Το Υπουργείο Δικαιοσύνης παρουσίασε το νέο Σχέδιο Νόμου για τη Δικαστική Μέριμνα, περιλαμβάνοντας πλήθος ρυθμίσεων που αγγίζουν ευρύ φάσμα ζητημάτων του δικαστικού και διοικητικού πλαισίου, με επίκεντρο τη λειτουργικότητα της Δικαιοσύνης, τις θεσμικές εγγυήσεις και τις κοινωνικές ισορροπίες.
Ιατρικώς Υποβοηθούμενη Αναπαραγωγή – Παρένθετη Μητρότητα
Στο νομοσχέδιο περιλαμβάνεται σημαντική διευκρίνιση όσον αφορά την έννοια της «ιατρικής αδυναμίας κυοφορίας». Όπως ορίζεται:
- Δεν συνιστά «ιατρική αδυναμία» η αδυναμία κυοφορίας λόγω φύλου.
- Η δικαστική άδεια παρένθετης μητρότητας ισχύει μόνο όταν η σχετική απόφαση καταστεί αμετάκλητη.
Ο Υπουργός Δικαιοσύνης, Γιώργος Φλωρίδης, εξήγησε πως η διάταξη κρίθηκε απαραίτητη λόγω πρόσφατων δικαστικών αποφάσεων, όπου άνδρες – είτε μόνοι είτε σε ζευγάρι – αιτήθηκαν άδεια παρένθετης μητρότητας. Πρωτοβάθμια δικαστήρια έκαναν δεκτές τις αιτήσεις, ωστόσο εφετεία τις απέρριψαν, μετά από παρεμβάσεις εισαγγελικών αρχών. «Δεν μπορεί να θεωρηθεί αδυναμία κυοφορίας το φύλο», είπε χαρακτηριστικά, τονίζοντας ότι η ρύθμιση έχει ανθρωπιστικό χαρακτήρα και προστατεύει τη χώρα από φαινόμενα εμπορικής εκμετάλλευσης παρένθετων μητέρων.
Παραγραφή Αδικημάτων Υπουργών – Συνταγματική Εναρμόνιση
Στο πλαίσιο των αλλαγών, διευκρινίζεται και η ισχύς της αναθεώρησης του άρθρου 86 του Συντάγματος (2019), που ρυθμίζει την ποινική ευθύνη Υπουργών:
- Καταργείται η αναφορά σε αποσβεστική προθεσμία για τα αδικήματα υπουργών, όπως αυτή ίσχυε πριν την αναθεώρηση.
- Η παραγραφή πλέον ορίζεται ως 5–8 έτη για πλημμελήματα και 15–20 έτη για κακουργήματα.
Ο κ. Φλωρίδης υπογράμμισε πως πρόκειται για μια «νομικά περιττή ρύθμιση», αλλά αναγκαία για λόγους διαφάνειας και ερμηνευτικής σαφήνειας. Ο Υφυπουργός Ιωάννης Μπούγας συμπλήρωσε ότι το άρθρο 86 παρ. 4 εφαρμόζεται με κανονιστική ισχύ από το 2019.
Λοιπές Σημαντικές Ρυθμίσεις
Το νομοσχέδιο περιλαμβάνει επίσης σειρά παρεμβάσεων για την αναβάθμιση της Δικαιοσύνης και την προσαρμογή της στις σύγχρονες ανάγκες:
- Ηλικιακά όρια:
- Καταργείται το ανώτατο ηλικιακό όριο για συμμετοχή στους διαγωνισμούς συμβολαιογράφων.
- Αυξάνεται το όριο ηλικίας για διορισμό δικαστικών επιμελητών στα 50 έτη, και η αποχώρηση στα 70, αν το επιθυμούν.
- Εξετάσεις υποψηφίων Δικαστικών Λειτουργών:
Τροποποίηση του τρόπου εξέτασης, ώστε να συμπεριλαμβάνει αξιολόγηση πρακτικής ικανότητας, όπως ανάγνωση και κατανόηση δικογράφων. - Ανάδειξη Ηγεσίας Ανώτατων Δικαστηρίων:
Υιοθέτηση πρότασης των ΣτΕ και Αρείου Πάγου για μυστική ψηφοφορία, αύξηση αριθμού υποψηφίων και ενίσχυση διαφάνειας στη διαδικασία επιλογής. - Προσφυγή Εισαγγελέα Εφετών:
Παρέχεται δυνατότητα άσκησης προσφυγής στο Δικαστικό Συμβούλιο επί διάταξης ανακριτή για περιοριστικούς όρους — ρύθμιση που σχετίζεται με πρόσφατη έρευνα στην Πολεοδομία Ρόδου. - Κίνητρα για στελέχωση νησιωτικών και παραμεθορίων περιοχών:
Υποψήφιοι Δικαστικοί Υπάλληλοι που είναι ή δηλώσουν μόνιμοι κάτοικοι σε περιοχές αυξημένων αναγκών και δεσμευτούν για 10ετή υπηρεσία, λαμβάνουν προσαύξηση στον τελικό βαθμό. - Ειρηνοδίκες – Πρωτοδίκες Ειδικής Επετηρίδας:
Θεσπίζεται δυνατότητα ένταξης στη γενική επετηρίδα, με προστασία από μετακινήσεις χωρίς αίτηση για τρία έτη. - Ψηφιοποίηση υπηρεσιακής ενημέρωσης:
Οι δικαστικοί λειτουργοί θα ενημερώνονται ηλεκτρονικά για θέματα της υπηρεσιακής τους κατάστασης. - Μισθολογικά – Πειθαρχικά:
Κατοχύρωση των αποδοχών πρώην Ειρηνοδικών και δυνατότητα προσφυγής στο Ανώτατο Δικαστικό Συμβούλιο για απορριπτικές αποφάσεις. - Προστασία ανηλίκων:
Δίνεται η δυνατότητα ίδρυσης Αυτοτελών Γραφείων Προστασίας Ανηλίκων Θυμάτων («Σπίτια του Παιδιού») σε κάθε Εφετειακή Περιφέρεια. - Δημοσιοποίηση στοιχείων καταζητούμενων:
Η εισαγγελική διάταξη για δημοσιοποίηση στοιχείων κακουργηματικών δραστών βίας θα έχει άμεση ισχύ. - Κτηματολογική διαμεσολάβηση:
Προβλέπεται διαδικασία διαμεσολάβησης σε υποθέσεις με αντίδικο φορέα Δημοσίου ή ΟΤΑ. - Θέση Συμβούλου Επικοινωνίας:
Δημιουργία νέου ρόλου για την υποστήριξη της επικοινωνίας Ανωτάτων Δικαστηρίων και της Εισαγγελίας του Αρείου Πάγου με τα ΜΜΕ. - Μέριμνα για τρίτεκνους και πολύτεκνους:
Δικαστικοί υπάλληλοι με τις ιδιότητες αυτές θα διορίζονται στον τόπο της επιλογής τους.
Το Σχέδιο Νόμου αναμένεται να κατατεθεί άμεσα για δημόσια διαβούλευση και ακολούθως στη Βουλή, με στόχο — όπως σημειώθηκε — την εδραίωση μιας δικαιότερης, λειτουργικότερης και κοινωνικά ευαίσθητης Δικαιοσύνης.
