Μπορεί οι Εμανουέλ Μακρόν και Ντόναλντ Τραμπ να διακηρύσσουν τη φιλική τους σχέση, ωστόσο η πραγματικότητα αποτυπώνει μια εντελώς διαφορετική εικόνα: οι δυο πλευρές φαίνεται να οδεύουν σε πορεία μετωπικής σύγκρουσης, τόσο στον πόλεμο της Ουκρανίας όσο και στον τομέα της παγκόσμιας εμπορικής πολιτικής.
Σύμφωνα με δημοσίευμα του Bloomberg, η Γαλλία έχει απευθύνει έκκληση στην Ευρωπαϊκή Ένωση να εξετάσει σοβαρά το ενδεχόμενο ενεργοποίησης του πιο ισχυρού μηχανισμού αντίδρασης που διαθέτει απέναντι σε εξωτερικές εμπορικές πιέσεις: του λεγόμενου αντι-εξαναγκαστικού εργαλείου. Πρόκειται για έναν μηχανισμό που δίνει στην Ένωση τη δυνατότητα να απαντήσει σε χώρες που επιχειρούν να την επηρεάσουν μέσω οικονομικού εκβιασμού ή μονομερών μέτρων.
Η Γαλλία ανήκει σε έναν μικρό αριθμό κρατών-μελών που θεωρούν ότι το εν λόγω «όπλο» θα πρέπει να τεθεί στο τραπέζι, στην περίπτωση που ο Τραμπ, εφόσον επιστρέψει στον Λευκό Οίκο, επιχειρήσει να επιβάλει νέους δασμούς οι οποίοι θα αναγκάσουν την Ευρώπη να προχωρήσει σε πολιτικές παραχωρήσεις.
Δασμοί από τις 2 Απριλίου
Οι ΗΠΑ σχεδιάζουν να προχωρήσουν σε νέους εκτεταμένους δασμούς ήδη από τις αρχές Απριλίου. Ο Ντόναλντ Τραμπ έχει προαναγγείλει ότι στόχος του είναι η εξάλειψη μη δασμολογικών εμποδίων που –κατά την άποψή του– πλήττουν την αμερικανική οικονομία. Στο στόχαστρο περιλαμβάνονται εσωτερικοί κανονισμοί, καθώς και το σύστημα του Φόρου Προστιθέμενης Αξίας (ΦΠΑ) της ΕΕ, το οποίο ο Τραμπ θεωρεί άδικο.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση, από την πλευρά της, υπερασπίζεται το ΦΠΑ ως έναν ουδέτερο και μη διακριτικό φόρο, που εφαρμόζεται εξίσου τόσο σε εγχώρια όσο και σε εισαγόμενα προϊόντα.
Τι προβλέπει το «εργαλείο κατά του εξαναγκασμού»
Αν ενεργοποιηθεί, το συγκεκριμένο εργαλείο δίνει τη δυνατότητα στην ΕΕ να λάβει μέτρα αντιποίνων που περιλαμβάνουν:
Περιορισμούς στο εμπόριο αγαθών και υπηρεσιών
Περιορισμούς σε δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας
Εμπόδια σε άμεσες ξένες επενδύσεις
Απαγόρευση πρόσβασης εταιρειών σε δημόσιους διαγωνισμούς
Το εργαλείο σχεδιάστηκε για να λειτουργεί ως αποτρεπτικός μηχανισμός απέναντι σε χώρες που χρησιμοποιούν την οικονομική τους ισχύ ως μοχλό πίεσης.
ΗΠΑ – ΕΕ σε τροχιά νέας εμπορικής κρίσης
Ο Τραμπ έχει ήδη κλιμακώσει τη ρητορική και τις ενέργειές του, επιβάλλοντας 25% δασμούς στις εισαγωγές χάλυβα και αλουμινίου, μέτρο που πυροδότησε την απάντηση της ΕΕ, η οποία σχεδιάζει αντίποινα έως και 26 δισ. ευρώ σε αμερικανικά προϊόντα με πολιτική βαρύτητα.
Οι νέες κυρώσεις των ΗΠΑ αναμένεται να είναι στοχευμένες, προσαρμοσμένες ανά εμπορικό εταίρο και να καλύπτουν ευρύτερο φάσμα από εκείνο των μετάλλων, με σκοπό –σύμφωνα με την Ουάσιγκτον– να εξισορροπήσουν τα πλεονεκτήματα των ξένων εταιρειών σε βάρος των αμερικανικών.
Η ΕΕ σε στάση αναμονής
Παρότι η Γαλλία πιέζει για άμεση δράση, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή –σύμφωνα με αξιωματούχο που μίλησε ανώνυμα στο Bloomberg– δεν εξετάζει ακόμα ενεργά την εφαρμογή του αντι-εξαναγκαστικού μέσου. Όπως ανέφερε άλλη πηγή, οποιαδήποτε απόφαση επ’ αυτού θεωρείται ακόμη πρόωρη, καθώς αναμένεται πρώτα η επίσημη ανακοίνωση των δασμών από την αμερικανική πλευρά.
Ο Επίτροπος Εμπορίου, Μαρός Σέφτσοβιτς, επιβεβαίωσε ότι δεν υπάρχουν ακόμη σαφείς πληροφορίες για τις προθέσεις της Ουάσιγκτον και υπογράμμισε την ανάγκη προετοιμασίας και ευελιξίας από την πλευρά των Βρυξελλών. Όπως σημείωσε, η αντίδραση της ΕΕ για τους δασμούς στα μέταλλα θα μετατεθεί για τα μέσα Απριλίου, αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο διαλόγου.
Διακοπές επικοινωνίας σε ανώτατο επίπεδο
Αξιοσημείωτο είναι πως, παρά τη σοβαρότητα της κατάστασης, η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και ο στενός της επιτελικός κύκλος δεν έχουν καταφέρει μέχρι στιγμής να επικοινωνήσουν απευθείας με τον Τραμπ. Ο πρώην πρόεδρος έχει πολλές φορές εξαπολύσει δριμεία επίθεση στην Ευρωπαϊκή Ένωση, υποστηρίζοντας πως έχει σχεδιαστεί για να εκμεταλλεύεται τις ΗΠΑ.
Όλα δείχνουν πως οι επόμενες εβδομάδες θα είναι κρίσιμες, καθώς η πιθανότητα αναζωπύρωσης ενός παγκόσμιου εμπορικού πολέμου βρίσκεται πλέον προ των πυλών.
