Στην κατάμεστη αίθουσα «Σταύρος Νιάρχος» της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, η Άνγκελα Μέρκελ συμμετείχε σε μια εκτενή και αποκαλυπτική συζήτηση με τον Αλέξη Παπαχελά, διευθυντή της «Καθημερινής», όπου μίλησε για κρίσιμες στιγμές της οικονομικής κρίσης, αποκάλυψε αθέατες λεπτομέρειες από το 2015, παρουσίασε τις απόψεις της για τη νέα παγκόσμια τάξη πραγμάτων, αναφέρθηκε στον Τραμπ, τον Πούτιν, την Ουκρανία και την Ε.Ε., ενώ μοιράστηκε πτυχές από την προσωπική της πορεία και την καθημερινότητα μετά την πολιτική.
Το πρώτο σκέλος της συζήτησης ήταν αφιερωμένο στην κρίση χρέους στην Ελλάδα. Η Μέρκελ ανέφερε πως στην αρχή δεν είχε αντιληφθεί την έκταση του προβλήματος. Όπως είπε, τον Φεβρουάριο του 2010 διαπίστωσε πως η κατάσταση ήταν σοβαρή. «Ρώτησα τον Γιώργο Παπανδρέου, “εσύ τι θες; να γίνει” και μου απάντησε: “Τίποτα”. Στη σύνοδο ο Ελληνας πρωθυπουργός ήταν σιωπηλός, συζητούσαμε έντονα και εγώ έμοιαζα η κακιά που έλεγα ότι “δεν μπορώ να δώσω χρήματα”. Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Ρομπέι διέκοψε τη συνεδρίαση και έγραψε μερικές φράσεις, η Ελλάδα θα κάνει όσα πρέπει, θα στηρίξουμε, το ευρώ είναι το κοινό μας νόμισμα».
Η ίδια σημείωσε ότι ο δρόμος που είχε μπροστά της η χώρα ήταν γεμάτος δυσκολίες. Πρόσθεσε ότι φαινόμενα διαφθοράς δεν είναι αποκλειστικά ελληνικά, αλλά απαντώνται σε πολλές χώρες. «Δεν υπάρχουν οι Έλληνες ή οι Γερμανοί. Υπάρχουν εργατικοί και οκνηροί παντού».
Αναφορά έγινε και στο ενδεχόμενο αποχώρησης της Ελλάδας από την Ευρωζώνη και στις διαφορετικές τοποθετήσεις που υπήρχαν τότε. «Η Ελλάδα δεν μπορεί να έχει διακυμάνσεις στις ισοτιμίες έλεγε ο Σόιμπλε. Εγώ είπα, είμαστε μία ένωση, έχουμε αναλάβει ευθύνες, δεν πρέπει να κάνουμε πισωγυρίσματα. Το 2011 έπρεπε να κάνουμε ό,τι περνάει από τα χέρια μας. Αν η Ελλάδα δεν έμενε στη ζώνη του ευρώ, θα έπρεπε οι Έλληνες πολίτες να το πουν, όχι εμείς».
Η πρώην καγκελάριος ανέφερε πως η ίδια και ο Σόιμπλε, αρχικά, στήριζαν την ιδέα για «κούρεμα» του χρέους, παρά την αντίδραση του Ζαν Κλοντ Τρισέ και του Νικολά Σαρκοζί. «Μου έλεγαν “είσαι τρελή” που το υποστηρίζεις».
Αναφέρθηκε επίσης στη δύσκολη συγκυρία και στην πίεση που δέχθηκε. «Ο Ομπάμα δεν γνώριζε καλά το νομικό κομμάτι, τους στόχους της ΕΚΤ. Η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ έχει άλλες ευθύνες. Ο Ομπάμα δεν τα γνώριζε όλα, κάποια στιγμή έβαλα τα κλάματα, μου είχε ασκηθεί πίεση».
Θυμήθηκε μια συνεδρίαση των G20, όπου, όπως είπε, «μου φέρθηκαν “σαν άρρωστο άλογο”. Είχα συνεχώς την αίσθηση ότι ήμουν λίγο βραδύνους γιατί δεν μπορώ να αντιληφθώ τι μου λένε».
Η πρώτη της συνάντηση με τον Αλέξη Τσίπρα το 2015, όπως είπε, «δεν είχε κάτι το ιδιαίτερο γιατί έγινε στις Βρυξέλλες». Όταν όμως τον υποδέχθηκε στο Βερολίνο, ο τότε πρωθυπουργός «πήγε να χαιρετήσει διαδηλωτές έξω από την καγκελαρία. Μου έκανε εντύπωση». «Του είπα, πηγαίνοντας προς το άγημα, ότι ήταν τολμηρό αυτό που έκανε και μου είπε ότι πρέπει να σκεφτόμαστε και τους οπαδούς μας. Είχε δίκιο».
Εξήγησε ότι αν και προέρχονταν από διαφορετικές πολιτικές παρατάξεις, υπήρξε ειλικρίνεια μεταξύ τους. «Η τέχνη στην πολιτική είναι όταν έχεις δύο διαφορετικές θέσεις, να προσπαθήσεις να αναπτύξεις μια κοινή θέση. Χρειαζόταν χρόνος. Είχα την αίσθηση ότι ο Τσίπρας δεν κοίταξε να με παραπλανήσει. Ήταν ειλικρινής και πιστεύω το ίδιο ένιωσε κι εκείνος για μένα».
