Το ΠΑΣΟΚ έδωσε στη δημοσιότητα το πρώτο τμήμα της «Μαύρης Βίβλου», όπως την αποκαλεί, για τον απολογισμό της εξαετούς διακυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας, με επίκεντρο την οικονομία, την ανάπτυξη και την παραγωγική ανασυγκρότηση. Στην πρώτη, από τις τέσσερις συνολικά, συνέντευξη Τύπου τοποθετήθηκαν ο υπεύθυνος ΚΤΕ Οικονομίας Παύλος Γερουλάνος, ο υπεύθυνος ΚΤΕ Οικονομικών Πάρις Κουκουλόπουλος, ο υπεύθυνος ΚΤΕ Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Μανόλης Χνάρης, ο τομεάρχης Οικονομικών Γιώργος Παλαιοδήμος και ο τομεάρχης Ανάπτυξης Κώστας Γάτσιος.
Κοινός παρονομαστής από την επισκόπηση των κυβερνητικών επιλογών στους τομείς Ταμείου Ανάκαμψης, Οικονομίας, Επενδύσεων και Αγροτικής Πολιτικής. Γι’ αυτό και ο κεντρικός τίτλος της σημερινής παρουσίασης στα γραφεία της Χαριλάου Τρικούπη: «6 χρόνια ΝΔ | Αποτύχατε. Να η Ελλάδα που παραδίδετε στην ανάπτυξη». Οι ομιλητές υποστήριξαν πως στο κεφάλαιο της Ανάπτυξης «χάθηκε μια ευκαιρία», καθώς «ο κόπος της προηγούμενης δεκαετίας εξανεμίστηκε», ενώ τόνισαν ότι «τα συνθήματα περί μεταρρυθμίσεων έμειναν χωρίς περιεχόμενο».
Εισαγωγικά, ο εκπρόσωπος Τύπου Κώστας Τσουκαλάς σημείωσε ότι «το καθήκον της αξιωματικής αντιπολίτευσης είναι διπλό, αφενός να επισημαίνει τις αστοχίες της κυβέρνησης και να ασκεί κριτική με υπευθυνότητα και καθαρές θέσεις και, παράλληλα, να μπορεί να προσφέρει εναλλακτική πρόταση εξουσίας στην κοινωνία». Εξηγώντας την κίνηση του κόμματος, ανέφερε ότι «γι’ αυτό επιλέξαμε πριν ακούσουμε τον πρωθυπουργό να εξαγγέλλει πάλι μέτρα και να περιγράφει μια χώρα διαφορετική από αυτή που ζούμε και να ανακοινώνει για 7η φορά ότι πρέπει να υπάρχει κοινωνικό αποτύπωμα στην πολιτικής της κυβέρνησης, να επισημάνουμε τα πεπραγμένα της». Μίλησε για συνεντεύξεις Τύπου-γέφυρα με την τελική ομιλία του Νίκου Ανδρουλάκη στη ΔΕΘ, όπου θα παρουσιαστεί το κυβερνητικό πρόγραμμα του ΠΑΣΟΚ «για το πώς μπορούμε να πετύχουμε την κοινωνική ανόρθωση, να δημιουργήσουμε την παραγωγική Ελλάδα της ευημερίας με ένα άλλο παραγωγικό σχέδιο».
Ερωτηθείς για τις καταγγελίες περί τοξικότητας από την κυβέρνηση, ο κ. Τσουκαλάς υποστήριξε ότι «την τοξικότητα την επιλέγει η κυβέρνηση της ΝΔ όταν ο κυβερνητικός εκπρόσωπος δεν διστάζει να απευθύνει προσβολές σε πολιτικούς αρχηγούς, όταν επιλέγει συνειδητά ως εργαλείο τον διχασμό». Τόνισε ότι το ΠΑΣΟΚ δεν υιοθετεί τοξικό ύφος και «με στοιχεία και επιχειρήματα αποδομεί το αφήγημα της ΝΔ, προτείνοντας μια διαφορετική πορεία». Πρόσθεσε ότι «η αποτυχία της κυβέρνησης είναι δεδομένη» και ότι «το ότι η κυβέρνηση λέει επτά χρόνια μετά για πρώτη φορά από το ‘19 ότι θα αγγίξει φορολογικούς συντελεστές είναι επειδή έχει αντιληφθεί ότι το αφήγημα περί κυβέρνησης που μειώνει τους φόρους έχει καταρρεύσει».
