Το ενδεχόμενο να ζητήσει την έναρξη πειθαρχικής διαδικασίας κατά της Ελλάδας εξετάζει η Frontex, λόγω των επανειλημμένων καταγγελιών για παράνομες απωθήσεις μεταναστών (pushbacks), όπως αποκάλυψε στο POLITICO και τη WELT ο υπεύθυνος Θεμελιωδών Δικαιωμάτων του οργανισμού, Γιόνας Γκρίμχεντεν.
Οι δύο επιλογές της Frontex
Ο Γκρίμχεντεν, σε μια ιδιαίτερα αιχμηρή δήλωση, υπογράμμισε ότι η Frontex έχει δύο επιλογές απέναντι στην ελληνική στάση:
- Αναστολή της αποστολής της Frontex στην Ελλάδα, πράγμα που θα σήμαινε απόσυρση πλοίων, συνοριοφυλάκων και αεροσκαφών.
- Έκκληση προς την Κομισιόν να κινηθεί διαδικασία επί παραβάσει κατά της Ελλάδας για συστηματικές παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Ωστόσο, όπως εξήγησε ο ίδιος, η αποχώρηση της Frontex δεν θα ήταν αποτελεσματική, αφού «δεν θα υπήρχε πλέον τρόπος να μαθαίνουμε πώς αντιμετωπίζονται οι μετανάστες από τις ελληνικές αρχές». Για αυτό, η Frontex εξετάζει το ενδεχόμενο να ζητήσει από την Κομισιόν την ανάληψη δράσης, συνδέοντας την ελληνική πρόσβαση σε ευρωπαϊκά κεφάλαια με την πρόοδο στα ανθρώπινα δικαιώματα.
«Πρέπει να υπάρξει τιμωρία», τόνισε ο Γκρίμχεντεν. «Η Frontex δεν μπορεί να λύσει το πρόβλημα μόνη της».
Οι καταγγελίες
Η Ελλάδα βρίσκεται στο στόχαστρο της Frontex με 13 ανοικτές υποθέσεις για φερόμενες παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων που αφορούν μεταναστευτικές απωθήσεις, τον μεγαλύτερο αριθμό στην ΕΕ. Το 2024, σχεδόν το ένα τρίτο των 56 υποθέσεων που εξετάζει η Frontex αφορούν την Ελλάδα.
Η πιο πρόσφατη καταγγελία αφορά βύθιση βάρκας κοντά στη Λέσβο στις 3 Απριλίου, που στοίχισε τη ζωή σε επτά μετανάστες, ανάμεσά τους δύο παιδιά, με τη Frontex να συλλέγει στοιχεία και μαρτυρίες επιζώντων. Η Ελληνική Ακτοφυλακή ισχυρίζεται ότι το σκάφος ανετράπη λόγω υπερφόρτωσης.
Παράλληλα, η Ελλάδα παραμένει στο επίκεντρο λόγω της πρακτικής των pushbacks, που σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο και τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες είναι παράνομη. Μάλιστα, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων έκρινε πρόσφατα την Ελλάδα ένοχη για συστηματικές απωθήσεις.
Οι αντιδράσεις από την Ελλάδα
Η Ελληνική Ακτοφυλακή, μέσω του εκπροσώπου της Νικόλαου Αλεξίου, υπερασπίστηκε το ανθρωπιστικό έργο της, τονίζοντας ότι υπάρχουν εσωτερικοί μηχανισμοί ελέγχου και συνεργασία με τις αρμόδιες αρχές για κάθε πιθανή απόκλιση.
Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Παύλος Μαρινάκης ανέφερε ότι δεν έχει υπάρξει επίσημη απειλή από τη Frontex για αναστολή χρηματοδότησης, ενώ υπογράμμισε πως η Ελλάδα είναι αυτή που προστατεύει τα ευρωπαϊκά θαλάσσια σύνορα.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προς το παρόν δεν έχει απαντήσει στα σχετικά αιτήματα για σχολιασμό.
