Η δήμαρχος του Άμστερνταμ ζήτησε δημόσια συγγνώμη την Πέμπτη για τον ρόλο της ολλανδικής πρωτεύουσας στις διώξεις των Εβραίων πολιτών της στη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, αναγνωρίζοντας πως η τότε δημοτική αρχή «πρόδωσε βαθιά τους Εβραίους κατοίκους της πόλης».
Κατά τη διάρκεια εκδήλωσης αφιερωμένης στη Ημέρα Μνήμης του Ολοκαυτώματος στο Ισραήλ, η δήμαρχος Φέμκε Χάλσεμα παραδέχθηκε ότι οι δημοτικοί υπάλληλοι του Άμστερνταμ είχαν ενεργό συμμετοχή στη μαζική εξόντωση χιλιάδων Εβραίων κατοίκων της πόλης.
Από τους περίπου 80.000 Εβραίους που ζούσαν στο Άμστερνταμ την περίοδο που ξέσπασε ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος, μόλις 20.000 κατάφεραν να επιβιώσουν. Ανάμεσα σε εκείνους που εκτοπίστηκαν ήταν και η νεαρή Άννα Φρανκ μαζί με την οικογένειά της, με μοναδικό επιζώντα τον πατέρα της, Όττο. «Η διοίκηση του Άμστερνταμ, όταν έφτασε η στιγμή, δεν επέδειξε ηρωισμό, ούτε αποφασιστικότητα, ούτε ανθρωπιά. Πρόδωσε βαθιά τους Εβραίους πολίτες της», ανέφερε χαρακτηριστικά η Χάλσεμα.
«Εκ μέρους της δημοτικής αρχής, εκφράζω τη συγγνώμη μας για αυτήν την προδοσία», πρόσθεσε η δήμαρχος, μιλώντας από το Hollandsche Schouwburg, ένα θέατρο που χρησιμοποιήθηκε ως σημείο συγκέντρωσης Εβραίων προτού οδηγηθούν σε στρατόπεδα θανάτου.
Η Χάλσεμα υπενθύμισε ότι ο δήμος είχε συμβάλει στην καταγραφή των Εβραίων κατοίκων, δημιουργώντας λίστες και κάρτες με τις διευθύνσεις τους. «Οι υπηρεσίες της πόλης στάθηκαν πρόθυμες να εφαρμόσουν το ένα μετά το άλλο τα αντιεβραϊκά μέτρα», είπε, προσθέτοντας πως «βήμα το βήμα, ο δημοτικός μηχανισμός έγινε κομμάτι της μηχανής του κακού».
Η δήλωση αυτή πραγματοποιήθηκε εν όψει της 80ής επετείου από την απελευθέρωση της Ολλανδίας από τη ναζιστική κατοχή και δεν αποτελεί την πρώτη ανάλογη πράξη στη χώρα. Πέντε χρόνια νωρίτερα, την παραμονή της 75ης επετείου από την απελευθέρωση του στρατοπέδου Άουσβιτς, ο τότε πρωθυπουργός Μαρκ Ρούτε είχε επίσης ζητήσει συγγνώμη για τη στάση της ολλανδικής κυβέρνησης κατά τον πόλεμο.
Παράλληλα, διάφοροι ολλανδικοί φορείς έχουν αναλάβει τις ευθύνες τους για τη συμβολή τους στην ιστορική αυτή τραγωδία. Το 2005, η εθνική σιδηροδρομική εταιρεία της Ολλανδίας απολογήθηκε για τον ρόλο της στη μεταφορά Εβραίων στα στρατόπεδα συγκέντρωσης, ανακοινώνοντας και την καταβολή αποζημιώσεων. Το 2020, η Ολλανδική Προτεσταντική Εκκλησία προχώρησε σε επίσημη αναγνώριση της ενοχής της για την αποτυχία να προστατεύσει επαρκώς τους Εβραίους κατά τη διάρκεια και μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Η πρόσφατη απολογία της Χάλσεμα ήρθε λίγους μήνες μετά από αυτό που η ίδια χαρακτήρισε «έκρηξη αντισημιτισμού», όταν Ισραηλινοί φίλαθλοι δέχθηκαν επίθεση μετά από αγώνα ποδοσφαίρου στην Ολλανδία, γεγονός που προκάλεσε διεθνή κατακραυγή και οδήγησε στη σύλληψη περισσότερων από εξήντα ατόμων.
Πριν από τέσσερα χρόνια, η δήμαρχος είχε προχωρήσει σε αντίστοιχη πράξη, ζητώντας συγγνώμη για τη συμμετοχή του Άμστερνταμ στο παγκόσμιο εμπόριο σκλάβων, αναγνωρίζοντας ακόμη μία σκοτεινή σελίδα της ιστορίας της πόλης.