Σε ερώτηση για πιθανή αλλαγή του εκλογικού νόμου, ο κ. Τσουκαλάς σημείωσε πως δεν μπορεί να πιστέψει ότι ο πρωθυπουργός θα προχωρήσει σε τέτοια «θεσμική προσβολή». «Μένουμε στις παρά πολλές διαβεβαιώσεις του πρωθυπουργού ότι θα πάει με τον ίδιο εκλογικό νόμο. Αν συμβεί κάτι τέτοιο και έρθει κάτι τέτοιο θα είναι μια απόλυτη ομολογία πανικού και αποτυχίας της κυβέρνησης που θα αναγνωρίζει και έμπρακτα ότι είναι σε αποδρομή και δεν μπορεί επουδενί να διεκδικήσει την εκλογική κυριαρχία», ανέφερε, επισημαίνοντας ότι για το ΠΑΣΟΚ οι εκλογές οφείλουν να διεξαχθούν «με καθαρούς όρους, χωρίς αιφνιδιασμούς και χωρίς πειράγματα στον εκλογικό νόμο».
Ο εκπρόσωπος Τύπου επανέλαβε πως η κυβέρνηση «εξαπάτησε» τους ελεύθερους επαγγελματίες σε σχέση με τις εξαγγελίες της. Σχολιάζοντας σημερινές δηλώσεις του κυβερνητικού εκπροσώπου για τον 13ο μισθό, ρώτησε «πώς μπορεί κάποιος να πάρει σοβαρά μια κυβέρνηση που δεν γνωρίζει από επίσημα χείλη ποιο είναι το κόστος ενός μέτρου που έρχεται να αξιολογήσει και να κατακρίνει». «Η κυβέρνηση βρίσκεται σε διαρκή πανικό, αλλάζοντας συνεχώς θέση», σημείωσε. Για το νέο εργασιακό νομοσχέδιο υποστήριξε ότι παραμένει αναπάντητο «πώς δήλωσε ότι δεν είναι υποχρεωτική η απασχόληση πέραν της συμφωνημένης ώρας, η υπερωριακή απασχόληση που εγκαινιάζει μετά βαΐων και κλάδων, όταν το άρθρο 659 του ΑΚ ρητά αναφέρει ότι η εργασία πέραν της συμφωνημένης είναι υποχρεωμένος να τη δεχτεί ο εργαζόμενος αν είναι σε θέση να τη δεχτεί».
Παρουσιάζοντας τις δεσμεύσεις της κυβέρνησης από το 2018 για την οικονομία, την επιχειρηματικότητα, τα «εθνικά σχέδια», την ανάπτυξη με αιχμή τους μικρομεσαίους και τη μείωση των ανισοτήτων, ο Παύλος Γερουλάνος —που ανέλαβε την ενότητα του Ταμείου Ανάκαμψης— υπογράμμισε ότι «για εμάς ο κ. Μητσοτάκης κρίνεται για το αν κατάφερε και σε ποιο βαθμό, να τα αλλάξει αυτά». Είπε ότι ο πρωθυπουργός πέρασε κάτω από τον πήχη που ο ίδιος έθεσε, ότι «τα 36 δισ. του Ταμείου ήταν η μοναδική ευκαιρία αλλαγής του παραγωγικού μοντέλου της χώρας αλλά χάθηκε» και πως «είναι ξεκάθαρο ότι δεν ήθελε ποτέ να κάνει τίποτε για τις ανισότητες ο κ. Μητσοτάκης».
Ο Πάρις Κουκουλόπουλος, μαζί με τον Γιώργο Παλαιοδήμο, ανέλυσαν τα πεπραγμένα της κυβέρνησης σε Ανάπτυξη–Εισοδήματα–Πληθωρισμό, τονίζοντας ότι «η κοινωνία παγιδεύεται σε μόνιμη λιτότητα και η χώρα στερείται των πραγματικών δυνατοτήτων της». «Η ανάπτυξη είναι υποτονική συγκριτικά με τις ευκαιρίες που υπάρχουν, δεν μπορεί να διατηρηθεί μετά το τέλος του ΤΑΑ και το όποιο μέρισμα κατανέμεται κατάφωρα άνισα», ανέφερε. Κατηγόρησε την κυβέρνηση για μίγμα πολιτικής με έμφαση σε επιδόματα, «προνομιακές παροχές προς την ελίτ και βαθιά άδικη φορολογία». Για την ενέργεια υποστήριξε ότι «επιτρέπει και μανιπουλάρει τη μεγαλύτερη αναδιανομή πλούτου που έχει υπάρξει ποτέ μεταπολεμικά στην Ελλάδα», προς όφελος πέντε επιχειρήσεων και της ΔΕΗ.
