Ηχηρό μήνυμα για τη δυσχερή οικονομική κατάσταση των ελληνικών νοικοκυριών και τη σημαντική υποχώρηση της αγοραστικής τους δύναμης εκπέμπει η μηνιαία έκθεση του Ινστιτούτου Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών, στην οποία αναδεικνύονται ανησυχητικά ευρήματα για την οικονομική ψυχολογία των καταναλωτών.
Παρά την σταδιακή αύξηση των τραπεζικών καταθέσεων και επενδύσεων σε αμοιβαία κεφάλαια από ιδιώτες, η έρευνα του ΙΟΒΕ καταγράφει εντεινόμενη ανασφάλεια για το μέλλον. Οι εκτιμήσεις των νοικοκυριών δείχνουν πως δεν αναμένουν να αποταμιεύσουν, δεν σκοπεύουν να προχωρήσουν σε σημαντικές αγορές το επόμενο έτος, ενώ μεγάλο μέρος εξ αυτών στηρίζεται σε υπάρχοντα αποθέματα για την κάλυψη των καθημερινών του αναγκών.
Τα ευρήματα αυτά έρχονται να ενισχύσουν ανάλογες διαπιστώσεις προηγούμενων μελετών της Eurostat και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, στις οποίες η Ελλάδα κατατάσσεται στις χαμηλότερες θέσεις της ΕΕ αναφορικά με την αγοραστική δύναμη των πολιτών, μαζί με τη Βουλγαρία.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΙΟΒΕ, τον Ιούνιο ο δείκτης καταναλωτικής εμπιστοσύνης υποχώρησε στις -46,9 μονάδες από -42,7 τον Μάιο, διατηρώντας την Ελλάδα στην κορυφή της απαισιοδοξίας ανάμεσα στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ακολουθούν η Εσθονία με -35,6 και η Ουγγαρία με -29,6 μονάδες.
Οι ειδικοί δείκτες που αποτυπώνουν τις οικονομικές συνθήκες των νοικοκυριών επιδεινώθηκαν σε όλα τα πεδία, με χαρακτηριστική την πτώση στην πρόθεση για σημαντικές αγορές αλλά και στην επιθυμία για αποταμίευση.
Σύμφωνα με τα επιμέρους στοιχεία της μελέτης:
- Ο δείκτης πρόθεσης αποταμίευσης για τους επόμενους 12 μήνες έπεσε στις -67,7 μονάδες από -65,0, με το 84% των ερωτηθέντων να θεωρεί απίθανη την αποταμίευση. Μόλις 15% (από 16%) θεωρεί πιθανή ή πολύ πιθανή την αποταμίευση. Σε ΕΕ και Ευρωζώνη οι αντίστοιχοι δείκτες ήταν θετικοί (+7,0 και +7,5 μονάδες αντίστοιχα).
- Το ποσοστό των καταναλωτών που δηλώνει ότι «μόλις τα βγάζει πέρα» αυξήθηκε στο 61% από 60%, ενώ 11% συνεχίζουν να αντλούν από τις αποταμιεύσεις τους.
- Όσοι καταφέρνουν να αποταμιεύσουν, έστω και περιορισμένα, ανέρχονται σε 20%, ενώ το ποσοστό εκείνων που δηλώνουν ότι έχουν συσσωρεύσει χρέη έφτασε το 10% από 8%.
- Η αβεβαιότητα για το μέλλον παραμένει έντονη: το 59,7% των νοικοκυριών χαρακτήρισε δύσκολη ή αρκετά δύσκολη την πρόβλεψη της οικονομικής του κατάστασης (από 57,7%).
- Η πρόθεση για μεγάλες αγορές μειώθηκε δραστικά, με τον σχετικό δείκτη να πέφτει στις -51,5 μονάδες από -43,9. Το 60% προβλέπει αισθητά μειωμένες δαπάνες, ενώ μόλις 5% βλέπει ενδεχόμενο αύξησης.
- Οι προβλέψεις για την οικονομική κατάσταση του νοικοκυριού τους επόμενους 12 μήνες επιδεινώθηκαν περαιτέρω, με τον δείκτη να διαμορφώνεται στις -42,8 (από -38,7). Το 56% περιμένει ελαφρά ή σοβαρή επιδείνωση, ενώ το 6% προβλέπει μικρή βελτίωση. Οι ευρωπαϊκοί μέσοι όροι ήταν -5,1 και -5,3 για ΕΕ και Ευρωζώνη αντίστοιχα.
- Αρνητική παραμένει η αποτίμηση των οικονομικών τους το προηγούμενο 12μηνο, με τον δείκτη να κινείται στις -48,9 μονάδες (από -46,8). Το 64% διαπίστωσε επιδείνωση και μόλις 3% ανέφερε κάποια βελτίωση. Στην ΕΕ και την Ευρωζώνη οι σχετικοί δείκτες ήταν -11,6 και -12,0.
- Στον τομέα της απασχόλησης, ο δείκτης πρόβλεψης για την ανεργία ενισχύθηκε στις +11,7 μονάδες (από +9,8), με το 34% να αναμένει αύξηση της ανεργίας και το 21% να ελπίζει σε μείωση.
- Τέλος, στις πληθωριστικές προσδοκίες, οι προβλέψεις για ανατιμήσεις διαμορφώθηκαν στις +34,5 μονάδες, με το 64% των νοικοκυριών να αναμένει συνέχιση ή ενίσχυση της ανοδικής πορείας των τιμών.
