Σοβαροί κλυδωνισμοί επικρατούν εντός του πολιτικού συνασπισμού αλβανικών κομμάτων VLEN («Αξίζει»), που συμμετέχει στον κυβερνητικό σχηματισμό της Βόρειας Μακεδονίας. Το κόμμα του υπουργού Υγείας Άρμπεν Ταραβάρι, το ισχυρότερο των τεσσάρων του συνασπισμού, φέρεται έτοιμο να αποχωρήσει, εν μέσω διαφωνιών για την πολιτική στόχευση του VLEN και για τον τρόπο συμμετοχής του στις επερχόμενες δημοτικές εκλογές του Οκτωβρίου.
Στη διάρκεια συνεδρίασης στην πόλη Τέτοβο, το βράδυ της Τρίτης, η Κεντρική Επιτροπή της «Συμμαχίας για τους Αλβανούς», με επικεφαλής τον Ταραβάρι, αποφάσισε αυτόνομη κάθοδο στις εκλογές, με δικά της ψηφοδέλτια για την εκλογή δημοτικών συμβούλων, απόφαση που προκάλεσε αντιδράσεις από τα υπόλοιπα τρία κόμματα του συνασπισμού.
Στο εκλογικό σύστημα της Βόρειας Μακεδονίας, οι πολίτες καλούνται να ψηφίσουν ξεχωριστά για δημάρχους και δημοτικούς συμβούλους σε κάθε έναν από τους 80 δήμους της χώρας.
«Εμείς, η ‘Συμμαχία των Αλβανών’, κατεβαίνουμε με δικά μας ψηφοδέλτια για τους δημοτικούς συμβούλους, ξεχωριστά από το VLEN, αυτό αποφασίστηκε και αυτό είναι οριστικό. Όσον αφορά την εκλογή δημάρχων, ζητήσαμε από τα άλλα κόμματα που συμμετέχουν στο VLEN να ορίσουμε ως υποψηφίους τους πλέον κατάλληλους, με βάση τις σχετικές μετρήσεις από τις δημοσκοπήσεις. Αυτοί (σ.σ. οι υπόλοιποι αρχηγοί του VLEN) αρνήθηκαν (…) Θέλουν να ορίσουν τους υποψήφιους δημάρχους, κάτι που δεν μπορεί να γίνει αποδεκτό από εμάς και μπορεί να μας διαγράψουν», δήλωσε ο Άρμπεν Ταραβάρι μετά τη συνεδρίαση της Επιτροπής.
Η εσωτερική ρήξη του VLEN είχε προαναγγελθεί εδώ και περίπου δύο εβδομάδες, όταν ο Ταραβάρι χαρακτήρισε την παρουσία του συνασπισμού στην κυβέρνηση ως αδύναμη και αναποτελεσματική.
Πρότεινε, επίσης, ξεχωριστά ψηφοδέλτια για την εκλογή δημοτικών συμβούλων, αντί της κοινής καθόδου που στήριζαν τα υπόλοιπα κόμματα, επισημαίνοντας ότι έτσι θα προσελκύονταν περισσότεροι ψηφοφόροι.
Τα άλλα τρία κόμματα του συνασπισμού κατηγόρησαν τον Ταραβάρι για «υπονόμευση» και παρασκηνιακές επαφές με το αντιπολιτευόμενο DUI του Αλί Αχμέτι, τις οποίες ο ίδιος διέψευσε.
«Αν το πρόβλημα είναι το VLEN ή γενικά η διακυβέρνηση, τότε θα ήταν πιο έντιμο και ξεκάθαρο για τον Ταραβάρι να πει: ‘Δεν θέλω συνεργασία μαζί σας, θέλω με το διεφθαρμένο DUI’. Αλλά στην περίπτωση αυτή, οφείλει να προσχωρήσει στο DUI, δηλαδή στην αντιπολίτευση» είπε από την πλευρά του ο Ίζετ Μετζίτι, ένα από τα ηγετικά στελέχη του VLEN, που πλέον βρίσκεται απέναντι από τον Ταραβάρι.
Ο VLEN σχηματίστηκε από τις παρατάξεις: Δημοκρατικό Κίνημα (Ίζετ Μετζίτι), BESA (Μπιλάλ Κασάμι), Εναλλακτική (Ζεκίρια Ιμπραχίμι) και Συμμαχία για τους Αλβανούς (Άρμπεν Ταραβάρι). Δημιουργήθηκε ως αντίπαλο δέος στο DUI, το οποίο κυριαρχούσε επί δύο δεκαετίες σε κυβερνητικούς συνασπισμούς της χώρας εκπροσωπώντας το αλβανικό στοιχείο (25% του πληθυσμού).