«Αποδεικνύεται ότι, δυστυχώς, είναι μία κυβέρνηση των αφηγήσεων (και των επιδοτήσεων) και όχι των μεταρρυθμίσεων, που έχει ανάγκη η χώρα», είπε ο Κώστας Γάτσιος, επισημαίνοντας ότι «η ψαλίδα ανάμεσα σε όσα εξαγγέλλονται και σε όσα πραγματικά γίνονται είναι μεγάλη και μεγαλώνει».
Για «συστηματική υπονόμευση» του πρωτογενούς τομέα λόγω «αδράνειας, αδιαφάνειας και απουσίας στρατηγικής της κυβέρνησης της ΝΔ» έκανε λόγο ο Μανόλης Χνάρης.
Ακολουθούν αναλυτικά οι αναλυτικές παρουσιάσεις επί των 4 τομέων που ανέπτυξαν τις θέσεις τους οι ομιλητές:
ΤΑΜΕΙΟ ΑΝΑΚΑΜΨΗΣ
ΔΕΘ 2018: Οι δεσμεύσεις Μητσοτάκη
Οικονομία: παραγωγική, ψηφιακή, καινοτόμος που θα προσελκύει επενδύσεις
Επιχειρηματικότητα: στροφή στην υγιή δραστηριότητα, μακριά από τον παρωχημένο κρατικοδίαιτο καπιταλισμό
«Εθνικά» σχέδια: για Τουρισμό, Πρωτογενή παραγωγή, Βιομηχανία, Ενέργεια, Ναυτιλία, Υπηρεσίες
Ανάπτυξη με επίκεντρο τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις
Μείωση κοινωνικών ανισοτήτων
Τα 5+1 εργαλεία που είχε η κυβέρνηση της ΝΔ και δεν αξιοποίησε
Τα χρήματα από το εξωτερικό
Οι εγχώριες πλουτοπαραγωγικές δυνατότητες
Η δημόσια περιουσία
Το φορολογικό πλαίσιο
Το τραπεζικό σύστημα
Και το ανθρώπινο κεφάλαιο
Τι απέγιναν τόσα δισεκατομμύρια;
Διαθέσιμα τα περισσότερα ευρωπαϊκά κονδύλια των τελευταίων δεκαετιών
70 δισ. ευρώ από ΤΑΑ, ΕΣΠΑ και λοιπούς κοινοτικούς πόρους
Προσωρινή αναστολή των κανόνων του ΣΣΑ (Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης)
Ταμείο (Χαμένης) Ανάκαμψης
Χωρίς στρατηγικό σχεδιασμό και ουσιαστική διαβούλευση
Κλειστό πεδίο χειρισμών του Μεγάρου Μαξίμου
Έμφαση στην ταχεία εκταμίευση αντί για μελετημένη απορρόφηση
Διπλάσιος αριθμός οροσήμων έως τον Αύγουστο 2026 σε σύγκριση με τα τελευταία 4 χρόνια
Έλλειψη διαφάνειας για ποια έργα απεντάσσονται ή τροποποιούνται
Μετά και την πρόσφατη αναθεώρηση 108 οροσήμων, καμία σαφής εικόνα για το τελικό περιεχόμενό τους
Άλλο εκταμίευση, άλλο απορρόφηση
Από τα 18,64 δισ. ευρώ επιχορηγήσεων:
9,8 δισ. ευρώ έχουν εισρεύσει ως δόσεις
5,1 δισ. ευρώ έχουν φτάσει σε τελικούς δικαιούχους
4,7 δισ. ευρώ έχουν μεταφερθεί από το κράτος σε λοιπούς φορείς (εντός/εκτός γενικής κυβέρνησης) προς διάθεση
Μέχρι τον Μάιο 2025 οι τράπεζες υπέγραψαν δανειακές συμβάσεις 7,1 δισ. ευρώ μέσω ΤΑΑ, αλλά, βάσει ΤτΕ, οι επιχειρήσεις έχουν εκταμιεύσει μόλις 3,9 δισ. ευρώ.
