Το Ισραήλ βρίσκεται σε διαπραγματεύσεις με το Νότιο Σουδάν για τη δυνατότητα μετεγκατάστασης Παλαιστινίων από τη Λωρίδα της Γάζας, στο πλαίσιο μιας ευρύτερης στρατηγικής του Τελ Αβίβ για τη διευκόλυνση μαζικής αποχώρησης κατοίκων από την περιοχή.
Έξι άτομα με άμεση γνώση των επαφών επιβεβαίωσαν την ύπαρξη διαπραγματεύσεων στο Associated Press. Δεν είναι γνωστό πόσο έχουν προχωρήσει οι διαδικασίες, αλλά σε περίπτωση υλοποίησης, η πρωτοβουλία θα σήμαινε μετακίνηση πληθυσμού από μια εμπόλεμη ζώνη που βρίσκεται στα όρια λιμού σε μια άλλη, γεγονός που προκαλεί σοβαρές ανησυχίες για τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Ο πρωθυπουργός του Ισραήλ, Μπενιαμίν Νετανιάχου, έχει δηλώσει ότι θέλει να προχωρήσει το σχέδιο του πρώην Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ για «εθελοντική μετανάστευση» μεγάλου τμήματος του πληθυσμού της Γάζας. Παρόμοιες προτάσεις έχουν παρουσιαστεί και σε άλλες αφρικανικές χώρες.
Για το Νότιο Σουδάν, μια πιθανή συμφωνία θα μπορούσε να ενισχύσει τους δεσμούς του με το Ισραήλ και να δημιουργήσει γραμμή επικοινωνίας με τον Τραμπ, ο οποίος είχε θέσει την ιδέα μετεγκατάστασης Παλαιστινίων τον Φεβρουάριο, αν και αργότερα αποστασιοποιήθηκε.
Η παλαιστινιακή ηγεσία, οργανώσεις υπεράσπισης ανθρωπίνων δικαιωμάτων και μεγάλο μέρος της διεθνούς κοινότητας έχουν απορρίψει τέτοιες προτάσεις, υποστηρίζοντας ότι αποτελούν ουσιαστικά εξαναγκαστική εκτόπιση, κατά παράβαση του διεθνούς δικαίου.
Ο Τζο Σλάβικ, επικεφαλής αμερικανικής εταιρείας lobbying που συνεργάζεται με το Νότιο Σουδάν, δήλωσε ότι ενημερώθηκε από αξιωματούχους της χώρας για τις συνομιλίες με το Ισραήλ. Σύμφωνα με τον ίδιο, ισραηλινή αντιπροσωπεία σχεδιάζει επίσκεψη στην πρωτεύουσα Τζούμπα για να εξετάσει την πιθανότητα δημιουργίας καταυλισμών για Παλαιστίνιους. Δεν υπάρχει καθορισμένη ημερομηνία και το Ισραήλ δεν έχει επιβεβαιώσει την αποστολή. Ο Σλάβικ σημείωσε ότι το Τελ Αβίβ θα αναλάμβανε το κόστος για τους προσωρινούς καταυλισμούς.
Ο Έντμουντ Γιακάνι, επικεφαλής μεγάλης νοτιοσουδανικής οργάνωσης της κοινωνίας των πολιτών, ανέφερε ότι συζήτησε το θέμα με κυβερνητικούς εκπροσώπους. Ακόμη τέσσερις πηγές, μιλώντας ανώνυμα, επιβεβαίωσαν ότι οι διαπραγματεύσεις βρίσκονται σε εξέλιξη.
Δύο από αυτούς, Αιγύπτιοι αξιωματούχοι, υποστήριξαν ότι γνωρίζουν εδώ και μήνες τις προσπάθειες του Ισραήλ να βρει χώρα υποδοχής Παλαιστινίων, συμπεριλαμβανομένου του Νοτίου Σουδάν. Το Κάιρο, σύμφωνα με τους ίδιους, προσπαθεί να αποτρέψει μια τέτοια συμφωνία, καθώς φοβάται ότι θα μπορούσε να οδηγήσει σε μαζική εισροή προσφύγων και στην αιγυπτιακή επικράτεια.
Το Associated Press έχει στο παρελθόν αποκαλύψει ότι το Ισραήλ και οι ΗΠΑ είχαν κάνει παρόμοιες συζητήσεις με το Σουδάν, τη Σομαλία και τη Σομαλιλάνδη, περιοχές που πλήττονται από συγκρούσεις και διατροφικές κρίσεις. Η τρέχουσα κατάσταση αυτών των επαφών δεν είναι γνωστή.
