Σε μια σπάνια και ιστορική κίνηση, ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν, ζήτησε επίσημα συγγνώμη από τους ιθαγενείς της Αμερικής, αναγνωρίζοντας τα δεινά που υπέστησαν οι αυτόχθονες πληθυσμοί κατά την εφαρμογή της πολιτικής των οικοτροφείων. Τα παιδιά των ιθαγενών ξεριζώνονταν από τις οικογένειές τους για πάνω από έναν αιώνα, τοποθετούνταν σε «οικοτροφεία» και υφίσταντο κακοποίηση, προκειμένου να ενσωματωθούν βίαια στην αμερικανική κοινωνία, σε μια προσπάθεια να διαγραφεί η πολιτιστική τους ταυτότητα.
Σύμφωνα με κυβερνητική έκθεση, οι συνθήκες στα οικοτροφεία αυτά είχαν ως στόχο να εξαλείψουν κάθε στοιχείο του πολιτισμού, της γλώσσας και της ταυτότητας των Αμερινδών. Πολλά παιδιά υπέστησαν σωματική, ψυχολογική και σεξουαλική κακοποίηση, όπως αποκαλύπτει η έκθεση, ενώ το περιβάλλον στα οικοτροφεία αυτά ήταν αυστηρά ελεγχόμενο.
Ο Τζο Μπάιντεν, μιλώντας από τον καταυλισμό Τζίλα Ρίβερ στην Αριζόνα, τήρησε ενός λεπτού σιγή εις μνήμην των «ανθρώπων που χάθηκαν και των γενεών που ζούσαν με αυτό το τραύμα». Ο Αμερικανός πρόεδρος αναγνώρισε πως «ζητώ επισήμως συγγνώμη, ως πρόεδρος των ΗΠΑ, για αυτά που κάναμε», υπογραμμίζοντας την ανάγκη για αναγνώριση της ιστορικής ευθύνης των ΗΠΑ.
Η λειτουργία των οικοτροφείων αυτών ξεκίνησε από τις αρχές του 19ου αιώνα και συνεχίστηκε έως τη δεκαετία του 1970. Η ίδια η κυβερνητική έρευνα καταγράφει τον θάνατο τουλάχιστον 973 παιδιών στις δομές αυτές, ενώ μαρτυρίες περιγράφουν πως τα παιδιά υφίσταντο εξευτελιστικές πρακτικές από την πρώτη μέρα. Όπως αναφέρθηκε, «τα παιδιά έφταναν στο σχολείο, τα έγδυναν, τους έκοβαν τα μαλλιά, που τα θεωρούσαν ιερά», ενώ η ταυτότητά τους διαγραφόταν ολοκληρωτικά με την αντικατάσταση των ονομάτων τους από αριθμούς ή αγγλικά ονόματα.
Ο Μπάιντεν αναφέρθηκε σε περιστατικά καταναγκαστικής εργασίας και υιοθεσίας παιδιών χωρίς τη συγκατάθεση των γονέων, τονίζοντας ότι ορισμένα παιδιά έχασαν τη ζωή τους και ενταφιάστηκαν σε ανώνυμους τάφους, χωρίς να υπάρχει καμία αναγνώριση ή τιμή στη μνήμη τους.
Αυτό το κεφάλαιο της αμερικανικής ιστορίας αποτελεί, σύμφωνα με τον Μπάιντεν, «ένα από τα φρικτότερα κεφάλαια» που άφησε βαθύ και ανεξίτηλο τραύμα στη συνείδηση της χώρας. «Η οδύνη που προκλήθηκε θα αποτελεί πάντα μεγάλη ντροπή, μια κηλίδα στην αμερικανική ιστορία», δήλωσε ο πρόεδρος, τονίζοντας την ιστορική σημασία της προεδρικής συγγνώμης.
Η υπουργός Εσωτερικών των ΗΠΑ, Ντεμπ Χάαλαντ, η οποία είναι η πρώτη Αμερινδή που κατέχει το αξίωμα, δήλωσε πως η προεδρική συγγνώμη αποτελεί μια «ιστορική στιγμή», αναγνωρίζοντας την ανεπάρκεια των λέξεων να περιγράψουν τη σημασία αυτής της κίνησης. Με δική της πρωτοβουλία, ξεκίνησε το 2021 μια μεγάλη έρευνα που κατέληξε σε μια εκτενή και λεπτομερή έκθεση για τις πρακτικές αυτές. Η υπουργός έκανε περιοδεία, τον «Δρόμο της Ίασης», δίνοντας στα θύματα τη δυνατότητα να μοιραστούν τις εμπειρίες τους.
Αναφερόμενη στο τραύμα που προκλήθηκε σε χιλιάδες οικογένειες, η Χάαλαντ δήλωσε πως «για περισσότερο από έναν αιώνα, δεκάδες χιλιάδες παιδιά αυτοχθόνων, από την ηλικία των 4 ετών, αρπάζονταν από την οικογένεια και την κοινότητά τους». Αυτή η πρακτική αφορούσε οικοτροφεία που ανήκαν στην αμερικανική κυβέρνηση ή σε θρησκευτικούς θεσμούς, και, όπως εξήγησε η υπουργός, «αυτό συνέβη και στη δική μου οικογένεια».
Επί δεκαετίες, οι βαρβαρότητες αυτές αποκρύπτονταν από τα βιβλία της ιστορίας, αφήνοντας τον πόνο κρυφό, χωρίς αναγνώριση ή δικαίωση. Ωστόσο, η ομολογία των Καθολικών επισκόπων για τον ρόλο της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας στο τραύμα που υπέστησαν οι ιθαγενείς και η συγγνώμη τους αποτελεί ένα σημαντικό βήμα προς την αποκατάσταση.
Παρόμοιες πρακτικές οικοτροφείων εφαρμόζονταν και στον Καναδά, όπου οι ανακαλύψεις ανώνυμων τάφων, το 2021, έφεραν στο φως τη σκοτεινή πλευρά της ιστορίας των ιθαγενών του Καναδά. Πάνω από 1.000 τάφοι βρέθηκαν σε περιοχές όπου λειτουργούσαν καθολικά οικοτροφεία για αυτόχθονες, και ο πάπας Φραγκίσκος ζήτησε συγγνώμη για τα δεινά που διαπράχθηκαν, αναγνωρίζοντας τον ρόλο της Εκκλησίας σε αυτά τα εγκλήματα.
Η κυβέρνηση Μπάιντεν προχώρησε σε σειρά μέτρων στήριξης για τους ιθαγενείς λαούς, αναγνωρίζοντας ιστορικά τους τόπους προγόνων τους ως εθνικά μνημεία. Πολλές επενδύσεις έχουν επίσης πραγματοποιηθεί για την ανάπτυξη βασικών υποδομών στους καταυλισμούς των ιθαγενών, σε μια προσπάθεια να βελτιωθεί η σχέση τους με το ομοσπονδιακό κράτος και να αναγνωριστεί η σημαντική κληρονομιά τους.