Το σκέλος των δανείων παραδόθηκε εξ ολοκλήρου στις τράπεζες, που με αυστηρά κριτήρια αποκλείουν περίπου το 85% των ΜμΕ από τους πόρους του Ταμείου.
Ορόσημα εκτός στόχου
Τα εναπομείναντα ορόσημα είναι διπλάσια από όσα υλοποιήθηκαν στο «Ελλάδα 2.0» την τελευταία τετραετία
Σύνολο οροσήμων: 373
209 επενδύσεις | 164 μεταρρυθμίσεις
Έχουν υλοποιηθεί: 139
Απομένουν: 234
ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
Ανάπτυξη – Εισοδήματα – Πληθωρισμός
Το περίφημο «αναπτυξιακό θαύμα» αποδεικνύεται θολό…
Το πραγματικό ΑΕΠ το 2024 δεν έχει φτάσει ακόμη τα επίπεδα του 2010.
Παρά την άνευ προηγουμένου εισροή ευρωπαϊκών πόρων, ο ρυθμός αύξησης του πραγματικού ΑΕΠ κινείται γύρω στο 2% ετησίως.
Τι θα ακολουθήσει μετά τη λήξη του ΤΑΑ το 2026;
ΙΙ. …και στηρίζεται στη διεύρυνση ανισοτήτων, ενισχύοντας τα κέρδη έναντι των μισθών
Το μερίδιο της εργασίας είναι το δεύτερο χαμηλότερο στην ΕΕ, ενώ των κερδών το τρίτο υψηλότερο, με τη «ψαλίδα» να ανοίγει διαρκώς.
Σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, από το 2019 έως το 2024 αυξάνεται ο πληθυσμός σε κίνδυνο φτώχειας — τάση πλέον εμφανής.
ΙΙΙ. Ο στόχος σύγκλισης εισοδημάτων προς τον μέσο όρο της ΕΕ και βελτίωσης του βιοτικού επιπέδου απομακρύνεται…
Κατά Eurostat, το κατά κεφαλήν ΑΕΠ ήταν στο 66% του μέσου όρου ΕΕ το 2018. Το 2024 ανήλθε μόλις στο 70%, δηλαδή στα επίπεδα 2014–2015.
Η Ελλάδα βρίσκεται προτελευταία στην ΕΕ-27 ως προς αγοραστική δύναμη το 2024 (όπως και το 2023 και 2019), μένοντας πίσω και από χώρες της διεύρυνσης του 2004.
Σταθερά «πρωταθλήτρια» ακρίβειας
Ο επίμονος πληθωρισμός μετά το 2022 αναδεικνύει την αναποτελεσματικότητα των παρεμβάσεων.
Οι υπηρεσίες ακριβαίνουν ταχύτερα από τον γενικό δείκτη, ενώ οι τιμές στα μη επεξεργασμένα τρόφιμα πιέζουν ασφυκτικά τα νοικοκυριά.
Τα χαμηλά εισοδήματα δαπανούν το μεγαλύτερο μέρος για τρόφιμα, όπου ο σωρευτικός πληθωρισμός αγγίζει το 38%.
Ανταγωνιστικότητα: χρόνιες αδυναμίες που περιορίζουν την ανθεκτικότητα
Το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών παραμένει σε έλλειμμα ~ -6% το 2024.
Δημοσιονομική Πολιτική
Παραγωγή υπερπλεονασμάτων εις βάρος χαμηλών και μεσαίων στρωμάτων
Τα υπερπλεονάσματα δεν οφείλονται μόνο στη μάχη κατά της φοροδιαφυγής. Προκύπτουν από:
μη τιμαριθμοποίηση της κλίμακας
«φορολογικό μέρισμα» του πληθωρισμού σε έμμεσους φόρους, κυρίως ΦΠΑ
Παρά τα υπερπλεονάσματα, τα ληξιπρόθεσμα του Δημοσίου προς ιδιώτες επανεμφανίζονται, στεγνώνοντας ρευστότητα από την πραγματική οικονομία.
Φορολογική Πολιτική
VII. Κοινωνικά άδικο μείγμα που στηρίζεται στον πληθωρισμό και στη μη τιμαριθμοποίηση — με αφαίμαξη μεσαίας τάξης και οικογενειών με παιδιά
Παρά τις βελτιώσεις στη φοροδιαφυγή, η αύξηση εσόδων οφείλεται κυρίως στον πληθωρισμό και στην άνοδο του ΦΠΑ.
