριο στις Ηνωμένες Πολιτείες μπλόκαρε την Τετάρτη την εφαρμογή των αποκαλούμενων «δασμών Ημέρας Απελευθέρωσης», που είχε εξαγγείλει ο πρώην πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ. Το Δικαστήριο Διεθνούς Εμπορίου, με έδρα το Μανχάταν, έκρινε ότι ο Τραμπ υπερέβη τα όρια της εξουσίας του, επιβάλλοντας καθολικούς δασμούς σε εισαγωγές από χώρες που έχουν εμπορικά πλεονάσματα εις βάρος των ΗΠΑ.
Στην απόφασή του, το δικαστήριο υπενθυμίζει πως το Σύνταγμα δίνει αποκλειστικά στο Κογκρέσο την αρμοδιότητα για τη διαχείριση εμπορικών σχέσεων με το εξωτερικό, ακόμα και σε περιόδους που ο πρόεδρος μπορεί να επικαλεστεί έκτακτες οικονομικές ανάγκες για τη χώρα.
Η υπόθεση κατατέθηκε από το Liberty Justice Center, νομικό ίδρυμα χωρίς κομματική ταυτότητα, για λογαριασμό πέντε μικρομεσαίων επιχειρήσεων που βασίζονται σε εισαγωγές από χώρες που επηρεάζονται από τα προτεινόμενα μέτρα. Είναι η πρώτη μεγάλη δικαστική αμφισβήτηση της εμπορικής πολιτικής του Τραμπ σε σχέση με τους δασμούς.
Οι επιχειρήσεις που προσέφυγαν περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, έναν εισαγωγέα αλκοολούχων στη Νέα Υόρκη και μια εταιρεία στη Βιρτζίνια που κατασκευάζει εκπαιδευτικά κιτ και μουσικά όργανα. Όλες αναφέρουν ότι οι δασμοί θέτουν σε κίνδυνο τη βιωσιμότητά τους.
Πρόκειται για μία από επτά συνολικά προσφυγές κατά των δασμών του Τραμπ, στις οποίες συγκαταλέγονται αγωγές από δεκατρείς αμερικανικές πολιτείες και διάφορες ενώσεις μικρών επιχειρήσεων.
Ο Γενικός Εισαγγελέας του Όρεγκον, Νταν Ρέιφιλντ, Δημοκρατικός, του οποίου το γραφείο ηγείται της ομαδικής προσφυγής των πολιτειών, κατηγόρησε τον Τραμπ ότι έδρασε αυθαίρετα και ότι οι δασμοί είναι παράνομοι και οικονομικά ζημιογόνοι. «Αυτή η απόφαση επαναβεβαιώνει ότι οι νόμοι μας έχουν σημασία και ότι οι εμπορικές αποφάσεις δεν μπορούν να λαμβάνονται αυθαίρετα από τον πρόεδρο», δήλωσε ο Ρέιφιλντ.
Ούτε ο Λευκός Οίκος ούτε οι νομικοί εκπρόσωποι των επιχειρήσεων που κατέθεσαν την προσφυγή προχώρησαν άμεσα σε δημόσιο σχολιασμό.
Ο Τραμπ είχε υποστηρίξει ότι έχει τη δυνατότητα να επιβάλλει δασμούς βάσει του Νόμου Διεθνών Οικονομικών Εξουσιών Έκτακτης Ανάγκης του 1977 (IEEPA), που έχει χρησιμοποιηθεί ιστορικά για κυρώσεις ή δέσμευση περιουσιακών στοιχείων σε περιπτώσεις απειλής για τη χώρα. Είναι ο πρώτος πρόεδρος που χρησιμοποίησε τον νόμο αυτό για την επιβολή δασμών.
Το Υπουργείο Δικαιοσύνης ζήτησε να απορριφθούν οι προσφυγές, υποστηρίζοντας πως οι επιχειρήσεις δεν έχουν υποστεί ζημία, αφού οι δασμοί δεν είχαν ακόμη εφαρμοστεί, ενώ μόνο το Κογκρέσο μπορεί να αμφισβητήσει μια προεδρική κήρυξη έκτακτης ανάγκης βάσει του IEEPA.
Οι δασμοί του Τραμπ, που ανακοινώθηκαν στις αρχές Απριλίου, αφορούσαν ένα γενικό ποσοστό 10% στις εισαγωγές, με υψηλότερους συντελεστές για χώρες με αρνητικό εμπορικό ισοζύγιο με τις ΗΠΑ, κυρίως την Κίνα.
Μέρος αυτών των μέτρων ανεστάλη μία εβδομάδα αργότερα. Στις 12 Μαΐου, η κυβέρνηση Τραμπ γνωστοποίησε ότι προχωρά σε προσωρινή μείωση των αυξημένων δασμών κατά της Κίνας, στο πλαίσιο διαπραγματεύσεων για μια νέα εμπορική συμφωνία. Ο Ουάσιγκτον και το Πεκίνο συμφώνησαν σε προσωρινή αποκλιμάκωση των δασμών για τουλάχιστον 90 ημέρες.
Η διαρκής επιβολή και αναστολή των μέτρων αυτών, όπως είχε δηλώσει ο ίδιος ο Τραμπ, στόχευε στην επαναφορά της αμερικανικής βιομηχανικής ισχύος, προκαλώντας όμως ταραχή στις αγορές.
Μετά την ανακοίνωση της απόφασης του δικαστηρίου, το αμερικανικό δολάριο ενισχύθηκε σε σχέση με το ελβετικό φράγκο και το ιαπωνικό γεν, τα οποία θεωρούνται παραδοσιακά ασφαλή καταφύγια για τους επενδυτές.
Ο Λευκός Οίκος δεν τοποθετήθηκε άμεσα, ενώ η κυβέρνηση Τραμπ αναμένεται να προσφύγει κατά της απόφασης.
