Το Keytruda, ένα φάρμακο ανοσοθεραπείας για τον καρκίνο, συγκαταλέγεται μεταξύ των πιο προσοδοφόρων φαρμάκων που έχουν κυκλοφορήσει ποτέ. Ξαφνικά απέκτησε έναν απροσδόκητο ανταγωνιστή.
Από την κυκλοφορία του το 2014, το Keytruda έχει αποφέρει πάνω από 130 δισ. δολάρια σε πωλήσεις για την αμερικανική εταιρεία Merck, εκ των οποίων 29,5 δισ. μόνο το περασμένο έτος. Ωστόσο τον Σεπτέμβριο του περασμένου έτους, ένα πειραματικό φάρμακο πέτυχε κάτι που κανένα άλλο δεν είχε καταφέρει έως τότε. Σύμφωνα με τον Economist σε κλινικές δοκιμές τελικού σταδίου για τον μη μικροκυτταρικό καρκίνο του πνεύμονα, σχεδόν διπλασίασε τον χρόνο που ζούσαν οι ασθενείς χωρίς επιδείνωση της νόσο, σε 11,1 μήνες, έναντι 5,8 μηνών για το Keytruda.
Τα αποτελέσματα ήταν εντυπωσιακά. Το ίδιο και η εθνικότητα της εταιρείας που τα πέτυχε. Η Akeso, μια εταιρεία βιοτεχνολογίας, είναι κινεζική.
Τους τελευταίους μήνες, η πρόοδος της Κίνας στην τεχνητή νοημοσύνη έχει εντυπωσιάσει τον πλανήτη. «Ωστόσο, μια εξίσου σημαντική αλλά πιο αθόρυβη αλλαγή συντελείται στον τομέα της βιοτεχνολογίας της», σημειώνει ο Economist.
Η Κίνα ήταν εδώ και καιρό γνωστή για την παραγωγή γενόσημων φαρμάκων, την προμήθεια πρώτων υλών και τη διεξαγωγή κλινικών δοκιμών για λογαριασμό της φαρμακοβιομηχανίας.
Πλέον, όμως, οι κινεζικές φαρμακευτικές εταιρείες βρίσκονται στην αιχμή της καινοτομίας, παράγοντας πρωτότυπα φάρμακα που είναι φθηνότερα από τα αντίστοιχα ανταγωνιστικά.
Η Κίνα έχει καταστεί η δεύτερη μεγαλύτερη χώρα στην ανάπτυξη νέων φαρμάκων, μετά τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Ως αποτέλεσμα, οι δυτικές φαρμακοβιομηχανίες στρέφονται όλο και περισσότερο προς την Ανατολή για ιδέες. Λόγω της λήξης πατεντών, εκτιμάται ότι έως το τέλος της δεκαετίας οι δυτικές εταιρείες θα χάνουν έως και 140 δισ. δολάρια ετησίως σε πωλήσεις. Πέρυσι, σχεδόν το ένα τρίτο των μεγάλων συμφωνιών αδειοδότησης που υπέγραψαν – αυτών με αξία 50 εκατ. δολάρια ή περισσότερο – ήταν με κινεζικές εταιρείες, ποσοστό τριπλάσιο σε σχέση με το 2020.
Σύμφωνα με την εταιρεία συμβούλων LEK, την ίδια περίοδο η συνολική αξία των φαρμάκων που αδειοδοτήθηκαν από την Κίνα στη Δύση αυξήθηκε 15 φορές, φτάνοντας τα 48 δισ. δολάρια.
«Κάνουμε τα πράγματα 2 ή 3 φορές πιο γρήγορα»
Η ταχύτητα είναι ένα ακόμη πλεονέκτημα, σύμφωνα με τη Michelle Xia, ιδρύτρια της Akeso. «Μπορούμε να κάνουμε πράγματα δύο ή και τρεις φορές πιο γρήγορα από οπουδήποτε αλλού στον κόσμο», δηλώνει. Οι κλινικές δοκιμές, το πιο χρονοβόρο και δαπανηρό στάδιο ανάπτυξης φαρμάκων, διεξάγονται ταχύτερα στην Κίνα, χάρη στον μεγάλο πληθυσμό ασθενών και τα νοσοκομεία που ενθαρρύνονται από την κυβέρνηση να υποστηρίζουν την έρευνα.
Ωστόσο, η άνθηση της κινεζικής βιοτεχνολογίας δεν είναι χωρίς εμπόδια. Η αύξηση των συμφωνιών αδειοδότησης συγκαλύπτει μια κρίση χρηματοδότησης, σύμφωνα με τον Economist. Η ιδιωτική επένδυση στη βιοτεχνολογία στην Κίνα έπεσε στο χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων επτά ετών το 2024. Οι επενδυτές επικεντρώνονται πλέον σε εταιρείες με έσοδα ή διεθνείς προοπτικές.
Ακόμη μεγαλύτερη ανησυχία προκαλεί η αυξανόμενη ένταση με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Οι Αμερικανοί ασθενείς είναι βασική πηγή εσόδων για τις κινεζικές βιοτεχνολογικές εταιρείες, καθώς οι τιμές των φαρμάκων στις ΗΠΑ είναι λιγότερο ελεγχόμενες.
Μέχρι στιγμής, οι εμπορικοί περιορισμοί των ΗΠΑ αφορούν κυρίως τεχνολογικά προϊόντα, αλλά η βιοτεχνολογία μπορεί να είναι ο επόμενος στόχος. Ήδη, οι κινεζικές εταιρείες λαμβάνουν χαμηλότερα ποσά αδειοδότησης για τα φάρμακά τους λόγω των γεωπολιτικών κινδύνων.