Η σχέση άμεσων/έμμεσων φόρων είναι 1:1,5 (έναντι περίπου 1:1 στην ΕΕ).
Μελέτη συστημικής τράπεζας:
Με πλήρη τιμαριθμοποίηση, τα έσοδα 2023 θα ήταν -9% χαμηλότερα.
Με ήπια τιμαριθμοποίηση, το πρωτογενές πλεόνασμα θα υποχωρούσε λίγο κάτω από 2%, χωρίς να τίθενται σε κίνδυνο οι στόχοι.
Τραπεζικός Τομέας
Πέρα από την κερδοφορία, ζητούμενο είναι η εξυπηρέτηση των κοινωνικών αναγκών
Μεγάλη απόκλιση επιτοκίων χορηγήσεων–καταθέσεων: βάσει ΤτΕ (Μάιος 2025) το περιθώριο είναι 4,31% (4,66% έναντι 0,35%), σχεδόν 2,5 φορές πάνω από τον μέσο όρο Ευρωζώνης.
Τεράστια εμπόδια χρηματοδότησης για ΜμΕ, ανυπαρξία εργαλείων για πρωτογενή τομέα και περιφερειακές ΜμΕ.
Τα ευάλωτα νοικοκυριά ταλαιπωρούνται στις συναλλαγές και αντιμετωπίζουν αυξημένο κόστος λόγω πώλησης δικτύων ΑΤΜ σε ιδιώτες.
ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ
Σε επενδύσεις (εγχώριες/άμεσες ξένες) και ενίσχυση εξαγωγών, η πορεία της κυβέρνησης είναι διαρκώς υποδεέστερη των εξαγγελιών.
Η απόσταση ανάμεσα σε υποσχέσεις και αποτελέσματα είναι μεγάλη και αυξανόμενη.
Αντί για μεταρρυθμίσεις, κυριαρχεί αφήγημα και επιδοτήσεις.
Τρία και πλέον χρόνια μετά τον Αναπτυξιακό Νόμο (2022) δεν έχει εκταμιευθεί ούτε 1 ευρώ. Δεν νοείται επενδυτική πολιτική όπου ο επενδυτής περιμένει 4–5 χρόνια για χρηματοδότηση.
Στις ΑΞΕ, ολοένα λιγότερα projects αφορούν νέες επιχειρήσεις (greenfield). Η πλειονότητα αφορά αγορές υφιστάμενων περιουσιακών στοιχείων — κυρίως κατοικιών/ξενοδοχείων.
Παρά τους ισχυρισμούς ότι οι ακαθάριστες επενδύσεις παγίου κεφαλαίου από 10% έγιναν 15% του ΑΕΠ (2019–2023), στις επιχειρήσεις η αύξηση είναι μόλις ~1%.
Η οικονομία βρίσκεται σε «επενδυτική άπνοια» και «αναπτυξιακή στασιμότητα». Οι ρυθμοί ~2% στηρίζονται κυρίως σε κοινοτικά κονδύλια και σε αύξηση της ταξιδιωτικής δαπάνης με περιορισμένες προοπτικές.
Ο στόχος για βιομηχανία 12% του ΑΕΠ το 2025 και 15% το 2030 μέσω μείωσης ενεργειακού κόστους δεν προσεγγίζεται: το μερίδιο μένει γύρω στο 9,5%.
Με τον Ν.4864/2021 υποσχέθηκαν ένταξη σε Στρατηγικές Επενδύσεις σε 75 ημέρες. Στην πράξη, ο μέσος χρόνος αξιολόγησης υπερβαίνει τους 15 μήνες. Από 68+ projects (άνω των 14 δισ.) έχουν ολοκληρωθεί μόλις 3.
Η προσέλκυση εταιρείας «στο τεχνολογικό σύνορο» θα είχε καταλυτικό αποτύπωμα. Παρ’ όλα αυτά, από τα 3 data centers της Microsoft (2020) ολοκληρώθηκε μόλις ένα. Η εξαγγελθείσα επένδυση της Google (2 δισ., 20.000 θέσεις) του 2022 έχει ουσιαστικά «παγώσει» λόγω ελλιπών υποδομών.
