Σε καθημερινή, ενίοτε ωριαία, βάση, ο Έλον Μασκ ισχυρίζεται ότι η ομάδα των δημοσιονομικών κομάντος του -διαβόητο πλέον – DOGE, ανακάλυψε ακόμη μεγαλύτερη φοροδιαφυγή, άλλη μια σπάταλη σύμβαση ή -ακόμη και- κατήργησε μια ολόκληρη υπηρεσία. Οι υποστηρικτές του πιστεύουν ότι μειώνει το ομοσπονδιακό έλλειμμα με ένα τρόπο που διέφευγε από όλους τους πολιτικούς για χρόνια.
Όμως αυτή η αφήγηση έχει ένα κραυγαλέο ελάττωμα: η επισκόπηση των επίσημων στοιχείων δείχνει ότι οι προσπάθειες του πλουσιότερου ανθρώπου στον πλανήτη έχουν ελάχιστα επηρεάσει τις δαπάνες.
Κάθε μέρα το υπουργείο Οικονομικών δημοσιεύει μια αναφορά που καταγράφονται λεπτομερώς οι αναλήψεις κονδυλίων από τον πρωτογενή κρατικό λογαριασμό, ο καλύτερος δείκτης μέτρησης των κυβερνητικών δαπανών.
Από τότε που ανέλαβε τα καθήκοντά του ο Ντόναλντ Τραμπ, πριν από λίγο περισσότερο από τρεις εβδομάδες, οι εκταμιεύσεις ανέρχονται κατά μέσο όρο σε 30 δισ. δολάρια την ημέρα.
Αύξηση, αντί μείωσης!
Έκπληξη: Την ίδια περίοδο πέρυσι, επί Τζο Μπάιντεν, οι ομοσπονδιακές δαπάνες έφταναν τα περίπου 26 δισ. δολάρια την ημέρα.
Οι εκροές από το Υπουργείο Οικονομικών έχουν στην πραγματικότητα αυξηθεί από τις 28 Ιανουαρίου, όταν ο κ. Μασκ ισχυρίστηκε για πρώτη φορά ότι το «Τμήμα Κυβερνητικής Αποδοτικότητας» του, το γνωστό DOGE, θα εξοικονομούσε στην ομοσπονδιακή κυβέρνηση 1 δισ. δολάρια την ημέρα.
Μία από τα… ίδια
Εξετάζοντας τη γενικότερη εικόνα, η πορεία των δαπανών της κυβέρνησης κατά το τρέχον οικονομικό έτος, το οποίο ξεκίνησε τον Οκτώβριο, μοιάζει ουσιαστικά με εκείνη των δύο τελευταίων ετών.
Χάσμα δηλώσεων και πραγματικότητας
Τέτοιες συγκρίσεις δεν είναι καθόλου καλές. Οι εισροές και εκροές από τα κρατικά ταμεία είναι ευμετάβλητες. Σε ονομαστικούς όρους, οι δαπάνες αυξάνονται φυσικά με την πάροδο του χρόνου, ωθούμενες από τον πληθωρισμό. Ίσως οι εκροές να ήταν ακόμη μεγαλύτερες αν δεν υπήρχε το DOGE. Και ο οργανισμός βρίσκεται ακόμη στα σπάργανα. Παρ’ όλα αυτά, το χάσμα μεταξύ των δηλώσεων Μασκ και της προφανούς αποτυχίας του να μειώσει τις δαπάνες δείχνει τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει το σχέδιό του.
Στο στόχαστρο μόλις το ένα δέκατο του συνολικού ομοσπονδιακού προϋπολογισμού
Σε μεγάλο βαθμό αυτό οφείλεται στον τρόπο με τον οποίο είναι δομημένος ο προϋπολογισμός της Αμερικής. Η κυβέρνηση είναι σε τροχιά δαπανών ύψους 7 τρις δολαρίων φέτος. Σχεδόν τα δύο τρίτα από αυτά αποτελούνται από υποχρεωτικές δαπάνες για την κοινωνική ασφάλιση και την ασφάλιση υγείας.
Οι πληρωμές τόκων αντιπροσωπεύουν πάνω από το 10%.
Αυτό αφήνει το ένα τέταρτο του προϋπολογισμού για τις προαιρετικές δαπάνες, μια κατηγορία που θεωρητικά είναι κάπως πιο εύκολο να περικοπεί – εκτός από το γεγονός ότι το μισό από αυτό πηγαίνει στην άμυνα που οι Ρεπουμπλικάνοι θα ήθελαν να τις αυξήσουν.
Με άλλα λόγια, ανεξάρτητα από το πόσο επιθετική είναι η DOGE, οι ενέργειές της επικεντρώνονται σε μόλις το ένα δέκατο του συνολικού ομοσπονδιακού προϋπολογισμού.
«Λίπος» υπάρχει, αλλά όχι αρκετό
Ο κ. Μασκ λέει ότι θα επιτύχει τεράστια εξοικονόμηση πόρων με την εξάλειψη της φοροδιαφυγής και της σπατάλης. Αναμφίβολα, ένας οργανισμός τόσο μεγάλος όσο η αμερικανική κυβέρνηση έχει λίπος στα κόκκαλά του και θα ωφεληθεί από ένα «πρόγραμμα γυμναστικής». Αλλά είναι πιο ακριβές να τον δούμε ως πλαδαρό παρά ως νοσηρά παχύσαρκο.
Το γραφείο κυβερνητικής λογοδοσίας, εκτιμά ότι οι απώλειες από την φοροδιαφυγή κυμαίνονται τα τελευταία χρόνια μεταξύ 233 και 521 δισ. δολαρίων ετησίως.
Ακόμη και αν ήταν δυνατόν να εντοπιστεί και να εξαλειφθεί όλη αυτή η οικονομική απάτη – κάτι εξαιρετικά δύσκολο – ο Μασκ δεν θα μπορούσε ούτε κατά διάνοια να πλησιάσει τους υπερ-αυστηρούς στόχους του.
Σε κάθε περίπτωση, οι προσπάθειες της DOGE φαίνεται να είναι αρκετά αποσπασματικές. Πολλές από τις μειώσεις των δαπανών του έχουν στοχεύσει σε συγκεκριμένα προγράμματα που ο Τραμπ θεωρεί σπάταλα, όπως τα προγράμματα «πολυμορφίας, ισότητας, ένταξης και προσβασιμότητας». Ωστόσο, αυτά αντιστοιχούν σε ένα μικροσκοπικό κομμάτι του ομοσπονδιακού προϋπολογισμού.
Αν το αμφιλεγόμενο κλείσιμο της USAID, της βασικής αμερικανικής υπηρεσίας διεθνούς βοήθειας, προσμετρηθεί ως επιτυχία του DOGE στη μείωση του κόστους, η συνολική εξοικονόμηση θα έφτανε περίπου τα 45 δισ. δολάρια ετησίως, ή μόλις το 0,6% των ομοσπονδιακών δαπανών.
Αλλά η βασική αποστολή του DOGE είναι να εξοικονομήσει πολλά χρήματα. «Δεν είναι προαιρετική η μείωση των ομοσπονδιακών δαπανών. Είναι απαραίτητη», δήλωσε ο Έλον Μασκ. στις 11 Φεβρουαρίου. Και σε αυτό το σημείο, φαίνεται ότι θα μείνει πολύ πίσω.
