Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε το σχέδιο προϋπολογισμού για την επταετία 2028 – 2034, το οποίο αγγίζει τα 2 τρισεκατομμύρια ευρώ, ποσό αυξημένο κατά 700 δισ. σε σύγκριση με το ισχύον πρόγραμμα 2021 – 2027.
Κεντρική προτεραιότητα του νέου σχεδίου αποτελεί η άμυνα, για την οποία προβλέπεται δαπάνη 131 δισ. ευρώ, πέντε φορές μεγαλύτερη από την προηγούμενη περίοδο. Επίσης, για την Ουκρανία έχουν δεσμευθεί 100 δισ. ευρώ. Όπως τόνισε και ο Επίτροπος Προϋπολογισμού Πιότρ Σεραφίν, η ενίσχυση της αμυντικής ικανότητας καθίσταται πλέον καίριο ζήτημα για την ΕΕ.
Η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, χαρακτήρισε τον νέο προϋπολογισμό ως «προϋπολογισμό για μια νέα εποχή» που «ανταποκρίνεται στις προκλήσεις της Ευρώπης» και «ενισχύει την ανεξαρτησία μας». Επεσήμανε επίσης ότι τα κονδύλια για τη μετανάστευση και τη διαχείριση των συνόρων πρόκειται να τριπλασιαστούν.
Σημαντικό μέρος του προϋπολογισμού, περίπου το 35%, θα διατεθεί για το κλίμα και τη βιοποικιλότητα, ενώ ιδιαίτερο βάρος δίνεται στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της ΕΕ. Παράλληλα, αλλάζουν οι κανόνες κατανομής των επιδοτήσεων στη γεωργία, με 300 δισ. ευρώ να προορίζονται για την Κοινή Αγροτική Πολιτική, αλλά τη διαχείρισή τους να περνά στις εθνικές κυβερνήσεις.
Ο Πιότρ Σεραφίν ανέφερε ακόμη ότι το σχέδιο προβλέπει τη δημιουργία ταμείου ανταγωνιστικότητας, ευημερίας και ασφάλειας ύψους 589,6 δισ. ευρώ, εκ των οποίων 451 δισ. ευρώ θα ενισχύσουν το ταμείο ανταγωνιστικότητας της Ένωσης και 218 δισ. ευρώ θα στηρίξουν τις λιγότερο ανεπτυγμένες περιοχές.
Το ζητούμενο των επιπλέον 700 δισ.
Το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο, που καθορίζει τις πολιτικές προτεραιότητες της ΕΕ και τη διανομή των κονδυλίων, διαμορφώθηκε μέσα από επίπονες διαπραγματεύσεις, όπως αποκαλύπτουν πηγές του Bloomberg. Το διευρυμένο ύψος του προϋπολογισμού προκαλεί ήδη αντιδράσεις από κράτη-μέλη που αντιμετωπίζουν δημοσιονομικές δυσκολίες, καθώς το μεγαλύτερο μέρος της χρηματοδότησης θα προέλθει από τις εθνικές εισφορές.
Το ερώτημα που προκύπτει είναι από πού θα καλυφθούν τα επιπλέον 700 δισ. ευρώ. Σημαντικό μέρος της χρηματοδότησης θα μπορούσε να προκύψει από νέες πηγές εσόδων. Στο προσχέδιο της Επιτροπής αναφέρεται πρόταση για εισφορά σε μεγάλες επιχειρήσεις με ετήσιο τζίρο άνω των 50 εκατ. ευρώ, ειδικό τέλος για ηλεκτρονικά απόβλητα που δεν ανακυκλώνονται, καθώς και ποσοστό από τους εθνικούς φόρους καπνού που θα αποδίδεται απευθείας στην ΕΕ.
Την ίδια ώρα, τα κράτη-μέλη καλούνται να διαχειριστούν αυξημένες στρατιωτικές δαπάνες, ενώ έχουν μπροστά τους και την αποπληρωμή των δανείων του Ταμείου Ανάκαμψης από την πανδημία. Η πρόταση για τον προϋπολογισμό θα τεθεί στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων ανάμεσα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και τα κράτη-μέλη. Οι διαβουλεύσεις αναμένονται ιδιαίτερα σύνθετες και χρονοβόρες, καθώς πέρα από το μακροπρόθεσμο πλαίσιο ακολουθούν και οι ετήσιοι προϋπολογισμοί που θα εξειδικεύουν τα επιμέρους κονδύλια.