Το 2023 εξαγγέλθηκε ενίσχυση startups μέσω εργαλείων χρηματοδότησης και Golden Visa για επενδύσεις άνω των 250.000 ευρώ· το 2024 ανακοινώθηκε Εθνικό Επενδυτικό Ταμείο για startups/υψηλή προστιθέμενη αξία. Ωστόσο, το Ταμείο δεν έχει ιδρυθεί και η σχετική Golden Visa δεν έχει υλοποιηθεί.
Ο εκσυγχρονισμός του ΟΑΕΠ (Ν.4918/2022 – Export Credit Greece) με εγγυοδοτικό μηχανισμό παραμένει ανενεργός: το 2024 δηλώνονται μηδενικές εξαγωγικές πιστώσεις στον ΟΟΣΑ και εκκρεμεί υπουργική απόφαση για εγγυήσεις 1,7 δισ. ευρώ.
Η Κυβερνητική Επιτροπή Διευκόλυνσης Εμπορίου (2020) και ο Οδικός Χάρτης 2022–2026 δεν απέτρεψαν το 2024 την αφαίρεση έργων διευκόλυνσης εμπορίου από το ΤΑΑ.
ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ
Ο πρωτογενής τομέας —θεμέλιο της οικονομίας και της επισιτιστικής ασφάλειας— διαβρώνεται σταθερά από αδράνεια, έλλειψη διαφάνειας και απουσία στρατηγικής.
Οι αγρότες, κτηνοτρόφοι, αλιείς και συνεταιρισμοί δεν ζητούν χάρη, αλλά δίκαιη μεταχείριση, στήριξη και προοπτική.
Σήμερα παρουσιάζουμε, με τεκμηρίωση, σοβαρά λάθη και παραλείψεις στην αγροτική πολιτική. Δεν είναι στείρα αντιπολίτευση· είναι κραυγή αγωνίας από μια ύπαιθρο που μαραζώνει.
Η Ελληνική Ύπαιθρος Γερνά, η Κυβέρνηση Αδιαφορεί
Το 64,3% των επικεφαλής εκμεταλλεύσεων είναι άνω των 55 (ΕΕ: 57,3%), ενώ οι κάτω των 35 μόλις 3,5% (ΕΕ: 6,5%, Αυστρία: 13%).
Χωρίς στοχευμένα μέτρα ανανέωσης, κινδυνεύει το παραγωγικό μέλλον. Οι αιτήσεις Νέων Αγροτών μειώθηκαν από 17.488 (2021) σε 6.446 (2025).
Αγροτική Εκπαίδευση, στο Περιθώριο της Ευρώπης
Μόλις 0,7% των αγροτών έχει πλήρη εκπαίδευση (ΕΕ μ.ό.: 10,2%)
Το 94,1% βασίζεται αποκλειστικά στην πρακτική εμπειρία
Κατάταξη: 26η στους 27 (πάνω μόνο από Βουλγαρία)
Σε αντίθεση, Ιρλανδία (100%) και Ολλανδία (62,6%) επενδύουν συστηματικά στην κατάρτιση.
Γεωργικό Εισόδημα
Eurostat 2020–2024:
Ελλάδα: -8,14% στο καθαρό γεωργικό εισόδημα
ΕΕ: +7,86%
Κόστος Παραγωγής, ασφυξία στον Αγροτικό Τομέα
ΕΛΣΤΑΤ (Ιούνιος 2025): +28,5% σε σχέση με το 2020
Λιπάσματα: +47,2% | Ζωοτροφές: +33%
Ενέργεια & λιπαντικά: +32,3% | Φυτοπροστασία: +15,2%
Κτηνιατρικά: +17,3%
Η δραστηριότητα καθίσταται μη βιώσιμη, με πτώση παραγωγής και εγκατάλειψη γης.
Έλλειψη Εργατών Γης, μια κρίση που αγνοείται
Ανάγκη για >70.000 εργάτες γης. Οι ελλείψεις αφήνουν χωράφια ακαλλιέργητα, καθυστερούν συγκομιδές, μειώνουν παραγωγή.
Αποτέλεσμα: ακριβότερα προϊόντα, χαμένα εισοδήματα, υποβάθμιση υπαίθρου.
Από το 2019 δεν υπάρχει συνεκτική στρατηγική: γραφειοκρατία, αναιμικές διακρατικές συμφωνίες, λίγα κίνητρα για νόμιμη εργασία· οι μετακλήσεις προχωρούν αργά και αναποτελεσματικά.