Μιλώντας για το δημοψήφισμα, η πρώην καγκελάριος θυμήθηκε τη στιγμή που έμαθε για την απόφαση της ελληνικής κυβέρνησης. «Ηταν το πιο αιφνιδιαστικό τηλεφώνημα της πολιτικής μου καριέρας η κλήση με την οποία ενημερώθηκα για το δημοψήφισμα». Περιέγραψε ότι σε σύνοδο όπου συμμετείχαν οι ηγέτες, «ο Τσίπρας ήταν σιωπηλός», και έτσι συνεννοήθηκαν να μιλήσουν τηλεφωνικά. «Όταν τον ρώτησα ποια θα είναι η σύστασή σας, είπε “όχι”. Εκεί έχασα τη φωνή μου. Κι ο Ολάντ με ρώτησε: “Και τώρα;”».
Για το προσφυγικό, δήλωσε ότι «ήξερα ότι κάτι πρέπει να κάνω με το προσφυγικό, ήξερα ότι έπρεπε να μιλήσουμε με τους γείτονες της Ευρώπης. Για αυτό τάχθηκα υπέρ της συμφωνίας με την Τουρκία για το προσφυγικό. Η κατάσταση στην Ελλάδα ήταν δραματική».
«Οσοι δεν έχουν λάβει άσυλο πρέπει να επιστραφούν. Οσοι έχουν παραβεί τον νόμο ή είναι τρομοκράτες, πρέπει να απελαθούν». Υπογράμμισε επίσης τη σημασία της συνεργασίας με γειτονικά κράτη. «Προσπαθούσα να αξιοποιούμε τις μικρές ευκαιρίες, ώστε να μην επιδεινώνονται οι σχέσεις».
Σχετικά με τον Πούτιν, είπε: «για εκείνον η πτώση της ΕΣΣΔ ήταν το χειρότερο γεγονός του 20ού αιώνα, ενώ για μένα το πιο χαρούμενο». Επισήμανε ότι εκείνος επιμένει πως η Ρωσία πρέπει να επηρεάζει Ουκρανία και Λευκορωσία. Θυμήθηκε ότι το 2008, μαζί με τον Σαρκοζί, ήταν αρνητικοί στην ένταξη Ουκρανίας και Γεωργίας στο ΝΑΤΟ. «Η Ρωσία όμως δεν εξαφανίζεται από τον χάρτη και είναι πυρηνική δύναμη, δεν μπορείς να το αγνοήσεις αυτό». Μετά την εισβολή στην Ουκρανία, όπως είπε, «μπήκαμε σε μία νέα εποχή». «Πάντα είχαμε μεγάλες διαφωνίες. Στην περίπτωση της Κριμαίας μου είπε ψέματα 2 φορές κι όλα από τότε άλλαξαν».
Όταν ρωτήθηκε για τον Ντόναλντ Τραμπ, ανέφερε: «Ο Τραμπ ψηφίστηκε από τον αμερικανικό λαό. Κι εμείς οι Ευρωπαίοι είμαστε μια οντότητα. Ας μην υποτιμάμε τη θέση μας απέναντι στον Τραμπ. Εκείνος σκέφτεται την εικόνα του. Ο κόσμος, όμως, δεν λειτουργεί όπως το real estate».
«Δεν ήταν επιθετικός απέναντί μου», είπε, ενώ θυμήθηκε ένα περιστατικό: «Εκανα το λάθος και είπα “Ντόναλντ να δώσουμε τα χέρια” και δεν το έκανε για να τραβήξει τα βλέμματα».
Τόνισε τη σημασία της ενότητας των Ευρωπαίων απέναντι σε εμπορικά ζητήματα. «Ο Τραμπ πρέπει να καταλάβει ότι κι αυτός εξαρτάται από εμάς».
Μιλώντας για την προσωπική της ζωή μετά την πολιτική, η Μέρκελ είπε πως ήταν ευχάριστο στην αρχή, μετά από 16 χρόνια στην ηγεσία. «Τώρα έχω ελεύθερο χρόνο, είναι υπέροχο. Μπορώ να πάω στο θέατρο, να συναντήσω φίλους. Εχω ένα μικρό κτήμα στο Βερολίνο, περπατώ, βλέπω τους φίλους μου, δεν μου λείπει κάτι».
Όταν της ζητήθηκε να στείλει ένα μήνυμα στον ελληνικό λαό, είπε: «Χαίρομαι που στην Ελλάδα έχετε ξεπεράσει την κρίση και προχωράτε». Αναφερόμενη στην τουριστική ανάπτυξη, τόνισε πως «υπάρχουν νέοι άνθρωποι στις πόλεις που βλέπουν τη ραγδαία άνοδο της βραχυχρόνιας μίσθωσης και σκέφτονται “με μας τι θα γίνει;” Πρέπει να ανέβουν οι μισθοί».
Στην ερώτηση για το τι θα έλεγε σε έναν Έλληνα σήμερα στον δρόμο, η απάντηση της πρώην καγκελαρίου ήταν: «Συγγνώμη δεν θα ζητούσα, παρουσίασα τα κίνητρά μου. Θα έλεγα καταφέραμε πολλά, δεν μπορώ να φανταστώ την Ε.Ε. χωρίς την Ελλάδα». Επισήμανε ότι την εντυπωσίασε η αντοχή της ελληνικής κοινωνίας. «Αναρωτήθηκα αν οι Γερμανοί θα άντεχαν. Είστε ένας ωραίος και ισχυρός λαός από τον οποίο θα μπορούσαμε να μάθουμε πολλά».
