Πιέσεις προς τους Ευρωπαίους να λάβουν εντός Δεκεμβρίου μια σαφή πολιτική απόφαση για την εκταμίευση δανείου ύψους 163 δισ. δολαρίων ασκεί η Ουκρανία, την ώρα που η δημοσιονομική της «τρύπα» μεγαλώνει και τα ταμειακά της διαθέσιμα εξαντλούνται, με εκτιμήσεις που δείχνουν ότι ενδέχεται να τελειώσουν έως τον ερχόμενο Απρίλιο.
Παράλληλα, το μεγάλο σκάνδαλο διαφθοράς που έχει αποκαλυφθεί από τις ανεξάρτητες αρχές – τις οποίες ο Ουκρανός Πρόεδρος επιχείρησε ανεπιτυχώς να περιορίσει – έχει φέρει τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι σε ακόμη πιο δυσχερή θέση. Πρωταγωνιστής της υπόθεσης είναι ο στενός του συνεργάτης Τιμούρ Μίντιτς, ενώ στην υπόθεση εμπλέκονται και άλλα υψηλόβαθμα στελέχη του περιβάλλοντός του, καθώς και υπουργοί. Όσο προχωρούν οι έρευνες, τόσο περισσότερο εντείνεται η πίεση στο προεδρικό επιτελείο.
Το δάνειο που ζητά το Κίεβο βασίζεται στο σχέδιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για αξιοποίηση των παγωμένων ρωσικών κρατικών περιουσιακών στοιχείων, τα περισσότερα εκ των οποίων βρίσκονται στην Euroclear στο Βέλγιο. Η πρόταση της Κομισιόν προβλέπει ότι τα ποσά θα χορηγηθούν στην Ουκρανία σε μορφή δανείου, το οποίο θα αποπληρωθεί εφόσον η Ρωσία συμφωνήσει στο μέλλον σε καθεστώς «πολεμικών αποζημιώσεων».
Ωστόσο, το σχέδιο συναντά σοβαρές αντιρρήσεις, όχι μόνο από το Βέλγιο αλλά και από άλλες κυβερνήσεις της ΕΕ, καθώς και από την ΕΚΤ, που προειδοποιούν για νομικούς και οικονομικούς κινδύνους λόγω παραβίασης διεθνών κανόνων. Η πρόταση είχε απορριφθεί στην προηγούμενη Σύνοδο Κορυφής, αλλά θα τεθεί εκ νέου στο τραπέζι στη συνεδρίαση της 18ης Δεκεμβρίου.
Ανώτερο κυβερνητικό στέλεχος της Ουκρανίας δήλωσε στο Reuters ότι η συγκεκριμένη Σύνοδος αποτελεί «την τελευταία ευκαιρία» για να εγκριθεί η χορήγηση του δανείου. Σύμφωνα με την Ίρινα Μούντρα, κορυφαία νομική σύμβουλο στην κυβέρνηση Ζελένσκι, παρότι δεν αναμένεται να έχουν διευθετηθεί όλα τα τεχνικά ζητήματα, είναι απαραίτητο να έχει συμφωνηθεί η βασική αρχιτεκτονική και οι όροι εποπτείας της χρηματοδότησης. Τόνισε ακόμη ότι η Ουκρανία πρέπει να έχει λόγο στο πώς θα διατεθούν οι πόροι, προκειμένου η βοήθεια να μην αποδειχθεί αναποτελεσματική.
Με τις ΗΠΑ να έχουν αποσύρει τη χρηματοδοτική τους υποστήριξη μετά την απόφαση του Ντόναλντ Τραμπ, οι Ευρωπαίοι καλούνται πλέον να καλύψουν σχεδόν αποκλειστικά το κόστος συνέχισης του πολέμου. Όμως οι αναλυτές αμφισβητούν τις δυνατότητες της ΕΕ, καθώς πολλές χώρες αντιμετωπίζουν υψηλό δημόσιο χρέος και αυξημένα ελλείμματα, ενώ υπογραμμίζουν ότι η Ουκρανία πιθανώς να βρεθεί σε οικονομική κατάρρευση έως το τέλος του πρώτου τριμήνου.
Σύμφωνα με επιστολή της προέδρου της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, προς τα κράτη-μέλη, εξετάζονται τρεις εναλλακτικές λύσεις: το προτεινόμενο δάνειο, επιχορηγήσεις από τις εθνικές κυβερνήσεις και κοινός ευρωπαϊκός δανεισμός μέσω ευρωομολόγου. Οι ανάγκες της Ουκρανίας για τα έτη 2026–2027 υπολογίζονται στα 135,7 δισ. ευρώ, αν και ορισμένοι αναλυτές θεωρούν ότι τα πραγματικά μεγέθη ενδέχεται να είναι ακόμη μεγαλύτερα.
Το πολιτικό κλίμα επιβαρύνεται περαιτέρω από το σκάνδαλο διαφθοράς, το οποίο – σύμφωνα με ευρωπαϊκές πηγές – έχει ενισχύσει τις ενστάσεις όσων υποστηρίζουν ότι μεγάλο μέρος της διεθνούς βοήθειας καταλήγει σε ένα «βαθύ πηγάδι διαφθοράς».
Οι συνομιλίες για την ευρωπαϊκή στήριξη συνεχίζονται, ωστόσο ο χρόνος για το Κίεβο μοιάζει πλέον εξαιρετικά περιορισμένος.