Ψηφιακή Γεωργία
Η μετάβαση σε ψηφιακό/βιώσιμο μοντέλο μένει εξαγγελία.
Ακόμη λείπει βασική συνδεσιμότητα σε πολλές αγροτικές ζώνες: το «Δεν έχω σήμα» παραμένει κανόνας.
Από 23 έργα Ψηφιακού Μετασχηματισμού για τον αγροτικό τομέα:
2 ολοκληρωμένα
12 σε εξέλιξη
8 ανεκκίνητα
1 απενταγμένο
Αφορούν κρίσιμες αναβαθμίσεις ΕΛΓΑ, ΟΠΕΚΕΠΕ, Υπουργικών υπηρεσιών, αλλά και ασφάλεια τροφίμων, αλιείας, κτηνοτροφίας.
Ζωονόσοι, απειλή για αιγοπροβατοτροφία και Φέτα
Από το 2024, ευλογιά και πανώλη αιγοπροβάτων έπληξαν >835 εκμεταλλεύσεις, θανατωθέντα ζώα >200.000, βαριές ζημιές.
Υποστελεχωμένη κτηνιατρική δομή:
Δυσλειτουργίες βάσεων δεδομένων
Καθυστερήσεις σε ελέγχους/αποζημιώσεις
Έλλειψη ειδικευμένων κτηνιάτρων
Η φέτα ΠΟΠ απειλείται από έλλειψη πρώτης ύλης· η αδράνεια ωθεί τον κλάδο στον μαρασμό.
ΕΛΓΑ | Θεσμός σε παρακμή
Παρωχημένος κανονισμός (αμετάβλητος από 2011)
Βραδύτητα στις αποζημιώσεις
Απουσία πρόληψης και ψηφιακού εκσυγχρονισμού
Υποστελέχωση και διαρροή προσωπικού
Η κλιματική κρίση απαιτεί νέες ασφαλιστικές λύσεις και τεχνολογική αναβάθμιση — ανεκπλήρωτες.
ΟΠΕΚΕΠΕ, Δυσλειτουργία και Αδιαφάνεια
Ο ΟΠΕΚΕΠΕ έχει γίνει συνώνυμο έλλειψης διαφάνειας και αξιοπιστίας. Η εμπιστοσύνη των παραγωγών έχει τρωθεί, ενώ η διαχείριση ενισχύσεων στερείται δικαιοσύνης και λογοδοσίας.
Πληρωμές ΚΑΠ – Αδιαφάνεια και Αδικία
Σεπτέμβριος 2025 και οι πληρωμές του 2024 δεν έχουν κλείσει.
Η Ελλάδα είναι η μοναδική χώρα της ΕΕ όπου οι παραγωγοί αγνοούν αξία δικαιωμάτων, χρονοδιάγραμμα πληρωμών και διαδικασία ΟΣΔΕ.
Η αποδόμηση του ΟΠΕΚΕΠΕ και η αφαίμαξη του Εθνικού Αποθέματος πλήττουν νέους αγρότες και ευνοούν «ημετέρους».
Έξι Χρόνια Αδράνειας στη Διαχείριση Υδάτων στη Γεωργία
Με την κλιματική κρίση, η ορθολογική διαχείριση νερού είναι ζήτημα επιβίωσης. Ωστόσο, δεν έγιναν ουσιαστικά βήματα.
Μεγάλα εγγειοβελτιωτικά έργα μένουν ανολοκλήρωτα ή εγκαταλελειμμένα.
Οι ΤΟΕΒ παραμένουν ενεργειακά εξαρτημένοι χωρίς σχέδιο ΑΠΕ, με υψηλά κόστη.
Απουσία κλειστών, πιεστικών δικτύων άρδευσης οδηγεί σε μεγάλες απώλειες και σπατάλη νερού.
Αλιεία | Εγκατάλειψη και Αυθαιρεσία
Η κυβέρνηση:
Θέτει απαγορεύσεις χωρίς επιστημονική τεκμηρίωση
Αφήνει αρρύθμιστη την ερασιτεχνική αλιεία
Καθυστερεί τον χωροταξικό σχεδιασμό υδατοκαλλιεργειών
Δεν αξιοποιεί το ΠΑΛΥΘ 2021–2027 για παραγωγικές επενδύσεις
