Η Ιαπωνία, χώρα με βαθιά ριζωμένη πολιτική και κοινωνική πειθαρχία, επανέρχεται στο προσκήνιο με την παραίτηση του υπουργού Γεωργίας, Taku Etō, μετά από δηλώσεις που προκάλεσαν σφοδρές αντιδράσεις εν μέσω της κρίσης ακρίβειας στο βασικό είδος διατροφής: το ρύζι.
Ο Etō δήλωσε δημοσίως ότι δεν αγοράζει ρύζι, διότι του προσφέρεται σε μεγάλες ποσότητες από υποστηρικτές, σε μια περίοδο κατά την οποία η τιμή του προϊόντος έχει διπλασιαστεί και οι πολίτες δυσκολεύονται να ανταπεξέλθουν στο αυξανόμενο κόστος ζωής. Η τοποθέτησή του θεωρήθηκε προσβλητική, τόσο από την κοινή γνώμη όσο και από την πολιτική ηγεσία, οδηγώντας στην παραίτησή του, την πρώτη της κυβέρνησης Ishiba, που βρίσκεται στην εξουσία από τον Οκτώβριο.
Η πολιτική κουλτούρα της Ιαπωνίας, με θεσμικά όρια στη δωροδοκία και τις πολιτικές συνεισφορές, δεν επιτρέπει τη διαπλοκή συμφερόντων ούτε σε επίπεδο «συμβολικών» δώρων. Οι δηλώσεις του Etō θεωρήθηκαν ότι αγγίζουν αυτό το όριο, αν και ο ίδιος υποστήριξε ότι οι δωρεές ρυζιού δεν παραβιάζουν τη νομοθεσία, καθώς δηλώνονται κανονικά. Αξιοσημείωτο είναι ότι ακόμη και η σύζυγός του αντέδρασε, λέγοντάς του πως αγοράζει ρύζι όταν τελειώνουν οι δωρεές.
Ο ίδιος ζήτησε δημόσια συγγνώμη και δήλωσε ότι «δεν είναι σκόπιμο να παραμείνει στο υπουργείο σε μια τόσο κρίσιμη περίοδο», ενώ ο Πρωθυπουργός Ishiba ανέλαβε την ευθύνη για την επιλογή του και τοποθέτησε στη θέση του τον Shinjirō Koizumi, πρώην πολιτικό αντίπαλο.
Το γεγονός προστίθεται σε ένα ευρύτερο πολιτικό πλαίσιο αυστηρών κανόνων διαφάνειας, βάσει του Public Offices Election Law, που απαγορεύει οποιαδήποτε προσφορά ή αποδοχή δώρων που ενδέχεται να επηρεάσουν πολιτικές αποφάσεις. Τα παραπτώματα σε αυτό το πεδίο μπορούν να επιφέρουν βαριές ποινές, από πρόστιμα μέχρι και φυλάκιση έως 5 ετών.
Η Ιαπωνική πολιτική σκηνή έχει άλλωστε προηγούμενο σε παραιτήσεις λόγω δώρων – από υπουργούς που προσέφεραν πεπόνια, καβούρια, μέχρι και χρηματικά ποσά για συλλυπητήρια – με την κοινωνία και τα ΜΜΕ να επιδεικνύουν μηδενική ανοχή στην παραβίαση θεσμικών και ηθικών κανόνων.
Η παραίτηση Etō ενισχύει το κλίμα πολιτικής δυσφορίας που επικρατεί στη χώρα, καθώς πλησιάζουν οι εκλογές της Άνω Βουλής τον Ιούλιο. Οι πολίτες αναμένεται να εκφράσουν την αντίθεσή τους τόσο για την εκτόξευση των τιμών, όσο και για τον τρόπο με τον οποίο η κυβέρνηση επιχειρεί να αντιμετωπίσει την κρίση κόστους.
Η απόφαση της κυβέρνησης να απελευθερώσει άλλους 300.000 τόνους ρυζιού από κρατικές αποθήκες, έπειτα από προηγούμενη εισαγωγή από τη Νότια Κορέα για πρώτη φορά μετά από 25 χρόνια, αποσκοπεί στο να κατευνάσει τις αντιδράσεις. Ωστόσο, είναι αβέβαιο αν θα ανακτήσει την εμπιστοσύνη των ψηφοφόρων.