Σύμφωνα με τον Σλάβικ, που εργάζεται για τη βελτίωση των σχέσεων του Νοτίου Σουδάν με την Ουάσιγκτον, οι ΗΠΑ έχουν γνώση των συνομιλιών αλλά δεν εμπλέκονται άμεσα. Η κυβέρνηση της αφρικανικής χώρας επιδιώκει την κατάργηση της απαγόρευσης ταξιδιών προς το έδαφός της από τις ΗΠΑ και την άρση κυρώσεων σε βάρος μελών της πολιτικής της ηγεσίας. Ήδη, η Τζούμπα έχει δεχθεί οκτώ άτομα που απελάθηκαν από τις ΗΠΑ, σε μια κίνηση που φαίνεται να στοχεύει στη βελτίωση των διμερών σχέσεων.
Η κυβέρνηση Τραμπ είχε ασκήσει πιέσεις σε διάφορες χώρες για να διευκολύνουν απελάσεις μεταναστών. «Το Νότιο Σουδάν, που βρίσκεται σε οικονομική ασφυξία, χρειάζεται κάθε πιθανό σύμμαχο, οικονομικό κέρδος ή διπλωματική ασφάλεια που μπορεί να εξασφαλίσει», αναφέρει ο δημοσιογράφος και συγγραφέας Πίτερ Μάρτελ στο βιβλίο του First Raise a Flag. Ο ίδιος υπενθυμίζει ότι η Μοσάντ είχε παράσχει βοήθεια στους Νοτιοσουδανούς κατά τον παρατεταμένο εμφύλιο ενάντια στην αραβοκρατούμενη κυβέρνηση του Χαρτούμ, πριν την ανεξαρτησία το 2011.
Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ, όταν ρωτήθηκε αν υπάρχει κάποια συμφωνία με το Νότιο Σουδάν, απάντησε ότι οι αποφάσεις για θεωρήσεις εισόδου λαμβάνονται «με τρόπο που δίνει προτεραιότητα στην τήρηση των υψηλότερων προτύπων για την εθνική ασφάλεια των ΗΠΑ, τη δημόσια ασφάλεια και την εφαρμογή των μεταναστευτικών νόμων».
Πολλοί Παλαιστίνιοι ίσως να θέλουν να εγκαταλείψουν προσωρινά τη Γάζα για να ξεφύγουν από τον πόλεμο και την ανθρωπιστική κρίση, ωστόσο απορρίπτουν οριστικά κάθε προοπτική μόνιμης μετεγκατάστασης από αυτό που θεωρούν αναπόσπαστο τμήμα της πατρίδας τους. Υπάρχει έντονος φόβος ότι το Ισραήλ δεν θα τους επιτρέψει να επιστρέψουν και ότι μια μαζική έξοδος θα διευκολύνει την προσάρτηση της Γάζας και την εγκατάσταση εβραϊκών οικισμών, όπως υποστηρίζουν μέλη της ακροδεξιάς πτέρυγας της ισραηλινής κυβέρνησης.
Ακόμη και για όσους θα δέχονταν μια προσωρινή απομάκρυνση, το Νότιο Σουδάν δύσκολα αποτελεί επιλογή, καθώς είναι από τα πιο ασταθή κράτη παγκοσμίως. Παρά τον πετρελαϊκό του πλούτο, η χώρα παραμένει βυθισμένη στη διαφθορά και δεν έχει συνέλθει από τον εμφύλιο που ξέσπασε μετά την ανεξαρτησία, αφήνοντας σχεδόν 400.000 νεκρούς και τμήματα του πληθυσμού σε κατάσταση λιμού. Εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από διεθνή βοήθεια για τη σίτιση των 11 εκατομμυρίων κατοίκων της, με την κατάσταση να επιδεινώνεται μετά τις περικοπές της αμερικανικής ανθρωπιστικής στήριξης.
Η ειρηνευτική συμφωνία που υπογράφηκε πριν επτά χρόνια παραμένει εύθραυστη, ενώ φέτος εντάθηκε ο κίνδυνος νέων συγκρούσεων μετά τον κατ’ οίκον περιορισμό του βασικού ηγέτη της αντιπολίτευσης.
Για τους Παλαιστίνιους, η χώρα μπορεί να αποδειχθεί εχθρική. Ο μακροχρόνιος πόλεμος ανεξαρτησίας από το Σουδάν είχε έντονο θρησκευτικό και εθνοτικό χαρακτήρα, με το κυρίως χριστιανικό και ανιμιστικό Νότιο Σουδάν να συγκρούεται με τον κυρίως μουσουλμανικό και αραβικό βορρά.
Ο Γιακάνι τονίζει ότι οι πολίτες θα θελήσουν να μάθουν ποιοι θα φτάσουν και για πόσο καιρό θα μείνουν, αλλιώς μπορεί να προκύψουν εντάσεις λόγω «ιστορικών διαφορών με Μουσουλμάνους και Άραβες». «Το Νότιο Σουδάν δεν πρέπει να μετατραπεί σε χωματερή ανθρώπων», λέει. «Και δεν πρέπει να δεχθεί ανθρώπους ως διαπραγματευτικά χαρτιά για να βελτιώσει τις σχέσεις του».