Στις εκλογές του Μαΐου 2024, το VLEN κατέλαβε 14 βουλευτικές έδρες, ενώ το DUI 18. Ο Χρίστιαν Μίτσκοσκι, ηγέτης του VMRO-DPMNE και νυν πρωθυπουργός, επέλεξε να συγκυβερνήσει με τον VLEN, χαρακτηρίζοντας το DUI ως σύμβολο διαφθοράς.
Ο VLEN έχει έξι υπουργεία στη σύνθεση της κυβέρνησης των 23 συνολικά. Ερωτηθείς αν η πιθανή αποχώρησή του από τον συνασπισμό συνεπάγεται και αποχώρηση από την κυβέρνηση, ο Ταραβάρι απάντησε ότι δεν προτίθεται να αποσυρθεί, υπογραμμίζοντας ότι τέσσερα αλβανικά κόμματα συμμετέχουν στη διακυβέρνηση.
Η φήμη του Ταραβάρι ενισχύθηκε τις τελευταίες εβδομάδες λόγω της άμεσης ανταπόκρισής του στην τραγωδία στο νυχτερινό κέντρο της Κότσανι, στις 16 Μαρτίου, που στοίχισε τη ζωή σε 61 άτομα. Φρόντισε για τη μεταφορά δεκάδων τραυματιών στο εξωτερικό και κινητοποίησε το σύστημα υγείας της χώρας.
Πολιτικοί αναλυτές σημειώνουν πως οι εσωτερικές συγκρούσεις του VLEN ήταν προβλέψιμες, λόγω των διαφορετικών στοχεύσεων και της σύνθεσης του συνασπισμού. Αν τελικά ο Ταραβάρι αποχωρήσει, ο VLEN εκτιμάται πως θα απολέσει σημαντικό μέρος της δυναμικής του στον αλβανικό πληθυσμό της χώρας, κάτι που θα μπορούσε να ενισχύσει το DUI και τον ίδιο τον Ταραβάρι.
Η πολιτική αντιπαλότητα μεταξύ των αλβανικών κομμάτων στη Βόρεια Μακεδονία, καθώς και οι μετακινήσεις στελεχών και συμμαχιών, αποτελούν συχνό φαινόμενο στη δημόσια ζωή της χώρας.
Ο αναλυτής Σέφερ Σελίμι επισήμανε πως ο VLEN, στους δέκα μήνες συμμετοχής του στην κυβέρνηση, δεν ανταποκρίθηκε στις προσδοκίες του αλβανικού εκλογικού σώματος και κατέληξε να συντάσσεται με τις πολιτικές του Μίτσκοσκι, οι οποίες δεν συμβαδίζουν με τα συμφέροντα της αλβανικής κοινότητας.
Κατά τον ίδιο, η αδυναμία του VLEN να πιέσει για την τροποποίηση του Συντάγματος -με ρητή αναφορά στη βουλγαρική μειονότητα- συνιστά αποτυχία. Η τροποποίηση αυτή έχει τεθεί από την ΕΕ και τη Βουλγαρία ως προϋπόθεση για την έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων.
Ο Σελίμι σημείωσε ότι ενώ η Βόρεια Μακεδονία βρίσκεται σε στασιμότητα, η Αλβανία προχωρά ταχύτατα, ανοίγοντας πρόσφατα νέο πακέτο διαπραγμάτευσης με την ΕΕ για την «εσωτερική αγορά».
Ο VLEN έχει την επίσημη στήριξη του πρωθυπουργού του Κοσόβου Άλμπιν Κούρτι, ενώ το DUI διατηρεί στενές σχέσεις με τον πρωθυπουργό της Αλβανίας Έντι Ράμα, ο οποίος κατηγορεί συχνά τον Κούρτι για εμπλοκή στα εσωτερικά της Βόρειας Μακεδονίας υπέρ του VLEN.
Οι σχέσεις Κούρτι και Ράμα έχουν επιδεινωθεί και, σύμφωνα με αναλυτές, η αντιπαράθεση μεταξύ VLEN και DUI αποκτά ευρύτερη διάσταση, καθώς ερμηνεύεται πλέον και ως προέκταση της πολιτικής αντιπαλότητας μεταξύ των δύο ηγετών της Αλβανίας και του Κοσόβου.
