Το ηφαίστειο της Σαντορίνης εξακολουθεί να θεωρείται ενεργό από τους επιστήμονες, κατατάσσοντάς το στα πιο δραστήρια ηφαίστεια της Ευρώπης, μαζί με την Αίτνα στην Ιταλία. Αν και η τελευταία έκρηξη σημειώθηκε το 1950, η σεισμική και ηφαιστειακή δραστηριότητα που καταγράφεται στην περιοχή υποδηλώνει ότι παραμένει σε κατάσταση ηφαιστειακής ηρεμίας, χωρίς ωστόσο να έχει αδρανοποιηθεί πλήρως.
Τι καθιστά το ηφαίστειο ενεργό
Οι ειδικοί επισημαίνουν ότι η ηφαιστειακή δραστηριότητα του νησιού βασίζεται σε συγκεκριμένες ενδείξεις:
- Συνεχής σεισμική δραστηριότητα: Περιοδικά, όπως στην περίοδο 2011-2012, καταγράφονται αυξήσεις στη σεισμική δραστηριότητα, γεγονός που προκαλεί ενδιαφέρον στους επιστήμονες, χωρίς ωστόσο να οδηγεί απαραίτητα σε έκρηξη.
- Εκπομπή αερίων και θερμές πηγές: Στις νησίδες Νέα και Μικρή Καμένη εκλύονται ηφαιστειακά αέρια, όπως διοξείδιο του άνθρακα και διοξείδιο του θείου, γεγονός που αποδεικνύει ότι ο μαγματικός θάλαμος εξακολουθεί να είναι ενεργός.
- Παραμόρφωση του εδάφους: Κατά περιόδους παρατηρούνται μεταβολές στο έδαφος της Νέας Καμένης, στοιχείο που υποδηλώνει κίνηση μάγματος στο υπέδαφος.
- Συνεχής επιστημονική παρακολούθηση: Το ηφαίστειο βρίσκεται υπό διαρκή έλεγχο από το Ινστιτούτο Γεωδυναμικής του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, καθώς και από διεθνείς ερευνητικές ομάδες.
Υπάρχει κίνδυνος έκρηξης;
Παρά την αύξηση της σεισμικής δραστηριότητας το τελευταίο διάστημα, οι επιστήμονες δεν θεωρούν ότι υπάρχει άμεσος κίνδυνος ηφαιστειακής έκρηξης. Ωστόσο, λόγω του ενεργού χαρακτήρα του ηφαιστείου, η κατάσταση παρακολουθείται αδιάλειπτα μέσω σεισμογράφων, δορυφορικών συστημάτων GPS και ανάλυσης των ηφαιστειακών αερίων.
Η έκρηξη του 1950 και οι επιπτώσεις
Η πιο πρόσφατη ηφαιστειακή δραστηριότητα σημειώθηκε το 1950, με σημαντικές συνέπειες:
- Περιβαλλοντικές επιπτώσεις: Εκτόξευση μεγάλων ποσοτήτων ηφαιστειακής τέφρας και ελαφρόπετρας, η οποία προκάλεσε διαταραχές στο κλίμα. Παράλληλα, σημειώθηκαν τσουνάμι που επηρέασαν τις ακτές της Κρήτης.
- Ιστορικές επιπτώσεις: Η Μινωική έκρηξη της Σαντορίνης θεωρείται ότι συνέβαλε στην παρακμή του Μινωικού πολιτισμού, προκαλώντας εκτεταμένες καταστροφές και ενδεχομένως πυροδοτώντας κλιματικές αλλαγές και κοινωνικές αναταραχές.
Ηφαιστειακή δραστηριότητα μέσα στους αιώνες
Το ηφαίστειο παρέμεινε ενεργό μετά τη Μινωική έκρηξη, με σημαντικά γεγονότα στην ιστορία του:
- 726 μ.Χ.: Πυροκλαστικές εκρήξεις συνοδευόμενες από έντονη θαλάσσια δραστηριότητα.
- 1570-1573 μ.Χ.: Δημιουργία της νησίδας Μικρή Καμένη.
- 1925-1928 μ.Χ.: Σχηματισμός της Νέας Καμένης.
- 1939-1941 μ.Χ.: Επέκταση της Νέας Καμένης μέσω νέων εκρήξεων.
- 1950 μ.Χ.: Τελευταία ηφαιστειακή δραστηριότητα του 20ού αιώνα με μικρής κλίμακας έκρηξη.
Σύγχρονη παρακολούθηση και εκτίμηση κινδύνου
Η επιστημονική κοινότητα συνεχίζει να παρακολουθεί το ηφαίστειο, καταγράφοντας κάθε μεταβολή. Το 2011 καταγράφηκε αυξημένη σεισμική δραστηριότητα και παραμόρφωση του εδάφους, χωρίς όμως να σημειωθεί έκρηξη.
Οι ειδικοί διαβεβαιώνουν ότι, παρά τη σεισμική κινητικότητα, το ηφαίστειο βρίσκεται σε φάση ηφαιστειακής ηρεμίας. Η πιθανότητα μελλοντικής έκρηξης δεν αποκλείεται, ωστόσο, μέχρι στιγμής, δεν υπάρχουν ενδείξεις για άμεσο κίνδυνο.
